BRACTWA STRZELECKIE
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File:Święty_Jerzy_walczący_ze_smokiem,_Niemcy_Południowe,_około_1400.JPG|thumb|Święty Jerzy walczący ze smokiem, Niemcy Południowe (?), około 1400]] | [[File:Święty_Jerzy_walczący_ze_smokiem,_Niemcy_Południowe,_około_1400.JPG|thumb|Święty Jerzy walczący ze smokiem, Niemcy Południowe (?), około 1400]] | ||
| − | [[File: Dwór_św._Jerzego_1687.jpg |thumb| Dwór św. Jerzego, [[WILLER PETER | Peter Willer]], 1687]] | + | [[File: Dwór_św._Jerzego_1687.jpg |thumb| Dwór św. Jerzego, [[WILLER PETER, architekt, grafik, kartograf | Peter Willer]], 1687]] |
| − | [[File:Ogród_Strzelecki_(widoczny_słup_strzelecki),_Der_Stadt_Dantzig…,_1688.jpg|thumb| [[OGRÓD STRZELECKI I DOM STRZELECKI IM. FRYDERYKA WILHELMA | Ogród strzelecki i Dom Strzelecki]] przy obecnej ul. 3 Maja, widok od strony miasta, na pierwszym planie miejska fosa, za nią widoczne zabudowania strzelnicy: piętrowy budynek z dwuspadowym dachem, słup strzelecki z ptakiem i podtrzymującymi go linami, [[WILLER PETER | Peter Willer]] przed 1655, z dzieła [[CURICKE REINHOLD| Reinholda Curickego]], 1687]] | + | [[File:Ogród_Strzelecki_(widoczny_słup_strzelecki),_Der_Stadt_Dantzig…,_1688.jpg|thumb| [[OGRÓD STRZELECKI I DOM STRZELECKI IM. FRYDERYKA WILHELMA | Ogród strzelecki i Dom Strzelecki]] przy obecnej ul. 3 Maja, widok od strony miasta, na pierwszym planie miejska fosa, za nią widoczne zabudowania strzelnicy: piętrowy budynek z dwuspadowym dachem, słup strzelecki z ptakiem i podtrzymującymi go linami, [[WILLER PETER, architekt, grafik, kartograf | Peter Willer]] przed 1655, z dzieła [[CURICKE REINHOLD, historyk, sekretarz Rady Miejskiej, były patron ulicy| Reinholda Curickego]], 1687]] |
[[File: Strzelnica_w_baszcie_Bramy_Szerokiej.jpg |thumb| Strzelnica Bractwa Fryderyka Wilhelma w baszcie [[BRAMA SZEROKA | Bramy Szerokiej]], 1851]] | [[File: Strzelnica_w_baszcie_Bramy_Szerokiej.jpg |thumb| Strzelnica Bractwa Fryderyka Wilhelma w baszcie [[BRAMA SZEROKA | Bramy Szerokiej]], 1851]] | ||
| − | '''BRACTWA STRZELECKIE.''' '''Bractwo św. Jerzego''' (St. Georgsbruderschaft), funkcjonujące w latach 1342–1814, początkowo ekskluzywna organizacja patrycjatu gdańskiego, naśladująca wzory życia rycerskiego (przyjmowano doń mieszczan mogących wylegitymować się rycerskim pochodzeniem, określano ich mianem junkrów – rycerzy). Najstarsza zachowana ordynacja bractwa pochodzi z 13 II 1414 | + | '''BRACTWA STRZELECKIE.''' '''Bractwo św. Jerzego''' (St. Georgsbruderschaft), funkcjonujące w latach 1342–1814, początkowo ekskluzywna organizacja patrycjatu gdańskiego, naśladująca wzory życia rycerskiego (przyjmowano doń mieszczan mogących wylegitymować się rycerskim pochodzeniem, określano ich mianem junkrów – rycerzy). Najstarsza zachowana ordynacja bractwa pochodzi z 13 II 1414. Od 1350 rezydowało w [[DWÓR ARTUSA | Dworze Artusa]], mając odrębne ławy w osobnym pomieszczeniu, tzw. Małym Dworze. Około 1400 dopuszczono przedstawicieli najzamożniejszych grup gdańszczan: bogatych kupców, handlarzy, właścicieli statków i browarów oraz członków [[RADA MIEJSKA | Rady]] i [[ŁAWA MIEJSKA | Ławy Miejskiej]], choć patrycjusze pochodzenia junkierskiego nadal stanowili osobną grupę. Po Bractwie św. Erazma przejęło dom strzelecki wraz z placem ćwiczeń koło [[BRAMA WYŻYNNA | Bramy Wyżynnej]]. W latach 1487–1494 wzniosło tam nową siedzibę: [[DWÓR BRACTWA ŚW. JERZEGO | Dwór Bractwa