KULCKE OTTO
| < Poprzednie | Następne > |
OTTO KULCKE (19 VI 1922 Królewiec – 2 III 2005 Frankfurt), doktor medycyny, inicjator powstania stowarzyszenia Orgelbauverein St. Marien – Danzig, zasłużonego dla odbudowy organów w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP). Pochodził z rodziny zamieszkałej do XX wieku na Łużycach (mającej świadomość swojego słowiańskiego rodowodu), skąd około 1900 roku do Sopotu przybył jego dziadek dr Otto Kulcke (10 X 1859 Sommerfeld – 25 II 1915), dyrektor Realgymnasium w Sopocie, poległy w I wojnie światowej w randze kapitana w Prusach Wschodnich koło Przasnysza. Był synem Fritza (16 V 1892 Guben – 14 XII 1971 Bremerhaven), asystenta w klinice uniwersytetu w Królewcu, i Antonii z domu Flathe (22 VIII 1892 – 25 VI 1922), zmarłej sześć dni po jego urodzeniu. Wychowywany początkowo w Sopocie w rodzinie dziadka Ottona, od 1924 roku przez ojca, wówczas doktora laryngologii w Sopocie i pracownika Szpitala Miejskiego we Wrzeszczu oraz szpitala diakonis ewangelickich w Gdańsku. W 1925 roku ojciec ożenił się powtórnie, z Marią Schwaderer (14 VII 1895 – 22 II 1986); z tego związku pochodzili jego przyrodni bracia: Werner (ur. 1926), doktor fizyki, i Eberhard (ur. 1927), doktor praw. Rodzina zamieszkała w Gdańsku przy Langgasse 16 (ul. Długa), gdzie ojciec urządził gabinet i prowadził do początku II wojny światowej praktykę lekarską, a w 1927 roku przeniosła się do Oliwy, do zakupionego domu przy Günthershofer-Promenade (ul. Mściwoja).
W Gdańsku Otto uczęszczał do przedszkola diakonis obok kościoła NMP. Po przeprowadzce do Oliwy uczył się w szkole ewangelickiej obok kościoła św. Jakuba. Był aktywnym członkiem koła ministrantów i chóru kościelnego parafii przy kościele Pojednania (Versöhnungskirche; kościół Matki Bożej Królowej Korony Polskiej), którego dyrygentem był organista kościoła NMP Franz Kessler. W 1932 roku rozpoczął naukę w Conradinum.
Po wybuchu II wojny światowej, będąc już w klasie maturalnej, 9 IX 1939 roku został powołany do służby pomocniczej. Po kursie pedagogicznym uczył w Trzeciewcu koło Bydgoszczy. W 1940 roku, powołany do pracy w ramach Rechsarbeitsdienst (RAD, Służba Pracy Rzeszy), po kilku miesiącach został skierowany na półroczną praktykę w gdańskim szpitalu diakonis ewangelickich, warunkującą rozpoczęcie studiów medycznych w Państwowej Akademii Medycyny Praktycznej. Od października 1941 w wojsku, po służbie rekruckiej na froncie na Ukrainie. Zwolniony, powrócił na studia medyczne (od 30 IV 1941 do 20 V 1943 na berlińskim Friedrich-Wilhelms-Universität), ponownie w wojsku, przeszedł szkolenie w Spandau i Poczdamie. W sierpniu 1944 roku w grupie młodzieży akademickiej został skierowany do budowy rowów przeciwpancernych koło Brodnicy nad Drwęcą, następnie przeniesiony do Szczecina, skierowany na front na pogranicze węgiersko-słowackie, do Rumunii i Czechosłowacji, gdzie 12 V 1945 w okolicach Pilzna dostał się do niewoli radzieckiej. Przez cztery i pół roku przebywał w obozach jenieckich na Ukrainie i południowym Uralu, pracując między innymi w fabrykach i kołchozie, na koniec jako sanitariusz.
Zwolniony pod koniec 1949 roku, 2 I 1950 spotkał się w Bremerhaven z rodziną, która przeżyła wojnę. Ukończywszy w 1953 studia medyczne na uniwersytecie w Fryburgu Bryzgowijskim (od 1955 doktor medycyny), osiadł we Frankfurcie nad Menem i kilka lat pracował z ojcem, następnie aż do emerytury (30 IV 1984) był zatrudniony w katolickim Marienkrankenhaus, potem został zastępcą ordynatora w szpitalu miejskim w Höchst (36. dzielnica Frankfurtu). Mieszkał w pobliskim Oberursel, między innymi udzielając się w chórze parafialnym. Po wizycie w Gdańsku w 1971 roku doprowadził do powstania w 1981 w RFN stowarzyszenia Orgelbauverein St. Marien – Danzig (Komitetu Odbudowy Organów Kościoła NMP w Gdańsku), łączącego między innymi przedstawicieli katolików i ewangelików, byłych mieszkańców II Wolnego Miasta Gdańska. Dzięki staraniom Komitetu i we współpracy z księdzem Stanisławem Bogdanowiczem oraz Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Gdańsku organy zostały odbudowane przez rodzinę organmistrzów Harry’ego i Guntrama Hillebrandów, którzy do ich rekonstrukcji wykorzystali prospekt organowy z kościoła św. Jana. 18 VIII 1985 roku biskup Tadeusz Gocłowski poświęcił instrument w kościele NMP.
Otto Kulcke promował organy mariackie, uczestnicząc w organizacji letnich koncertów z udziałem mistrzów z kraju i zza granicy. Był ponadto współfundatorem kapliczki apostołów Pomorzan – św. Wojciecha i Ottona w Łączyńskiej Hucie, poświęconej w 1983 roku, przyczynił się do budowy w 1998 roku organów w kościele ewangelickim św. Trójcy w Warszawie. 30 VII 1998 roku został uhonorowany przez prezydenta Warszawy medalem IV Wieków Stołeczności Warszawy. Od lat 70. XX wieku był członkiem Związku Polaków w Niemczech „Zgoda”.
Kawaler. W testamencie zobowiązał swego adoptowanego syna, mieszkającego w Kilonii dr Antoniego Kulckego-Czałbowskiego (ur. 1947 Aleksandrów Kujawski), doktora chemii, specjalistę od ochrony przeciwpożarowej, do zorganizowania dlań pośmiertnego koncertu w kościele NMP (w programie znalazło się między innymi Requiem Jeana Gilles’a (1668–1705)). Po ceremoniach pogrzebowych w Oberursel za sprawą ks. Stanisława Bogdanowicza urna z prochami została złożona 19 VI 2005 roku w kaplicy św. Marii Magdaleny w kościele NMP. W dniu złożenia urny odbył się upamiętniający go koncert, udokumentowany, podobnie jak uroczystości poświęcenia organów, pamiątkowym drukiem.
Odznaczony Verdienskreutz 1. Klasse des Verdienstordens der Bundesrepublik Deutschland (1987), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000).
