DOLINA POTOKU OLIWSKIEGO
| < Poprzednie | Następne > |
DOLINA POTOKU OLIWSKIEGO nad Potokiem Oliwskim, w zachodniej części Oliwy, między ul. Spacerową (Köllner Chaussee), Kościerską (Schäfereiweg), Kwietną (Rosengasse, Olivaer Rosengasse, Philosophengang). Przy potoku funkcjonowały cztery zakłady. Najwyżej położony Młyn XII ( młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami) pracował jako młyn prochowy (ostatni raz wymieniony w 1646), następnie papiernia, w 1. połowie XIX wieku młyn zbożowy; czynny do 1840, niezachowany. Kolejny, istniejący może już od końca XV wieku, Młyn XI, pod koniec XVI wieku pracował jako kuźnica żelaza, do około 1640 należał do rodziny Haein, w XVIII i XIX wieku własność rodziny Burau (stąd nazwa Fabrica Burau). Nierentowną kuźnicę rozebrano w 1873. W 1874 ostatni właściciel Młyna XI, Napromski (zm. 1897) wybudował (ul. Kwietna 23) eklektyczną willę z elementami gotyku angielskiego, tzw. Zameczek Mormonów, obecnie dom mieszkalny. Obok znajduje się parterowy, ryglowy dom z początku XIX wieku (ul. Kwietna 21) i parterowy dom klasycystyczny z XVIII wieku (ul. Kwietna 22). Kolejny zakład, Młyn X, prawdopodobnie zbudowany pod koniec XVI wieku, czynny do końca XIX wieku, po 1945 zaadaptowany na budynek mieszkalny ( młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami).
Obok, przy obecnej ul. Kwietnej 29, prawdopodobnie od XVIII wieku funkcjonował Waldhof (Dwór Myśliwski), przebudowany w połowie XIX wieku, neoklasycystyczny budynek parterowy z mansardą, obecnie dom mieszkalny, po przebudowie bez zachowania charakteru zabytkowego. Wzdłuż ul. Kwietnej zachowane domy robotnicze, parterowe budynki ryglowe, nakryte dachami dwuspadowymi i naczółkowymi (ul. Kwietna 22, 32, 33, 37, 38).
Po północnej stronie Potoku Oliwskiego w 1969 powstały budynki Zakładu Badań Modelowych Instytutu Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk (IBW PAN, ul. Kościerska 7): laboratorium hydrauliczne, następnie także budynki zaplecza technicznego. W latach 80. XX wieku przeniesiono tu wszystkie zakłady i administrację IBW PAN.
U stóp wzgórza Pachołek istniały hotele Waldhäuschen (spłonął w 1941/1942 w wyniku zaprószenia ognia przez żołnierzy z włoskiego batalionu ochrony (zadymiania) gdańskich stoczni podczas nalotów alianckich, pozostałości po 1945 rozebrano) i Karlshof (ul. Spacerowa 16b), obecnie dom mieszkalny. U wylotu doliny, przy obecnej ul. Spacerowej 18, funkcjonuje Młyn Oliwski, Młyn IX ( młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami).