św. Jerzego]]. Od początku XVII wieku zajmowało się powierzonym przez władze miejskie zadaniem szkolenia młodych mieszczan w posługiwaniu się bronią palną. Ufundowało [[SZPITAL ŚW. JERZEGO | szpital św. Jerzego]] (wzmiankowany od 1355), posiadało kaplicę w północnym skrzydle transeptu [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Najświętszej Marii Panny]] (NMP), gdzie zbierano się na wspólne nabożeństwa, było fundatorem obrazu [[TRÓJCA ŚWIĘTA, obraz ołtarzowy | ''Trójca Święta'']] (1425–1430) w tym kościele. W 1814 połączone z [[BRACTWA STRZELECKIE | Bractwem Strzeleckim]] Fryderyka Wilhelma. {{author: JZ}} <br/><br/> |
| − | '''Bractwo św. Erazma''' (St. Erasmusbruderschaft), założone w | + | '''Bractwo św. Erazma''' (St. Erasmusbruderschaft), założone w 1354 z inicjatywy Krzyżaków. Członkowie rekrutowali się ze średnich warstw gdańskiego mieszczaństwa – kupców i rzemieślników. Siedziba bractwa (dom strzelecki wraz z placem ćwiczeń) mieściła się początkowo w okolicy Bramy Wyżynnej, następnie (prawdopodobnie jeszcze w XIV wieku) otrzymało nową, przy [[BRAMA SZEROKA | Bramie Szerokiej]] (stąd wzięła się jego druga, potoczna nazwa: Schützenbruderschaft vor dem Breiten Tor). Strzelnica, miejsce corocznych konkursów strzeleckich o godność króla strzeleckiego (''Schützenkönig''), odbywających się w środę po Zielonych Świątkach, znajdowała się u podnóża [[GRODZISKO | Grodziska]]. Korzystały z niej też inne organizacje strzeleckie. Do 1714 bractwo używało w konkursach strzeleckich jako broni wyłącznie kusz. Posiadało własną kaplicę w kościele NMP. Istniało do 1793. {{author: MS}} <br/><br/> |
'''Towarzystwo Strzeleckie Strzelców z Broni Palnej''' (Gesellschaft der Büchsenschützen), założone w połowie XVI wieku w związku z upowszechnianiem się broni palnej. Należeli do niego także członkowie Bractwa św. Erazma. Przestało istnieć prawdopodobnie w 1. połowie XVIII wieku, gdy w Bractwie św. Erazma upowszechniła się broń palna. {{author: MS}} <br/><br/> | '''Towarzystwo Strzeleckie Strzelców z Broni Palnej''' (Gesellschaft der Büchsenschützen), założone w połowie XVI wieku w związku z upowszechnianiem się broni palnej. Należeli do niego także członkowie Bractwa św. Erazma. Przestało istnieć prawdopodobnie w 1. połowie XVIII wieku, gdy w Bractwie św. Erazma upowszechniła się broń palna. {{author: MS}} <br/><br/> | ||
| − | '''Bractwo Strzeleckie Fryderyka Wilhelma''' (Friedrich-Wilhelm Schützenbruderschaft), kontynuacja Bractwa św. Erazma, zmiana nazwy w | + | '''Bractwo Strzeleckie Fryderyka Wilhelma''' (Friedrich-Wilhelm Schützenbruderschaft), kontynuacja Bractwa św. Erazma, zmiana nazwy w 1793 (po przejściu Gdańska pod panowanie Prus) związana była ze staraniami o patronat ze strony króla Prus Fryderyka Wilhelma II. W 1845 uzyskało prawa korporacji publicznej. Do 1851 jego oficjalną siedzibą była dawna siedziba Bractwa św. Erazma w Bramie Szerokiej. W 1848 zapadła decyzja o budowie Domu Strzeleckiego na terenie [[OGRÓD STRZELECKI I DOM STRZELECKI IM. FRYDERYKA WILHELMA | Ogrodu Strzeleckiego]] przy obecnej ul. 3 Maja; oddano go do użytku 28 VII 1851 w obecności króla Fryderyka Wilhelma IV w związku z obchodami 500-lecia istnienia gdańskich bractw strzeleckich. {{author: MS}} <br/><br/> |
