ZAKŁAD PRACY I UBOGICH (Arbeits- und Armenanstalt), instytucja wyłoniona z Domu Poprawy oraz Instytutu Ubogich. 14 XI 1833 roku, po sprzedaży zabudowań Domu Poprawy, pensjonariuszy przeniesiono do zakupionego Dworu II w Oliwie (ul. Polanki 124). Zatrudniano ich, wzorem Domu Dobroczynności i Domu Poprawy, w manufakturze włókienniczej, w warsztacie szewskim i stolarni. Zakład utrzymywany był z funduszy miejskich, uzupełnianych przez donacje instytucji, firm i osób prywatnych. Wydzielono w nim 300 miejsc do opieki stacjonarnej nad ubogimi, w 1872 roku powiększono o dalsze 100 miejsc. Stopniowo następowała zmiana charakteru zakładu na dom starców: w 1913 roku przebywało w nim 160 kobiet i 220 mężczyzn niezdolnych do pracy z racji wieku bądź osoby samotne, pozbawione opieki rodziny. Tu dożywały często sędziwego wieku. Rocznie umierało od 10 do 15% pensjonariuszy. Zakład rozdzielał również środki przeznaczone przez miasto na wspomaganie ubogich niemieszkających na miejscu, w początku XX wieku sięgały one 76 300 marek rocznie. Zarządzany był przez czterech prowizorów wybieranych przez magistrat i utrzymywanych przez miasto. ASZ
Zgony w domu starców w latach 1875–1940
| Rok
|
Kobiety
|
Mężczyźni
|
Ogółem
|
Wiek (w latach)
|
| 20–50
|
51–60
|
61–70
|
71–80
|
81–90
|
91–100
|
brak danych
|
| 1875
|
35
|
26
|
61
|
4
|
9
|
12
|
26
|
8
|
1
|
1
|
| 1880
|
36
|
30
|
66
|
3
|
6
|
25
|
22
|
10
|
0
|
0
|
| 1885
|
27
|
29
|
56
|
0
|
6
|
18
|
24
|
7
|
1
|
0
|
| 1890
|
19
|
32
|
51
|
3
|
2
|
16
|
25
|
5
|
0
|
0
|
| 1895
|
14
|
19
|
33
|
1
|
1
|
9
|
21
|
1
|
0
|
0
|
| 1900
|
11
|
8
|
19
|
0
|
0
|
5
|
11
|
3
|
0
|
0
|
| 1905
|
34
|
12
|
46
|
1
|
3
|
10
|
25
|
7
|
0
|
0
|
| 1910
|
45
|
10
|
55
|
3
|
6
|
9
|
23
|
14
|
0
|
0
|
| 1915
|
41
|
27
|
68
|
1
|
3
|
12
|
34
|
18
|
0
|
0
|
| 1920
|
36
|
7
|
43
|
2
|
1
|
5
|
24
|
11
|
0
|
0
|
| 1925
|
18
|
14
|
32
|
1
|
3
|
6
|
12
|
8
|
1
|
1
|
| 1930
|
21
|
15
|
36
|
0
|
1
|
3
|
17
|
13
|
2
|
0
|
| 1935
|
29
|
19
|
48
|
2
|
2
|
6
|
17
|
19
|
2
|
0
|
| 1940
|
77
|
53
|
130
|
5
|
3
|
17
|
65
|
35
|
5
|
0
|
| MrGl
|
