PIWNICA U KUZYNÓW, klub jazzowy
PIWNICA U KUZYNÓW, autonomiczny klub jazzowy funkcjonujący w latach 1965–1967 w piwnicach Klubu Studentów Wybrzeża Żak. Powstał za zgodą prezesa Żaka Brunona Przewoźniaka z inicjatywy braci Dyakowskich: plastyka Andrzeja i saksofonisty Przemysława, a także rzeźbiarza i skrzypka Józefa Fuksia, perkusisty Bohdana Jopyka oraz kontrabasisty Wiesława Damięckiego. Przy pomocy pianisty Jana Rejnowicza, braci Nadolskich: kontrabasisty Helmuta i trębacza Piotra, kompozytora Andrzeja Głowińskiego i pianisty Jerzego Sapiejewskiego, odgruzowali przyznany im lokal, wyposażyli we własne i znalezione na żakowskim poddasza meble. Projekt wystroju opracował plastyk Jan Góra. Centralnym punktem piwnicy był zbudowany przez Józefa Fuksia gliniany, przyścienny kominek, stojąca za małą sceną poniemiecka, bordowa kanapa, zrobiony samodzielnie bar i stojące obok niego metalowe łoże z baldachimem.
Podczas otwarcia klubu mistrz ceremonii Wiesław Damięcki (pełnił tę funkcję do końca funkcjonowania klubu), poinformował, że bywalcy klubowi – w ramach „braterstwa w jazzie” – mają obowiązek zwracać się do siebie słowami „kuzynie – kuzynko” (stąd nazwa klubu). Gośćmi inauguracji byli między innymi laureatka Konkursu Chopinowskiego z 1949 Barbara Hesse-Bukowska oraz Andrzej Cybulski. Piwnica była miejscem wernisaży, wieczorków poetyckich i kabaretowych. Wybitne filmy spoza oficjalnej dystrybucji prezentował w niej Lucjan Bokiniec, na próbach, koncertach i jamach pojawiali się muzycy, między innymi z Flamingo, Jazz Players i innych trójmiejskich formacji, z czasem muzycy z kraju: Adam Matyszkowicz vel Makowicz (1966), Krzysztof Komeda, Zbigniew Namysłowski, Michał Urbaniak, Czesław Bartkowski. Na odbywające się w Piwnicy muzyczne prezentacje przyjeżdżali z Warszawy dziennikarze muzyczni, między innymi Józef Balcerak i Roman Waschko.
Rolę zespołu klubowego pełnił zazwyczaj Kwartet Stanisława Cieślaka, okazjonalnie Kwintet Jerzego Sapiejewskiego, stałymi bywalcami klubu byli muzycy, tancerze, plastycy, aktorzy miejscowych teatrów, między innymi tancerz Ryszard Kalicki, Krzysztof Klenczon z Czerwonych Gitar, Janusz Popławski z Niebiesko-Czarnych, Maciej Kossowski z Czerwono-Czarnych, klarnecista jazzowy Edward Rykaczewski, a także reżyser Kazimierz Łastawiecki.
W 1966 Rada Krajowa Polskiej Federacji Jazzowej uznała „Piwnicę u Kuzynów” za najlepszy jazzowy klub w Polsce, wyprzedzający nawet warszawską „Stodołę”. 14 IV 1967, w mieszczącej się nad piwnicą kawiarni, wybuchł pożar, jak przypuszczano wywołany wadliwą konstrukcją kominka, co stało się powodem zamknięcia klubu.