| − | '''Obywatelski Korpus Strzelców''' (Bürger-Schützen-Corps), stowarzyszenie strzeleckie powołane przez grupę gdańszczan wiosną roku 1848 w związku z tworzeniem straży obywatelskich. Po niepowodzeniu włączenia do Bractwa Strzeleckiego Fryderyka Wilhelma podjął samodzielną działalność. Początkowo korzystał z udostępnionej przez Bractwo Fryderyka Wilhelma części strzelnicy pod Grodziskiem, później prowadził działalność organizacyjną, strzelecką i towarzyską w wynajmowanych miejscach i obiektach. W | + | '''Obywatelski Korpus Strzelców''' (Bürger-Schützen-Corps), stowarzyszenie strzeleckie powołane przez grupę gdańszczan wiosną roku 1848 w związku z tworzeniem straży obywatelskich. Po niepowodzeniu włączenia do Bractwa Strzeleckiego Fryderyka Wilhelma podjął samodzielną działalność. Początkowo korzystał z udostępnionej przez Bractwo Fryderyka Wilhelma części strzelnicy pod Grodziskiem, później prowadził działalność organizacyjną, strzelecką i towarzyską w wynajmowanych miejscach i obiektach. W 1849 uzyskał prawa korporacji publicznej. W 1863 zbudował stałą siedzibę – dom strzelecki i strzelnicę na placu nabytym przed [[BRAMA OLIWSKA | Bramą Oliwską]], na terenie między obecnym Placem Zebrań Ludowych a ul. Kopernika (po 1945 użytkowaną przez Ligę Przyjaciół Żołnierza i Ligę Obrony Kraju). Kontynuował działalność w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]]. {{author: MS}} <br/><br/> |
| − | '''Schützenverein Danzig''' powstało w czerwcu | + | '''Schützenverein Danzig''' powstało w czerwcu 1905, rozwiązane decyzją członków 30 VIII 1920. {{author: MS}} <br/><br/> |
| − | '''Bürgerschützenverein Oliva e.V.''', założone w lipcu 1923 | + | '''Bürgerschützenverein Oliva e.V.''', założone w lipcu 1923, zarejestrowane sądownie 21 VII 1925, istniało do 1942. Od 1929 miało siedzibę w [[DWÓR I „MONTBRILLANT” | Dworze I]]. W latach 30. XX wieku urządziło i użytkowało strzelnicę na gruncie dzierżawionym w Strauchmühle ([[LEŚNY MŁYN | Leśny Młyn]], obecnie na terenie [[MIEJSKI OGRÓD ZOOLOGICZNY WYBRZEŻA | Miejskiego Ogrodu Zoologicznego Wybrzeża]]). {{author: RED}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] |
Aktualna wersja na dzień 18:26, 24 kwi 2024
,_Der_Stadt_Dantzig%E2%80%A6,_1688.jpg)
BRACTWA STRZELECKIE. Bractwo św. Jerzego (St. Georgsbruderschaft), funkcjonujące w latach 1342–1814, początkowo ekskluzywna organizacja patrycjatu gdańskiego, naśladująca wzory życia rycerskiego (przyjmowano doń mieszczan mogących wylegitymować się rycerskim pochodzeniem, określano ich mianem junkrów – rycerzy). Najstarsza zachowana ordynacja bractwa pochodzi z 13 II 1414. Od 1350 rezydowało w Dworze Artusa, mając odrębne ławy w osobnym pomieszczeniu, tzw. Małym Dworze. Około 1400 dopuszczono przedstawicieli najzamożniejszych grup gdańszczan: bogatych kupców, handlarzy, właścicieli statków i browarów oraz członków Rady i Ławy Miejskiej, choć patrycjusze pochodzenia junkierskiego nadal stanowili osobną grupę. Po Bractwie św. Erazma przejęło dom strzelecki wraz z placem ćwiczeń koło Bramy Wyżynnej. W latach 1487–1494 wzniosło tam nową siedzibę: Dwór Bractwa św. Jerzego. Od początku XVII wieku zajmowało się powierzonym przez władze miejskie zadaniem szkolenia młodych mieszczan w posługiwaniu się bronią palną. Ufundowało szpital św. Jerzego (wzmiankowany od 1355), posiadało kaplicę w północnym skrzydle transeptu kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP), gdzie zbierano się na wspólne nabożeństwa, było fundatorem obrazu Trójca Święta (1425–1430) w tym kościele. W 1814 połączone z Bractwem Strzeleckim Fryderyka Wilhelma.
