PATER PAUL, uczony, drukarz

< Poprzednie

Następne >

Strona tytułowa kalendarza z widokami Gdańska Paula Patera Neuer und alter Kunst- und Tugend-Calender… na rok 1710

Strona tytułowa pracy Paula Patera De Germaniae miraculo optimo, maximo, typis literarum, earumque differentiis, dissertatio..., Lipsiae 1710

Przykłady ozdobnych inicjałów zamieszczonych w pracy Paula Patera De Germaniae miraculo optimo, maximo, typis literarum, earumque differentiis, dissertatio…, 1710

Ozdobny napis Dantzig z pracy Paula Patera De Germaniae miraculo optimo, maximo, typis literarum, earumque differentiis, dissertatio..., 1710

PAUL PATER (1656 Wierzbowo/Vrbov, Słowacja – 7 XII 1724 Gdańsk), uczony, teoretyk i praktyk drukarski ( drukarstwo i drukarnie). Ukończył gimnazjum we Wrocławiu, studiował w Lipsku i Jenie. Interesował się naukami ścisłymi, od geografii po matematykę; zwolennik idei Kopernika, Bacona, Galileusza, Newtona, Locke’a. Bibliotekarz w Wolfenbüttel, od roku 1688 profesor Gimnazjum Akademickiego w Toruniu.

Od 1698 drukował, najpierw w Toruniu, następnie w Gdańsku, kalendarze niemiecko- (Neuer und alter Kunst- und Tugend-Calender) oraz polskojęzyczne (Gospodarski kalendarz…). Na tle epoki odznaczały się one naukowym podejściem do przedstawianych zagadnień oraz walką z przesądami. Tworzył wiersze oraz prozę literacką, również utwory sceniczne. Od 1704 do 1705 roku profesor matematyki w Gimnazjum Akademickim; wspólnie z Danielem Gabrielem Fahrenheitem prowadził doświadczenia nad skonstruowaniem mierników temperatury i ciśnienia.

W 1710 otworzył własną oficynę drukarską przy Poggenpfuhl (ul. Żabi Kruk). Działała przy niej szkoła typograficzna, pierwsza taka placówka w Polsce. W Gdańsku zainteresował się tematyką morską, w 1723 wydał traktat dotyczący Morza Kaspijskiego. Po śmierci zlicytowano jego bogatą bibliotekę oraz sprzedano drukarnię (częściowo wywieziona do Królewca). Od 26 V 2011 jego imię nosi tramwaj Pesa Swing 120NaG SWING nr 1027. PP