HERLE SIMON, snycerz
| < Poprzednie | Następne > |
SIMON HERLE (Hoerl, Hoerle, Hörle, Höerl, Höerll, Horle) (zm. po 1617), snycerz, stolarz. Pochodził z gdańskiej rodziny związanej z cechem stolarzy i snycerzy, którego 12 III 1590 został mistrzem. Wcześniej, w latach nauki i zwyczajowej wędrówki zawodowej, przebywał zapewne dłuższy czas w Kolonii. W 1605 Rada Miejska przyznała mu mieszkanie w Dworze Miejskim. Był właścicielem tartaku, wybudowanego przez Martina Langhansa.
W latach 1594–1596 był autorem wystroju snycerskiego Wielkiej Sali Rady (Letniej, Czerwonej) Ratusza Głównego Miasta (ławy pełniące równocześnie funkcję szafek, portal główny, przebiegające w połowie wysokości ścian belkowanie dekorowane wicią roślinną, puttami, główkami o zróżnicowanych fizjonomiach i intarsjami o tematyce pejzażowej i rodzajowej). Wykonał również strop, podzielony listwowaniem na geometryczne pola wypełnione malowidłami z przedstawieniami heraldycznymi. W latach 1608–1609 pracował nad nowym stropem Wielkiej Sali Rady, wyrzeźbił bogate ramy dekorowane kartuszami z herbami Polski, Litwy, Prus, Gdańska, szyszkami i zwisającymi kwiatonami (cztery kwiatony duże, pięć średnich, 28 małych). Autorem stropowych malowideł był Isaak van den Block, przypuszcza się, że skomplikowany program dekoracji opracowali kalwiniści, burmistrzowie Johann Speimann, Arnold von Holten i Bartholomäus Schachmann. W Wielkiej Sali Rady znajduje się też jego roboty wolno stojąca ława, dekorowana kobiecymi hermami i figurkami leżących lwów. W ratuszu pracował także nad wystrojem Kamlarii i Małej Sali Rady (Sali Zimowej).
W latach 1600-1605 wykonywał prace stolarskie we wznoszonej Wielkiej Zbrojowni. Starał się też (bezskutecznie) o stanowisko zbrojmistrza w tej Zbrojowni, powołując się na swoje doświadczenie w zwłaszcza w dziedzinie artylerii, zdobyte podczas wyjazdu w 1598 do Austrii i na Węgry i udziału w toczącej się tam wojnie. W latach 1609-1613 wyrzeźbił ołtarz do kościoła św. Katarzyny w Gdańsku (zniszczony w 1945). Współpracował przy tej pracy z Antonim Möllerem, po jego śmierci w 1611 z Izaakiem van den Blockiem, którzy wykonali wypełniające nastawę obrazy (jedyne zachowane elementy). Struktura ołtarza uzupełniona była kilkoma wykonanymi przez niego rzeźbami figuralnymi. Obok figur aniołów i króla Dawida, w ołtarzu umieszczone były rzeźby czterech Ewangelistów, przedstawienia Mojżesza, św. Pawła i Chrystusa (zob. ołtarze). Z drobniejszych prac wykonał głowę jelenia, wyrzeźbioną w 1594 do znajdującego się w Dworze Artusa obrazu Hansa Vredemanna de Vriesa Orfeusz wśród zwierząt (zniszczona w 1945, zrekonstruowana). Przypuszcza się, że pracował również na zamówienie gdańskich patrycjuszy i szlachty, wykonując ozdobne meble i inne wyposażenie ich domów. W 1617 uzyskał glejt Rady Miejskiej na podróż do Wołogoszczy, gdzie na zlecenie księcia pomorskiego Filipa Juliusza ukończył prace nad niezachowanymi obecnie dekoracjami zamku, wykonał też dekoracyjne boazerie ścian ze scenami myśliwskimi i przedstawieniami pochodów.
W swojej pracy łączył elementy zaczerpnięte ze sztuki niderlandzkiej (przede wszystkim od Hansa Vredemana de Vriesa, ale także od Cornelisa Florisa czy Wilhelma van den Blocke), jak i niemieckiej (intarsje w typie wykonywanych w Kolonii (Köln), oraz elementy dekoracyjne wzorowane na graficznych wzorach opracowanych przez działających w Norymberdze (Nürnberg) Hieronima Banga i Theodora Banga).
Bibliografia:
Abramowski Paul, Die Sommerstube im Rechtstädtischen Rathaus zu Danzig und ihre Schnitzwerke, Berlin 1928, s. 1-28.
Foltz Max, Geschichte des Danziger Stadthaushalts, Danzig 1912, s. 204.
Mellin Krystyna, Simon Herle – snycerz Gdański, „Rocznik Gdański”, t. 25, 1966, s. 279-292.
Simson Paul, Geschichte der Stadt Danzig, Bd. II, Danzig 1918, s. 561-562.
Skibiński Franciszek, Kilka uwag o Hansie Strakowskim, Simonie Herle i architekturze gdańskiej przełomu XVI/XVII wieku, „Porta Aurea”, t. 11, 2012, s. 129-131.
