WITEK EDWARD, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku

Wersja z 12:25, 31 sie 2022

EDWARD PAWEŁ WITEK (1 II 1931 Chełm Lubelski – 6 III 2014 Gdańsk) lekarz dentysta ze specjalizacją II stopnia w dziedzinie stomatologii zachowawczej, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG). Syn Feliksa (zm. 1947) i Stanisławy z domu Dymel (zm. 1949, w wypadku drogowym). Był jednym z dwójki rodzeństwa. W 1937 rozpoczął edukację w szkole powszechnej w Chełmie Lubelskim, po wybuchu II wojny światowej kontynuował ją na tajnych kompletach. Po zakończeniu działań wojennych przeniósł się z rodziną do Gdańska. Ze względu na chorobę ojca kontynuował naukę w gimnazjum dla pracujących, po śmierci rodziców opiekował się młodszą siostrą, uczennicą Liceum Handlowego w Sopocie.

Po maturze, w latach 1950–1954, studiował na oddziale stomatologicznym Wydziału Lekarskiego AMG, korzystając z pełnego stypendium socjalnego. Po studiach został oddelegowany do pracy w Specjalistycznej Przychodni Stomatologicznej Szpitala Klinicznego nr 1 w Gdańsku. Od 1960 pracował w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej AMG, początkowo na stanowisku asystenta, w latach 1962–1965 starszego asystenta. Dodatkowo od 1961 do 1963 był zatrudniony w Zakładzie Chemii Fizjologicznej AMG. Od 1964, w oparciu o rozprawę Niektóre zjawiska elektrochemiczne występujące w jamie ustnej w obecności różnych metaboli (promotor: prof. Ksenia Lutomska), doktor nauk medycznych. Od 1965 do grudnia 1972 adiunkt.

Od 1965 był członkiem komisji egzaminacyjnych na I stopień specjalizacji w zakresie stomatologii ogólnej, członkiem Senackiej Komisji do spraw Młodzieży, w 1969 członkiem Rady Wydziałowej do spraw Młodzieży. W latach 1970–1972 był opiekunem naukowo-dydaktycznym Studenckich Obozów Społeczno–Naukowych. Od 1971, w oparciu o dorobek i rozprawę Zależność między aktywnością fosfatazy kwaśnej w ślinie a próchnicą i chorobami przyzębia oraz wpływ niektórych materiałów do wypełnień na aktywność tego enzymu w ślinie i tkankach zęba doktor habilitowany nauk medycznych w zakresie stomatologii zachowawczej. Od 1 IV 1973 docent, od 1 października tego roku do czerwca 2002 kierownik Zakładu Stomatologii Zachowawczej. W 1974 zorganizował pierwszy kurs specjalizacyjny II stopnia w dziedzinie stomatologii zachowawczej dla 256 lekarzy dentystów, w 1976 Ogólnopolską Konferencję Naukową dotyczącą dydaktyki przed i podyplomowej w zakresie stomatologii zachowawczej.

W latach 1981–1986 prodziekan Wydziału Lekarskiego AMG, w 1981–1987 kierownik Oddziału Stomatologicznego. Od 1980 był członkiem Centralnej Komisji do spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych. Od 1983 profesor nadzwyczajny (tytularny). W latach 1987–1991 koordynował badaniami epidemiologii chorób i wad narządu żucia oraz potrzeb leczenia w zakresie jamy ustnej w wybranych grupach wiekowych polskiej populacji w regionie gdańskim. W 1991 prowadził zajęcia dla studentów Akademii Medycznej w Bydgoszczy. Od 16 V 1994 profesor zwyczajny. Od 1995 pełnił funkcję konsultanta regionalnego w zakresie stomatologii ogólnej, od 1998 był członkiem Niezależnej Komisji Bioetycznej do spraw Badań Naukowych i Uczelnianej Komisji Etyki w Nauce AMG, członkiem Komisji Etyki w Naczelnej Radzie Lekarskiej pierwszej kadencji, a w kolejnych latach konsultantem Ośrodka Szkoleniowego Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku. Od 30 VI 2002 na emeryturze, kontynuował pracę na AMG wykładając zasady etyki lekarskiej.

Był współtwórcą programu nauczania etyki w AMG. W 2003 zaangażował się w działalność nowo powstałego Zakładu Etyki, Bioetyki i Deontologii AMG (od 2009 Zakład Etyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego). W 2007 współorganizował wraz z tą jednostką I Ogólnopolską Konferencję Naukową „Nauczanie etyki w uczelniach medycznych”. W lutym 2011 zorganizowano uroczyste obchody jego 80. urodzin, 19 III 2011 odbył się Benefis Nestorów Gdańskiej Stomatologii w Sali Kolumnowej Muzeum Narodowego w Gdańsku, na którym gościł.

