CMENTARZE W OLIWIE
| < Poprzednie | Następne > |
CMENTARZE W OLIWIE. Kościoła św. Jakuba, ul. Opacka i ul. Cystersów (Saltzmannstraße, Am Karlsberg), parafialny, katolicki, od roku 1835 ewangelicki. W otoczeniu kościoła św. Jakuba, na obszarze około 1 ha, na lekkim wzniesieniu, nieregularny w rzucie. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1308, kiedy opat oliwski Rudiger kazał pochować na nim pomordowanych podczas rzezi Gdańska rycerzy pomorskich. Po przekazaniu kościoła protestantom w 1835 założono nowy cmentarz katolicki, dalsze pochówki odbywały się sporadycznie. W roku 1960 podczas rewaloryzacji kościoła św. Jakuba pozostałości cmentarza (kilka nagrobków kamiennych z końca XVIII i początku XIX wieku) zlikwidowano. Obecnie teren uporządkowany, wyrównany i obsiany trawą.
Komunalny nr 2,ul. Opacka 8, ul. Czyżewskiego (Ludolfiner Straße), obecnie 4,99 ha powierzchni. Zespół składał się z 5, obecnie 4 cmentarzy, po roku 1945 użytkowanych przez parafię katolicką, w 1947 przejętych przez Zarząd Miasta jako cmentarz komunalny, czynny, obszar 4,83 ha.
1) Katolicki I (Katholischer Friedhof I), powstał w roku 1832 jako miejsce grzebalne dla parafii katolickiej, erygowanej przy kościele Trójcy Świętej, po przejęciu kościoła św. Jakuba przez ewangelików. Zajmował obszar 2 mórg, położony na płaskim terenie, na działce o rzucie zbliżonym do prostokąta krótszym bokiem przylegającego do ul. Czyżewskiego. Podzielony na regularne, prostokątne kwatery przez układ prostopadłych do siebie alej poprzecznych i podłużnych. Główna aleja prowadzi od bramy po stronie zachodniej do krzyża cmentarnego po wschodniej stronie działki. Na południu od bramy znajduje się neobarokowa kaplica / kostnica, wybudowana w 1909 według planów architekta Singera (twórcy kaplicy św. Piotra, następnie kościoła św. Apostołów Piotra i Pawła w Jelitkowie), poświęcona 30 X 1910, obecnie wspólna dla całego założenia. Zachowało się kilkadziesiąt nagrobków z 2. połowy XIX wieku i 1. połowy XX wieku; pozostałe pochodzą z okresu po roku 1945. Jest wewnętrzną częścią obecnego cmentarza komunalnego.
2) Ewangelicki I (Evangelischer Friedhof I), powstał w roku 1835 jako miejsce grzebalne dla parafii ewangelickiej, erygowanej przy kościele św. Jakuba. Położony na terenie płaskim, na działce o rzucie zbliżonym do prostokąta krótszym bokiem przylegającego do ul. Czyżewskiego. Wnętrze podzielone na kwatery przez układ prostopadłych do siebie 2 podłużnych i 4 poprzecznych alej. Główna aleja prowadzi od bramy po stronie zachodniej w kierunku wschodniej granicy działki. Zachowało się kilkadziesiąt nagrobków z 2. połowy XIX wieku i 1. połowy XX wieku; pozostałe pochodzą z lat powojennych. Stanowi wewnętrzną część obecnego cmentarza komunalnego.
3) Ewangelicki II (Evangelischer Friedhof II), powstał około 1920 roku w związku z zapełnieniem się poprzedniego. Położony na płaskim terenie, na działce o rzucie zbliżonym do prostokąta krótszym bokiem przylegającego do ul. Czyżewskiego. Wnętrze podzielone na kwatery przez prostopadłe do siebie 3 aleje podłużne i 3 poprzeczne. Główna aleja prowadzi w osi założenia, od bramy po stronie zachodniej w kierunku wschodniej granicy działki. W połowie jej długości znajduje się okrągły placyk z fontanną. Zachowało się kilkadziesiąt nagrobków z 2. połowy XIX wieku i 1. połowy XX wieku; pozostałe pochodzą z lat powojennych. Stanowi południową część obecnego cmentarza komunalnego.
4) Katolicki II (Katholischer Friedhof II), powstał około 1920 roku w związku z zapełnieniem się starego cmentarza katolickiego. Położony na płaskim terenie, na działce o rzucie zbliżonym do prostokąta krótszym bokiem przylegającego do ul. Czyżewskiego. Wnętrze podzielone na nieregularne kwatery przez układ prostopadłych do siebie alej poprzecznych i podłużnych. Zachowało się kilkadziesiąt nagrobków z 2. połowy XIX wieku i 1. połowy XX wieku, pozostałe pochodzą z lat powojennych.
5) Komunalny (Kommunalfriedhof), powstał na wniosek naczelnika powiatu Gdańsk-Wyżyny z 1921, założony przez miasto Oliwę dla innowierców jako cmentarz bezwyznaniowy. Położony był na płaskim terenie, na trójkątnej działce, od ulicy oddzielonej niewielką skarpą, po północnej stronie zespołu cmentarnego. Po roku 1945 zamknięty i zlikwidowany, obecnie zabudowany (m.in. siedziba telewizji kablowej UPC).
Cmentarze Zakładu Opieki dla Starców (zob. Zakład Pracy i Ubogich), ul. Polanki 124, ewangelickie. Związane z domem opieki dla bezdomnych starców w oliwskim Dworze II. Pierwszy założony w połowie XIX wieku, na terenie dawnego sadu, na płaskim, lekko wzniesionym względem ulicy terenie, w rzucie zbliżony do prostokąta, krótszym bokiem przylegał do drogi prowadzącej do zabudowań dawnego Dworu II. Z niewielką murowaną kostnicą w południowo-zachodnim narożniku, zachowaną do dziś. Drugi cmentarz, niewielki, o nieregularnym rzucie, na spłaszczonym terenie na krawędzi lasu, założony na zachód od poprzedniego. Zamknięte w roku 1945.
