GMINA POLSKA
| < Poprzednie | Następne > |
GMINA POLSKA. Organizacja społeczno-polityczna, założona 21 IV 1921, od roku 1924 w siedzibie przy Wallgasse 16 (ul. Wałowa), tzw. Dom Polski. Stawiała sobie za cel obronę praw społecznych, kulturalnych i politycznych gdańskiej Polonii na terenie II WMG. Inicjatorem założenia był reprezentujący po roku 1918 w Gdańsku ludność polską q Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku. Dążyła do koordynacji działań wszystkich polskich organizacji w II WMG. Członkowie dzielili się na zwyczajnych, czyli pełnoprawnych (obywatele gdańska) i nadzwyczajnych (obywatele polski) – mających tylko głos doradczy. W latach 1932-1933 miała 7 wydziałów: I. Prawno-Polityczny i Prasowy, II. Finansowy, III. Organizacyjny, IV. Kościelny, V. Szkolny i Porady Prawnej, VI. Wiejski i Kulturalno-Oświatowy i VII. Opieki Społecznej. W roku 1923 liczyła 7,5 tysięcy członków, w tym 3,5 tysiąca nadzwyczajnych, w 1933 ponad 5 tysięcy członków, w tym 1 tysiąc nadzwyczajnych. Podporządkowane jej było m.in. q Zjednoczenie Zawodowe Polskie. Do kierownictwa należeli m.in. q Władysław Panecki, q Józef Czyżewski, q Franciszek Kubacz, q Zygmunt Moczyński, q Antoni Lendzion, q Erazm Czarnecki. Po 1926 roku nasiliły się tarcia między zwolennikami endecji i chadecji a osobami popieranymi przez q Komisariat Generalny RP. W 1933 musiała konkurować z nowo powstałym q Związkiem Polaków w WMG. Wobec narastającego zagrożenia ze strony nazistów, 23 V 1937 roku nastąpiło połączenie obu organizacji w q Gminę Polską Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku.
