FISCHER FRIEDRICH, profesor Technische Hochschule Danzig
| < Poprzednie | Następne > |
FRIEDRICH WILHELM HEINRICH FISCHER (27 III 1879 Elbląg – 19 VI 1944 Hanower), architekt, malarz, rzeźbiarz, profesor Technische Hochschule Danzig (THD). Syn Friedricha, inżyniera budowy okrętów w elbląskiej stoczni Ferdinanda Schichaua, i Hedwigi z domu Fechter. W 1900 absolwent gimnazjum i gimnazjum realnego w Elblągu, studiował architekturę w Technische Hohschule w Monachium, Karlsruhe i Berlinie-Charlottenburgu, gdzie w 1905 uzyskał dyplom architekta. Podczas studiów członek Korporacji Akademickiej „Motiv“.
W Gdańsku od 1906 ze stopniem rządowego kierownika budowy (Regierungsbauführer) jako referendarz w państwowym biurze projektów. W styczniu 1910, na podstawie rozprawy Der Danziger Kirchenbau des 15. und 16. Jahrhunderts (Gdańskie budowle kościelne z XV i XVI wieku) uzyskał doktorat w THD (promotor: Carl Weber), w tym samym roku habilitował się tamże (obok Fritza Augusta Pfuhle w 1908 i Alfreda Schmidta w 1926 jedyni habilitowani na Wydziale Architektury THD). Od 1911 jako docent prywatny prowadził zajęcia z architektury budowli ceglanych na Wydziale Architektury. Złożył też państwowy egzamin budowlany (budowniczego rządowego – Regierungsbaumeister) i w 1911 założył w Gdańsku własną pracownię architektoniczna przy Hundegasse 62 (ul. Ogarna). Zaprojektował do 1914 kilka domów przy Uphagenweg (ul. Uphagena), m.in. dla prof. Fritza Augusta Pfuhle, kupca Fritza Bartscha (nr 16) i dla siebie samego (nr 25; wcześniej mieszkał w Oliwie przy Bergstrasse 19 (ul. Podhalańska)).
W latach 1914-1918 w wojsku. Od 1919 profesor nieetatowy THD, prowadził zajęcia z architektury, ze szczególnym uwzględnieniem architektury budowli z wypalanych cegieł. W 1920 został kierownikiem utworzonego wówczas Urzędu do spraw Osiedli, przemianowanego rychło na Urząd Rozbudowy Miasta. W 1921 został też konserwatorem zabytków II Wolnego Miasta Gdańska, kierownikiem miejskiego urzędu budowlanego i nadradcą budowlanym (Oberbaurat) w Urzędzie Budownictwa Naziemnego, którym od 1923 kierował.
Autor m.in. niezrealizowanego projektu Szkoły Pestalozziego we Wrzeszczu, zabudowy i terenów zielonych obecnej al. Hallera, osiedli domów („Osterzeile” i „Westerzeile”) przy obecnych ul. Zbyszka z Bogdańca i Stanisława Dubois (1919), willi dla Kurta Eduarda Siebenfreunda przy Hindenburgallee 55 (al. Zwycięstwa), domu letniego dla dr Franka Muscate przy Stolzenfelsalle 18 (ul. Sępia) w Sopocie, tam też, przy Sternweg 30 (ul. Żeromskiego) kolejnej willi dla siebie, budynków administracyjnych na cmentarzu Srebrzysko (1921), projektu kościoła św. Antoniego Padewskiego w Brzeźnie (budowanego w okresie 1922–1923), kościoła Matki Boskiej Bolesnej w Gdańsku–Rudnie i Chrystusa Króla w Pieckel (Piekło koło Sztumu), dokonał w latach 1923–1924 restauracji zachodniego szczytu kościoła św. Trójcy, zainicjował projekt przekształcenia obwodu nowożytnych fortyfikacji Gdańska w zagospodarowane zielenią tereny rekreacyjne (rozwinięty następnie przez Hugona Althoffa), był współautorem projektu konserwatorskiego uporządkowania fasad domów położonych przy głównych ulicach gdańskiego Głównego Miasta. Jako rzeźbiarz był autorem m.in. pomnika mieszkańców Nowego Portu poległych podczas I wojny światowej (nieistniejącego) przed ewangelickim kościołem Wniebowstąpienia ( kościół Niepokalanego Serca Maryi) w Gdańsku–Nowym Porcie (październik 1922), podobnego (również nieistniejącego) w kościele św. Katarzyny (przed 1924), pełniących tą samą funkcję kamiennych tablic (nieistniejących) w kaplicy Jedenastu Tysięcy Dziewic w kościele Najświętszej Marii Panny jak i pomników na cmentarzu garnizonowym w Magdeburgu i tamże w kościele norbertanek św. Trójcy. Jako malarz zaprojektował m.in. witraż z motywem Narodzenia Chrystusa w kościele św. Mikołaja w Hiddestorf koło Hanoweru (1934). Przez krótki czas przewodniczył Towarzystwu Przyjaciół Sztuki.
Wyjechał z Gdańska w marcu 1925 po uzyskaniu profesury zwyczajnej w zakresie architektury średniowiecza na TH w Hanowerze, z którą to uczelnią związany był do śmierci. Od 1929 także konsystorialny radca budowlany hamburskiego ewangelicko-luterańskiego kościoła krajowego. W listopadzie 1933 podpisał deklarację wierności niemieckich profesorów Adolfowi Hitlerowi (Bekenntnis der deutschen Professoren zu Adolf Hitler).
1 XII 1907 poślubił w Elblągu z domu Ruth (ur. 24 VIII 1883 Bydgoszcz), córkę kupca Paula Muscate (zob. Alfred Paul Muscate) i Hortense z domu Lemke, z którą miał dwie córki i dwóch synów.
Bibliografia:
Barylewska-Szymańska Ewa, Działalność architekta Friedricha Fischera (1879–1944) w Gdańsku i Sopocie, „Aurea Porta”, t. 20, 2021, s. 91-122.
Lindau Friedrich, Fischer Friedrich Wilhelm Heinrich, w: Saur. Allgemeines Künstlerlexikon. Die bildenden Künstler aller Zeiten und Völker, Bd. 40, München 2004, s. 333.
Reuther Hans, Fischer Friedrich Wilhelm Heinrich, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 5, 1961, s. 185.
Schmitz Herrmann, Die Bautätigkeit Fischers im Freistaate Danzig, „Zeitschrift für bildende Kunst”, 58, 1924/1925, H. 7, s 134–139.
Wünsch Carl, Fischer Friedrich Wilhelm Heinrich, w: Altpreußische Biographie, Bd. 3, Marburg/Lahn 1975, s. 904.
