CURÄUS ACHATIUS, pastor kościoła św. Bartłomieja
| < Poprzednie | Następne > |
ACHATIUS CURÄUS (Scherer, Curaeus, Cureus) (1530/1531 Malbork – 16 VII 1594 Suchy Dąb (Osterwick, Osterwyk), Żuławy Gdańskie), poeta, nauczyciel, pastor kościoła św. Bartłomieja. Syn Johanna Scherera. Po ukończeniu szkoły miejskiej w Malborku zamieszkał u stryja Mathäusa Scherera, opata klasztoru cystersów Paradyż (Raj Matki Bożej) w Gościkowie koło Międzyrzecza. Dzięki wsparciu stryja i stypendium Rady Miejskiej Malborka w 1548 roku rozpoczął studia teologiczne oraz z filozofii antycznej na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą.
Planując objęcie urzędu burmistrza rodzinnego miasta, skłaniał się do zmiany kierunku studiów na prawnicze. Zrezygnował z tych zamiarów pod wpływem burmistrza Knorra. Już bowiem od 1550 roku, czyli jeszcze w czasie studiów, dał się poznać jako utalentowany pedagog i reformator szkoły miejskiej w Malborku, przekształcając ją w nowoczesne gimnazjum, którego został pierwszym rektorem.
14 IV 1552 roku wstąpił na uniwersytet w Wittenberdze. W 1557 wydał we Frankfurcie Praecepta moralia, ex oratione Isocratis ad Demonicum… na użytek swojej malborskiej szkoły. Idąc w ślady krewnego, śląskiego lekarza Joachima Scherera, zgrecczył swoje nazwisko na Cureus. 4 VIII 1558 roku uzyskał w Wittenberdze tytuł magistra.
Do 1576 roku był wykładowcą Gimnazjum Gdańskiego. Chwilowy upadek gimnazjum w czasie wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym spowodował, że porzucił szkolnictwo, będąc w latach 1576–1590 pastorem w kościele św. Bartłomieja. Zrezygnował z urzędu w efekcie teologicznych sporów toczonych również w jego parafii między gnezjoluteranami (zwolennikami utrzymania nauczania zgodnego z teologią Marcina Lutra) a filipistami (zwolennikami poglądów Filipa Melanchtona). 1 II 1590 roku złożył w Radzie Miejskiej prośbę o przeniesienie na obiecywane mu wcześniej, zwolnione stanowisko pastora w Suchym Dębie, na co zgodę otrzymał już 9 lutego.
Tworzył wiersze okolicznościowe odwołujące się do literatury antycznej (na przykład Erotemata in libellum Aristotelis de virtutibus et vitiis, 1557). Przedstawiał w nich moralizujące przypadki wychowawcze, odzwierciedlające reformacyjny humanizm w poetyckiej opowiastce dydaktycznej. Szczególnie charakterystyczna dla takiego gatunku była opublikowana w Gdańsku w 1559 roku Carmen de discentium gradibus, interpretująca szalejącą w Gdańsku epidemię dżumy jako akt bożej woli. Dżumie poświęcił jeszcze dwa dzieła, w tym poradnik dla kobiet ciężarnych i dzieci, napisany na podstawie zaleceń nieżyjącego już wówczas lekarza i uczonego Jodocusa Willicha: Consilium D. Jodoci VVillichii wie man sich bewahren soll in den Häusern, in welchen Jemand an der Pest gestorben. Item: Rathschlag von Schwangere und von Kinder (1564) oraz Threnodia qua deplorantur miseriae tempore grassantis pestis Dantisci, quaeque continet grauissimas querelas… (1564).
Był także autorem utworów pogrzebowych, między innymi elegii poświęconej gdańskiemu rajcy Jakobowi Höfenerowi (Huffnerowi), zmarłemu 29 IV 1570 (Elegia in Memoriam Obitus Spectabilis viri, et prudentis Dom. Jacobi Huffneri, Reipub. Gedanensis senatoris fidelis et vigilantis, qui piè defunctus est 29. die Aprilis Anno 1570…), i okolicznościowych (Epithalamium in Honorem Nuptiarum, Atque utriusque familiae, Magnifici et Generosi Domini D. Achatii à Zema Palatini Pomeraniae, et Meuensis Capitanei etc. Illustrissimaeque Puellae Sophiae, Illustrissimi Principis ac Domini D. Nicolai Radziwili, piae memoriae Ducis Olicae et Nieswisij, Palatini VVilnensis, Magni Ducis Lithuaniae…, 1570). Za najważniejszą pozycję w jego dorobku uznaje się wyczerpujący opisy klasztoru Paradyż: Paradisus Silesiae Cisterciensibus fratribus à Bronisio, gentis Vienevve Comite, ante annos 1238. fundatus… (1564).
Swoje gdańskie prace drukował w oficynie Jacoba Israela Rhodego.