Bractwo św. Erazma (St. Erasmusbruderschaft), założone w 1354 z inicjatywy Krzyżaków. Członkowie rekrutowali się ze średnich warstw gdańskiego mieszczaństwa – kupców i rzemieślników. Siedziba bractwa (dom strzelecki wraz z placem ćwiczeń) mieściła się początkowo w okolicy Bramy Wyżynnej, następnie (prawdopodobnie jeszcze w XIV wieku) otrzymało nową, przy Bramie Szerokiej (stąd wzięła się jego druga, potoczna nazwa: Schützenbruderschaft vor dem Breiten Tor). Strzelnica, miejsce corocznych konkursów strzeleckich o godność króla strzeleckiego (Schützenkönig), odbywających się w środę po Zielonych Świątkach, znajdowała się u podnóża Grodziska. Korzystały z niej też inne organizacje strzeleckie. Do 1714 bractwo używało w konkursach strzeleckich jako broni wyłącznie kusz. Posiadało własną kaplicę w kościele NMP. Istniało do 1793.
Towarzystwo Strzeleckie Strzelców z Broni Palnej (Gesellschaft der Büchsenschützen), założone w połowie XVI wieku w związku z upowszechnianiem się broni palnej. Należeli do niego także członkowie Bractwa św. Erazma. Przestało istnieć prawdopodobnie w 1. połowie XVIII wieku, gdy w Bractwie św. Erazma upowszechniła się broń palna.
Bractwo Strzeleckie Fryderyka Wilhelma (Friedrich-Wilhelm Schützenbruderschaft), kontynuacja Bractwa św. Erazma, zmiana nazwy w 1793 (po przejściu Gdańska pod panowanie Prus) związana była ze staraniami o patronat ze strony króla Prus Fryderyka Wilhelma II. W 1845 uzyskało prawa korporacji publicznej. Do 1851 jego oficjalną siedzibą była dawna siedziba Bractwa św. Erazma w Bramie Szerokiej. W 1848 zapadła decyzja o budowie Domu Strzeleckiego na terenie Ogrodu Strzeleckiego przy obecnej ul. 3 Maja; oddano go do użytku 28 VII 1851 w obecności króla Fryderyka Wilhelma IV w związku z obchodami 500-lecia istnienia gdańskich bractw strzeleckich.
Obywatelski Korpus Strzelców (Bürger-Schützen-Corps), stowarzyszenie strzeleckie powołane przez grupę gdańszczan wiosną roku 1848 w związku z tworzeniem straży obywatelskich. Po niepowodzeniu włączenia do Bractwa Strzeleckiego Fryderyka Wilhelma podjął samodzielną działalność. Początkowo korzystał z udostępnionej przez Bractwo Fryderyka Wilhelma części strzelnicy pod Grodziskiem, później prowadził działalność organizacyjną, strzelecką i towarzyską w wynajmowanych miejscach i obiektach. W 1849 uzyskał prawa korporacji publicznej. W 1863 zbudował stałą siedzibę – dom strzelecki i strzelnicę na placu nabytym przed Bramą Oliwską, na terenie między obecnym Placem Zebrań Ludowych a ul. Kopernika (po 1945 użytkowaną przez Ligę Przyjaciół Żołnierza i Ligę Obrony Kraju). Kontynuował działalność w II Wolnym Mieście Gdańsku.
Schützenverein Danzig powstało w czerwcu 1905, rozwiązane decyzją członków 30 VIII 1920.
Bürgerschützenverein Oliva e.V., założone w lipcu 1923, zarejestrowane sądownie 21 VII 1925, istniało do 1942. Od 1929 miało siedzibę w Dworze I. W latach 30. XX wieku urządziło i użytkowało strzelnicę na gruncie dzierżawionym w Strauchmühle ( Leśny Młyn, obecnie na terenie Miejskiego Ogrodu Zoologicznego Wybrzeża).
