DUDA-GWIAZDA JOANNA, inżynier, działaczka opozycji demokratycznej

Z Encyklopedia Gdańska
Wersja Blazejsliwinski (dyskusja | edycje) z dnia 17:20, 30 sty 2024

(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Joanna Duda-Gwiazda
z Andrzejem Gwiazdą
Joanna Duda-Gwiazda z mężem Andrzejem Gwiazda podczas uroczystości pogrzebowych Anny Walentynowicz, 21 IV 2010
Mural „Kobiety Wolności” z 2019, Maryla Płońska (w środku), po prawej Alina Pienkowska (góra) i Bożena Rybicka-Grzywaczewska (dół), po lewej Joanna Wojciechowicz (góra), Joanna Duda-Gwiazda (środek) i Anna Walentynowicz (na pierwszym planie)

JOANNA BEATA DUDA-GWIAZDA (ur. 11 X 1939 Krzemieniec, Wołyń, obecna Ukraina), inżynier, działaczka polityczna, honorowa obywatelka miasta Gdańska. Córka Oktawiana, nauczyciela m.in. Liceum Krzemienieckiego, który w czasie II wojny światowej ocalił część rękopisu Balladyny Juliusza Słowackiego, przechowywanego w tej szkole, i Eugenii. Siostra Lidii i Oktawiana (1937 Krzemieniec – 17 XI 2022 Nowy Sącz), geodety, planisty, członka rad naukowych parków narodowych i krajobrazowych (Tatrzańskiego Parku Narodowego, Pienińskiego Parku Narodowego, Gorczańskiego Parku Narodowego i Popradzkiego Parku Krajobrazowego), od 1954 członka Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (przewodnik beskidzki, znakarz szlaków, współorganizator rajdów „O Złoty Kompas”), autora m.in. Cmentarze wojenne I wojny światowej w Galicji Zachodniej (1995) i Leśne kolejki wąskotorowe południowo-wschodniej Polski (1995).

W 1940 rodzina uniknęła deportacji, przed kolejną – jesienią 1942 – uratowali ją znajomi kolejarze, którzy umożliwili wyjazd do Generalnego Gubernatorstwa. Końca II wojny światowej doczekała w Nowym Sączu, gdzie ojciec otrzymał posadę nauczyciela w tamtejszym liceum. Absolwentka tegoż liceum, w 1963 Wydziału Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej w specjalności maszyny i siłownie okrętowe. W latach 1963–1965 pracowała jako główny technolog w Stoczni Jachtowej im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, w 1965–1971 w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych, w 1971–1999 w Centrum Techniki Okrętowej. Od 1967 członkini Klub Wysokogórskiego „Trójmiasto” (w 2011 opublikowała książkę Polska wyprawa na Księżyc, opisującą wyprawy w góry).

W latach 1962–1968 członkini Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), wystąpiła po wydarzeniach marca 1968. W listopadzie 1976 wspólnie z mężem napisała list do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w którym popierała działania Komitetu Obrony Robotników, za co ukarani zostali zakazem wyjazdu z kraju. W latach 1978–1980 działaczka Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, była redaktorką pisma „Robotnik Wybrzeża”. W 1979 uczestniczyła w kościele Świętego Krzyża w Warszawie w proteście głodowym na znak solidarności z zatrzymanymi działaczami czeskiej opozycji Karta 77.

Brała udział w strajku w Stoczni Gdańskiej w Sierpniu ’80, współautorka 21 postulatów; członkini prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego (MKZ) Gdańsk, redaktorka tygodnika „Solidarność” (pisma MKZ Gdańsk). W lipcu 1981 delegatka na I Wojewódzki Zjazd Delegatów Regionu Gdańskiego, członkini Zarządu Regionu. W proteście przeciw niedemokratycznym (jej zdaniem) metodom kierowania Związkiem przez Lecha Wałęsę 29 XI 1981 odeszła z mężem z Zarządu Regionu. Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego (13 XII 1981) internowana (od 14 XII 1981 Gdańsk, od 16 XII 1981 Bydgoszcz (Fordon), od 10 I 1982 Gołdap, od 02 III 1982 Darłówko), zwolniona 22 VII 1982.

W 1982 redaktorka podziemnego pisma „Skorpion”, w okresie 1984–1986 i 1989–1997 „Poza Układem”. Przeciwniczka obrad okrągłego stołu. W 2007 wraz z mężem angażowała się w obronę Doliny Rospudy przed budową przez jej obszar obwodnicy Augustowa. Od 2011 w radzie Stowarzyszenia „Solidarni 2010”. W 2000 otrzymała honorowe obywatelstwo miasta Gdańska. Odznaczona m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016), Orderem Orła Białego (2021). W 2019 została jedną z bohaterek muralu „Kobiety wolności”, odsłoniętym na przystanku kolejowym Gdańsk Strzyża.

Od 1962 żona poznanego w 1960 w czasie studiów Andrzeja Gwiazdy.

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania