MÖLLER SALOMON, pastor kościoła św. Jana
| < Poprzednie | Następne > |
SALOMON MÖLLER (Möllerus) (9 X 1641 Gdańsk – 19 VI 1687 Gdańsk), pastor kościoła św. Jana, teolog. Wnuk przybyłego Stralsundu (Meklemburgia-Pomorze Przednie) Bernharda (pochowanego 8 VI 1645 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w wieku 69 lat), od 5 V 1607 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska. Jeden z dwóch synów kupca i mistrza wagowego Bernharda (1610 – 1 X 1678 Gdańsk), który 16 IX 1638 uzyskał potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), oraz jego pierwszej, poślubionej 20 X 1638 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP), żony Adelgundy (ur. 1618), córki burgrabiego królewskiego Johanna Wahla, zmarłej w połogu po jego urodzeniu 16 X 1641 i pochowanej tamże pod płytą nr 407. Brat Johanna, od kwietnia 1654 ucznia Gimnazjum Akademickiego, od 23 X 1667 żonatego w kościele NMP z Anną Marią (1639 – 30 XI 1678), córką Gerharda Businga (około 1602 – 29 VI 1675 Gdańsk). Przyrodni brat dwukrotnie zamężnej Florentine (pochowana 19 XI 1691 w wieku 43 lat) i Gabriela (chrzest 21 II 1652 – pochowany 22 II 1695 w kościele św. Trójcy pod płytą nagrobną nr 36), witryka tego kościoła, od 23 I 1680 dysponującego potwierdzeniem gdańskiego obywatelstwa (jako tzw. Bürger-Kind).
Nauki pobierał w szkole mariackiej, w lipcu 1659 zapisany został do Gimnazjum Akademickim. Od 1662 studiował teologię i filozofię w Rostocku, Greifswaldzie (Gryfii) i Wittenberdze, gdzie słuchał wykładów Abrahama Calowa. Odbył podróż edukacyjną, był m.in. w Dreźnie i Pradze.
Po powrocie do Gdańska był kaznodzieją w kościele Bożego Ciała, w 1667 został diakonem w kościele św. Trójcy, a w 1680 pastorem w kościele św. Jana, którym był do śmierci. Respondent uniwersytetów w Rostocku i Wittenberdze. Słynął z mów pogrzebowych, wygłosił je m.in. przy pożegnaniach Petera Oelhafa (1660), Johanna Heina (1672), Johanna Heiniusa (1671), Christopha Götze (1675), Christiana Rudenicka (1676), Georga Segera (1678) czy Anny Luizy von Oxenstierna (1681). Autor wierszy żałobnych, min. zamieszczonego w 1669, zbiorze powstałym po śmierci rektora Gimnazjum Akademickiego Johanna Maukischa. Jego samego żegnał 26 X 1687 mową Martin Krieger, diakon kościoła św. Jana.
Żonaty był z był z poślubioną 9 X 1667 Anną Cathariną (ur. 28 IV 1631), córką kupca Hansa Königa (około 1580 Reval (Tallin) – 4 IV 1642 Gdańsk) i jego drugiej żony, poślubionej 21 II 1622 w kościele NMP Cathariny (1600 Gdańsk – 1622 Gdańsk), córki ławnika i rajcy Adriana von der Linde (1544 Gdańsk – 1611 Gdańsk). Ojciec Anny Catheriny (ur. 1671), żony pastora kościoła św. Jana Johanna Straussa, syn Johann Gottlieb Möller był profesorem Gimnazjum Akademickiego.
Pochowany 26 VI 1687 w kościele św. Jana. Do 1945 na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana, nad drzwiami do zakrystii, wisiał jego portret z 1687, autorstwa Andreasa Stecha i z inskrypcją Johanna Petera Titiusa, zaś w dużej zakrystii znajdował się miedzioryt Eliasa Hainzelmanna (1640–1693), sporządzony według tego obrazu. Oba przedstawienia zaginęły.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 179, 192.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 3, 335.
