PREZYDENT GDAŃSKA

< Poprzednie

Następne >

PREZYDENT GDAŃSKA, organ miejskiej władzy wykonawczej o różnych kompetencjach w kolejnych okresach historycznych.

Lata 1793–1807. Po II rozbiorze Polski i wkroczeniu do Gdańska 4 IV 1793 roku wojsk pruskich oraz po zawieszeniu 17 maja dotychczasowych burmistrzów, Rady Miejskiej, Ławy Miejskiej i Trzeciego Ordynku 13 maja powołano tymczasowy Zarząd Miasta z prezydentem na czele. Wszyscy czterej dotychczasowi gdańscy burmistrzowie odmówili wejścia w skład tymczasowego Zarządu, prezydentem został więc z konieczności Johann Christian von Lindenowski, dotychczasowy rezydent Prus w Gdańsku. Po wyłonieniu 25 VII 1794 nowego Zarządu Miasta pozostał na tym stanowisku, już z nominacji królewskiej, otrzymując jednocześnie urząd dyrektora policji. Jego najbliższymi współpracownikami byli: burmistrz policji (któremu podlegały cechy, bractwa, kasy miejskie), burmistrz sądowy i dyrektor (prezes) sądu wetowego, dwóch kolejnych burmistrzów i syndyk miejski. Do obowiązków prezydenta należało ogólne kierowanie Zarządem, zwoływanie nadzwyczajnych posiedzeń, odpowiadał też za sprawy finansowe miasta, podlegali mu wszyscy pracownicy miejskich instytucji. MrGl

Lata 1945–1950. Urząd prezydenta przywrócono w Gdańsku po zakończeniu II wojny światowej (prezydenci Senatu I i II Wolnego Miasta Gdańska byli urzędnikami państwowymi, nie miejskimi). Pierwszym powojennym prezydentem został 31 III 1945, mianowany przez władze państwowe, Franciszek Kotus-Janowski (przybył do Gdańska 4 kwietnia). Prezydent stał na czele Zarządu Miasta (z siedzibą przy ul. 3 Maja 9; dawna Szkoła Wojenna, obecnie między innymi Powiatowy Urząd Pracy), organu wykonawczego Miejskiej Rady Narodowej, składającego się także z wiceprezydenta oraz 3–6 członków zarządu. Prezydenta i wiceprezydenta wybierała Miejska Rada Narodowa zwykłą większością głosów, zatwierdzani byli przez władze państwowe. Urząd został zniesiony ustawą z 20 III 1950; funkcję prezydenta przejął przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. SB

Po 1973 roku. Stanowisko prezydenta przywrócono 13 XII 1973. Był on jednoosobowym organem administracji państwowej, powoływanym na czas nieograniczony przez Prezesa Rady Ministrów po zaopiniowaniu kandydata przez Miejską Radę Narodową. Podlegał ministrowi administracji, gospodarki rolnej i środowiska, podporządkowany był jednocześnie Miejskiej Radzie Narodowej. Do jego obowiązków należało między innymi: podejmowanie czynności koniecznych do realizacji zadań wynikających z planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju; opracowywanie (na podstawie wytycznych Rady Ministrów) projektów planów społeczno-gospodarczych rozwoju terenu oraz projektów budżetu; wykonywanie zadań wynikających z tych projektów; zapewnienie właściwego wykorzystania środków przeznaczonych na rozwój społeczno-gospodarczy terenu i poprawę warunków bytowych, oświatowo-wychowawczych, socjalnych i kulturalnych mieszkańców; koordynacja działalności związanej z gospodarką terenową wszystkich jednostek państwowych, spółdzielczych i społecznych; kontrola tych działań; wydawanie decyzji w sprawach indywidualnych z zakresu administracji państwowej.

Zmiany w trybie powoływania na urząd prezydenta wprowadziła Ustawa z 8 III 1990 – prezydent wybierany był odtąd przez Radę Miasta. Obecnie, na mocy ustawy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 20 VI 2002, prezydenta Gdańska wybiera się w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym. Do jego obowiązków, jako organu wykonawczego Miasta Gdańska i kierownika Urzędu Miejskiego (prezydent określa organizację i zasady funkcjonowania tej instytucji), należy wykonywanie uchwał Rady Miasta, w tym szczególnie: przygotowanie projektu uchwał Rady Miasta, określenie sposobu ich wykonania, gospodarowanie mieniem komunalnym, realizacja budżetu, zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych, reprezentowanie miasta na zewnątrz, podejmowanie decyzji w kwestiach zarządu majątkiem miasta oraz w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Prezydent może powierzać działanie w jego imieniu swoim zastępcom, sekretarzowi miasta oraz skarbnikowi miasta. Podlega mu Kancelaria Prezydenta, Biuro Prezydenta ds. Kultury, Biuro Prezydenta ds. Sportu, Biuro Prezydenta ds. Promocji Miasta, Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego, Zespół Audytów Wewnętrznych. Jako starosta grodzki wykonuje też pewne uprawnienia administracji państwowej. SB

Prezydenci Gdańska

W latach 1794–1807
25 IV 1794 – 31 VIII 1803	Johann Christian von Lindenowski
16 IV 1804 – 27 V 1807	Christian Ludwig Bax
W latach 1945–1950
31 III 1945 – 27 V 1946	Franciszek Kotus-Janowski
28 V 1946 – 6 X 1949	Bolesław Nowicki
6 X 1949 – 2 VI 1950	Piotr Stolarek
Od 1973
13 XII 1973 – 15 IX 1977	Andrzej Kaznowski
15 IX 1977 – 22 XII 1981	Jerzy Młynarczyk
22 XII 1981 – 23 XI 1989	Kazimierz Rynkowski
23 XI 1989 – 10 VII 1990	Jerzy Pasiński
10 VII 1990 – 14 VI 1991	Jacek Starościak
14 VI 1991 – 7 VII 1994	Franciszek Jamroż
8 VII 1994 – 26 X 1998	Tomasz Posadzki
26 X 1998 –	Paweł Adamowicz
JZ, SB

