RADWAŃSKI STANISŁAW, rektor Akademii Sztuk Pięknych
| < Poprzednie | Następne > |
STANISŁAW RADWAŃSKI (ur. 5 VII 1941 Poturzyno, woj. lubelskie), rzeźbiarz, rektor gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych (ASP). Syn Witalisa, żołnierza Armii Krajowej (AK), po II wojnie światowej pracownika drukarni, oraz Genowefy z domu Chmielewskiej. Po wojnie mieszkał z rodziną w Koszlinie, od 1948 w Sopocie. Od 1955 do 1961 uczył się w Państwowym Liceum Plastycznym w Gdyni-Orłowie. W latach 1961–1968 studiował w gdańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (późniejsza ASP) na Wydziale Rzeźby. Dyplom uzyskał w 1968 w pracowni Stanisława Horno-Popławskiego, od 1973 do 2011 pracownik gdańskiej uczelni. W 1990 profesor nadzwyczajny, od 1995 profesor zwyczajny. Od roku 1981 prowadził pracownię rzeźby, od 1996 równocześnie kierował Katedrą Rzeźby i Rysunku na Wydziale Rzeźby, 1981–1983 prodziekan, 1983–1990 dziekan tego wydziału, 1990–1996 rektor ASP. W latach 1971–1973 pracował jednocześnie jako nauczyciel wychowania plastycznego w III Liceum Ogólnokształcącym. W 1996 prowadził Pracownię Rzeźby na Uniwersytecie Radford w Wirginii (USA).
Autor licznych pomników, m.in.: Jacka Malczewskiego w Radomiu (1984), Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (2005), Jana Pawła II na Jordankach w Toruniu (2007) i Pampelunie (Hiszpania, 2010, kopia rzeźby toruńskiej) oraz w Mławie (2011), Juliusza Słowackiego dla Kijowa (2009), w Gdańsku pomnika Jana Gutenberga i Macieja Płażyńskiego. We wnętrzach sakralnych wykonał m.in. w Gdańsku posągi Jana Pawła II i kard. Stefana Wyszyńskiego oraz św. Brygidy i św. Elżbiety w ołtarzu bursztynowym kościoła św. Brygidy (2001/2002), w Gdyni św. Józefa w kościele pod tym wezwaniem (2002). Tworzył też figury parkowe: Alina i Balladyna (1990), Jesień i Zima w Arboretum w Bydgoszczy (2008/2010), liczne portrety, popiersia kompozytorów (Benjamin Britten, Filharmonia w Bydgoszczy, 1986; Karol Szymanowski, Muzeum Narodowe w Gdańsku, 1968; Kompozytor / Stanisław Moniuszko, 1987; Fryderyk Chopin, pałac w Ostromecku, 1988), autor (1999) rzeźby wieńczącej monumentalna fontannę „Święta Brygida z rodziną” w domu zakonnym brygidek w Dworze II w Oliwie przy ul. Polanki 124.
W rzeźbie pomnikowej, poddanej wymogom zlecenia, łączy realizm z tendencją do dynamizacji stojącej lub siedzącej figury przez kontrastowanie drobnych detali z szerokimi płaszczyznami, komponowanie fragmentów wzdłuż linii diagonalnych lub skręconych, przesunięcia od pionu itp. Figury parkowe bliskie są estetyce klasycznej, cechuje je idealizacja, gładkie powierzchnie, powściągliwa gestyka, antykizująca stylizacja draperii. W kameralnej rzeźbie popiersiowej i portretowej artysta sięga po środki ekspresjonistyczne: zróżnicowanie faktury i efekty światłocieniowe, deformację, powtórzenie, niedokończenie i fragmentaryzację. Toczy tu swoisty dialog z utrwalonymi schematami ikonograficznymi (Mojżesz, 1984; Muza, 1985), z kanonem rzeźbiarskiego biustu bohaterów (Dante; Colonia, 1988; Napoleon; Popiersie romantyczne; Popiersie renesansowe, 2003) i mimetyzmem portretu, który staje się zarazem uogólnieniem i wyrazem idei, np. muzyki w wizerunkach kompozytorów.
W latach 1996–2002 był członkiem Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego przy Ministrze Kultury i Sztuki. Od 2002 ekspert w Komisji Akredytacyjnej przy Ministerstwie Edukacji Narodowej, od 2003 do 2912 był członkiem Centralnej Komisji ds. Tytułów i Stopni Naukowych. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków. W 2017 otrzymał tytuł Profesora Honorowego Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Odznaczony Srebrnym (1985) i Złotym Krzyżem Zasługi (1996), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2005), Srebrnym (2011) i Złotym (2021) Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2011), Medalem 100-lecia Odzyskania Niepodległości (2018). W 1987 otrzymał Nagrodę Artystyczną Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, w 2011 Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za całokształt pracy twórczej oraz z okazji jubileuszu 70. urodzin, po raz drugi nagrodę otrzymał w 2015. Żonaty z Ewą z domu Tyszkiewicz, ojciec Rafała (ur. 1967), absolwenta Wydziału Malarstwa PWSSP, krytyka sztuki, dziennikarza.
