HEYSE ABRAHAM, pastor kościoła NMP
| < Poprzednie | Następne > |
ABRAHAM HEYSE (Heysen, Heyseus; 26 II 1624 Gdańsk – 22 VII 1680 Gdańsk), teolog, drugi pastor między innymi kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP). Uczeń szkoły mariackiej, w latach 1635—1636 wysłany przez rodziców na nauki do Polski, w 1639 ukończył Gimnazjum Akademickie. Dzięki stypendium Rady Miejskiej od 1642 studiował na uniwersytecie w Gryfii (Greifswald), od 1644 w Roztoku (Rostock), od 1645 w Królewcu (Königsberg), w 1646 w Wittenberdze, w 1649 w Lipsku. Odbył „peregrinatio academica”, odwiedzając ośrodki w Jenie, Norymberdze (Nürnberg), Altdorfie, Ingolstadt, Monachium (München), Augsburgu, Ulm, Tybindze (Tübingen), Strasburgu, Wormacji (Worms), Spirze, Moguncji (Mainz), Kilonii (Kiel), Delft, Hadze (‘n Haag), Lejdzie (Leyden) i Amsterdamie.
W Gdańsku ponownie od 1650. Od 9 II 1651 pierwszy diakon w kościele św. Trójcy. Wspierał Johanna Maukischa, który po sporze (1650–1651) między kalwinistami a luteranami z ramienia tych drugich został rektorem Gimnazjum Akademickiego i pastorem kościoła św. Trójcy. W latach 1660–1762 pastor kościoła św. Jana, od roku 1674 do śmierci drugi pastora kościoła NMP.
Autor mów pogrzebowych; między innymi jako pastor kościoła św. Jana żegnał zmarłego pastora tczewskiego Tobiasa Seilera (Göttliche Bestallung Getrewer Lehrer, daß ist Christliche Leichen-Predigt bey Leichbegängniß deß (…) H. Tobiae Seileri, der Lutherischen Gemeine zu Dirschaw, wollverdienten (…) Seelsorgers, welcher zu Dantzig in diesem 1660sten Jahre den 9. Augusti (…) entschlaffen und darauf den 12. dito in der Kirchen zur H. Dreyfaltigkeit Christgebührlich ist begraben worden. Gehalten und auff begehren hernach zum Druck herausgegeben von …, Dantzig 1661.
W 1662 polecił wykonać dla siebie płytę nagrobną w kościele św. Jana (nr 173). Został pochowany w tym kościele 31 VII 1680, mowę pogrzebową wygłosił gdański kaznodzieja Benedykt Figk (Leichpredigt] bey...Leich-Begägniss des...Hn.Abraham Heysen...Pastoris zur Pfarr zu S.Marien...Anno 1680. den 31.Julii fürgestellet..., Dantzig 1681). Wspomniał go w swoim wierszu Johann Peter Titius, profesor retoryki Gimnazjum Akademickiego, jego portret wisiał do 1945 w zakrystii kościoła NMP.
Bibliografia:
Frisch Gregorius, Der Sankt Marien Pfarrkirchen In Danzig inwendige Abriss, wydała, wstępem i komentarzem opatrzyła Katarzyna Cieślak, Gdańsk 1999.
Bielak Jacek, Rekonstruowanie nekropolii. Posadzkowe płyty nagrobne kościoła św. Jana w Gdańsku, w: Kościół św. Jana w Gdańsku. W kręgu kultury sepulkralnej, red. Jakub Szczepański, Gdańsk 2012.
Kotarski Edmund, Kaznodzieje kościoła św. Jana wśród twórców XVII-wiecznej gdańskiej prozy biograficznej, w: Kościół św. Jana w Gdańsku. W kręgu kultury sepulkralnej, red. Jakub Szczepański, Gdańsk 2012.
Schmidt Paul Theodor, Der Streit über den Besitz der Danziger Trinitatiskirche im Jahre 1650, Altpreußische Monatsschrift NF, Bd. 41, Königsberg 1904.