Wybory Prezydenta Miasta Gdańska – frekwencja

Wybory	Liczba uprawnionych do głosowania	Liczba głosujących	Głosy ważne	Frekwencja wyborcza
27 X 2002 (tura I)	359 525	124 553	122 741	34,60%
10 XI 202 (tura II)	359 231	100 387	99 113	27,94%
12 XI 2006	361 467	160 482	158 522	44,40%
21 XI 2010	359 848	143 087	140 783	39,76%
16 XI 2014 (tura I)	356 433	142 667	140 456	40,02%
30 XI 2014 (tura II)	355 340	128 415	125 764	36,15%
BŚ

Wybory Prezydenta Miasta Gdańska – kandydaci

Wybory	Kandydat	Komitet Wyborczy, partia	Liczba uzyskanych głosów	Procent uzyskanych głosów
27 X 2002 (tura I)	Paweł Adamowicz	Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej	45 983	37,46%
	Marek Formela	Koalicyjny Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	21 473	17,49%
	Bogdan Borusewicz	Komitet Wyborczy Obywatelski Komitet Bogdana Borusewicza	20 036	16,32%
	Jacek Kurski	Komitet Wyborczy Ligi Polskich Rodzin	10 472	8,53%
	Grzegorz Strzelczyk	Komitet Wojewódzki Wyborców i Sympatyków Lecha Kaczyńskiego Prawo i Sprawiedliwość	8604	7,01%
	Stefan Grabski	Komitet Wyborczy Wyborców Forum Bezpartyjnych	8164	6,65%
	Janusz Pisarski	Komitet Wyborczy Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej	3901	3,18%
	Marian Szajna	Stowarzyszenie Nasz Gdańsk	1768	1,44%
	Maria Jagoda	Komitet Wyborczy Krajowej Partii Emerytów i Rencistów	891	0,73%
	Wojciech Podjacki	Los Polski	806	0,66%
	Paweł Chmielowiec	Komitet Wyborczy Polskiego Stronnictwa Ludowego	643	0,52%
10 XI 2002 (tura II)	Paweł Adamowicz	Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej	71 639	72,28%
	Marek Formela	Koalicyjny Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	27 474	27,72%
12 XI 2006	Paweł Adamowicz	Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej	96 485	60,87%
	Andrzej Jaworski	Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość	47 041	29,67%
	Krzysztof Pusz	Komitet Wyborczy Lewica i Demokraci (Sojusz Lewicy Demokratycznej, Socjaldemokracja Polska, Partia Demokratyczna, Unia Pracy)	8122	5,12%
	Marian Szajna	Komitet Wyborczy Solidarny Gdańsk	4017	2,53%
	Bartosz Nowaczyk	Komitet Wyborczy Lewica – Młodzi Socjaliści – Zieloni	1758	1,11%
	Andrzej Młot	Komitet Wyborczy Polskiego Stronnictwa Ludowego	1099	0,69%
21 XI 2010	Paweł Adamowicz	Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej	75 710	53,78%
	Andrzej Jaworski	Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość	30 749	21,84%
	Krzysztof Andruszkiewicz	Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej	11 368	8,07%
	Dariusz Adamowicz	Komitet Wyborczy Wyborców Nowy Gdańsk	11 018	7,83%
	Stanisław Cora	Komitet Wyborczy Wyborców Stanisława Cory – Czas Na Zmiany	4675	3,32%
	Wojciech Podjacki	Komitet Wyborczy Wyborców Solidarny Gdańsk	3712	2,64%
	Zofia Gosz	Komitet Wyborczy Wyborców Bezpartyjny Nowe Spojrzenie Z. Gosz	3551	2,52%
16 XI 2014 (tura I)	Paweł Adamowicz	Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej	64 674	46,05
	Andrzej Jaworski	Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość	36 736	26,15%
	Ewa Lieder	Komitet Wyborczy Wyborców „Gdańsk Obywatelski”	17 289	12,3%
	Waldemar Bartelik	Masz Wybór – Komitet Wyborców Waldemara Bartelika	9254	6,9%
	Jarosław Szczukowski	Koalicyjny Komitet Wyborczy SLD Lewica Razem	6500	4%
	Zbigniew Wysocki	Komitet Wyborczy Nowa Prawica – Janusza Korwin-Mikke	6003	4,2%
30 XI 2014 (tura II)	Paweł Adamowicz	Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej	77 034	61,25%
	Andrzej Jaworski	Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość	48 730	38,75%
21 X 2018 (tura I)	Paweł Adamowicz	Wszystko dla Gdańska	77 966	36,97%
	Kacper Płażyński	Prawo i Sprawiedliwość	62 594	29,68%
	Jarosław Wałęsa	Koalicja Obywatelska	58 561	27,77%
	Jacek Hołubowski	Gdańsk Tworzą Mieszkańcy	4170	1,98%
	Elżbieta Jachlewska	Lepszy Gdańsk	4146	1,97%
	Andrzej Ceynowa	SLD Lewica Razem	2036	0,97%
	Dorota Maksymowicz-Czapkowska	Narodowy Front Polski	1427	0,68%
4 XI 2018 (tura II)	Paweł Adamowicz	Wszystko dla Gdańska	129 683	64,8%
	Kacper Płażyński	Prawo i Sprawiedliwość	70 432	35,2%
BŚ