Autor publikacji w dużym stopniu mających cechy eksperymentalne. Sporo miejsca poświęcił takim tematom jak: wpływ środowiska pracy na stan jamy ustnej, oddziaływanie na organizm metali stosowanych w stomatologii oraz wpływ materiałów wykorzystywanych do wypełnień stomatologicznych na aktywność enzymatyczną śliny i enzymów zawartych w tkankach zębów oraz roli śliny w patologii jamy ustnej. Był prekursorem tzw. stomatologii przemysłowej w Polsce. Interesował się też filozofią medycyny, etyką i deontologią lekarską. Był też współautorem (wraz z Alfonsem Choderą i Marią Kobylańską) rozdziału Środki odkażające i przeciwzapalne w podręczniku Farmakologia dla studentów stomatologii (Warszawa 1974) oraz części skryptu Wybrane zagadnienia etyki lekarskiej z elementami prawa w medycynie dla studentów Wydziału Lekarskiego AMG (Gdańsk 2006).

Brał udział w zjazdach i konferencjach naukowych, między innymi w Międzynarodowym Zjeździe ORCA w Szeged na Węgrzech (15–19 VII 1976), w I Gdańsko–Wileńskiej Medycznej Sesji Naukowej w Wilnie (30 kwietnia – 3 maja 1993), w V Naukowo–Szkoleniowym Zjeździe Stomatologicznym „Kontrowersje diagnostyczne i leczenie w praktyce stomatologicznej” w Ciechocinku (23–24 V 1997), w III Toruńskiej Konferencji Lekarzy Stomatologów, Techników Dentystycznych i Higienistek (14–16 XI 1997), w Konferencji Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej „Etyczne aspekty reform w ochronie zdrowia” (19 XII 1998), w Konferencji naukowej „SALMED 2000” w Poznaniu (22–24 III 2000), w I Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Nauczanie etyki w uczelniach medycznych” w Gdańsku (27–29 IX 2007). Był zaangażowany we współpracę międzynarodową, między innymi z I Medycznym Instytutem im. Pawłowa w Leningradzie w ZSRR (21–28 X 1990).

Należał do komitetów redakcyjnych „Czasopisma Stomatologicznego”, „Parodontologii”, „Przeglądu Stomatologii Wieku Rozwojowego” oraz „Wrocławskiej Stomatologii”. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego (od 1960), będąc tam między innymi członkiem Zarządu Oddziału Gdańskiego, sekretarzem i przewodniczącym (1975–1981). W latach 1974–1978 przewodniczył Ogólnopolskiej Sekcji Stomatologii Zachowawczej oraz Ogólnopolskiej Sekcji Stomatologii Środowiskowej. Ponadto był członkiem Zarządu Głównego oraz przewodniczącym Sądu Koleżeńskiego tego Towarzystwa. Należał również do Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, An International Houar Dental Organisation in US of America (Pierre Fauchard Academy International Honor Dental Organisation od 1991). Był członkiem Komitetu Etyki w Nauce przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk (od 1999).

Odznaczony między innymi Złotym Krzyżem Zasługi (1982), Krzyżem Kawalerskim (1985) i Krzyżem Oficerskim (2002) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1989), Medalami 30-lecia (1975) i 50-lecia (1995) Akademii Medycznej w Gdańsku, Medalem 25-lecia Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego (1977), Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1985), Medalem „Zasłużonemu Akademii Medycznej w Gdańsku” (1987). Otrzymał złotą (1975) i srebrną odznaką Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, godnością Bene Meritus i honorowe członkostwo Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego (2001). W 1987 otrzymał nagrodę indywidualną III stopnia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.

Od 1957 żonaty z Izabelą Florianą z domu Argasińską, ojciec Kariny Joanny (ur. 1962). Pochowany 8 III 2014 na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku. SeKo PP

Bibliografia:
Kronika, opracowali między innymi Eugeniusz Sieńkowski, Aleksandra Habina, Zbigniew Machaliński, Zbigniew Kamiński, Jacek Halasz, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 3–33, 1973–2003.
Basińska Krystyna, Paprocka-Lipińska Anna, Witek Edward Paweł (1931–2014), w: Ludzie Akademii Medycznej w Gdańsku, t. 17, red. Seweryna Konieczna, Gdańsk 2015, s. 122-131.
Kochańska Barbara, Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej – wybrane aspekty działalności, „Gazeta AMG”, nr 5, 2018, s. 32-36.
Paprocka-Lipińska Anna, Wokół powstania i 10-lecia działalności Zakładu Etyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 44, 2014, s. 160-163.
Sieńkowski Eugeniusz, Zmiany organizacyjne i osobowe, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 20, 1990, s. 255.
Sieńkowski Eugeniusz, Dzieje Akademii Medycznej w Gdańsku (1945–1995), Gdańsk, 1995, s. 209-210.