STOLARCZYK JULIAN, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku

Wersja z 14:27, 30 sie 2022

JULIAN STOLARCZYK (8 I 1929 Warszawa - 17 IX 2007 Gdańsk), lekarz ze specjalizacją I stopnia z chorób wewnętrznych i II stopnia z patomorfologii, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG). Syn Edmunda, inżyniera elektryka, kapitana Wojska Polskiego, członka Związku Walki Zbrojnej, zamordowanego w 1942 w Oświęcimiu, i Marianny, nauczycielki. Miał starszego brata i młodszą siostrę Ewę. Edukację rozpoczął w prywatnej Szkole Podstawowej Władysława Giżyckiego w Warszawie. Był prezesem szkolnej Ligi Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej, należał do drużyny Wilczków. Po wybuchu II wojny światowej z matką i rodzeństwem ewakuowany na Ukrainę, zimą 1940 powrócił do Warszawy, uczęszczał do publicznej szkoły przy ulicy Woronicza. Brał udział w małym sabotażu, po powstaniu warszawskim znalazł schronienie w dworku w Czyrażu. W marcu 1945 odnalazł przebywającą w Krakowie rodzinę, z matką i siostrą przeniósł się do Gdańska.

Od 1945 uczył się w I Państwowym Gimnazjum i Liceum, był przewodniczącym Stowarzyszenia Bratniej Pomocy. Po maturze, w latach 1947–1952 studiował na Wydziale Lekarskim Akademii Lekarskiej (od 1950: AMG). Już w 1950 zatrudniony został w tej uczelni. W 1956 (pod opieką prof. Wilhelma Czarnockiego) ukończył trzyletnie studia kandydackie w Zakładzie Patomorfologii AMG i uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Udział nerek w powolnym zapaleniu wsierdzia. W tym samym roku ukończył również specjalizację I stopnia z chorób wewnętrznych, w 1958 II stopnia z patomorfologii. Od 1963 doktor habilitowany z zakresu patomorfologii nerek na podstawie dorobku i rozprawy Patomorfologia ostrej pozakłębkowej wsprząsowej niedomogi nerek w świetle własnych badań histopatologicznych i doświadczalnych. Od 1968 docent i kierownik Pracowni Nefropatologii przy Zakładzie Patomorfologii AMG, od 1970 pracował w Zakładzie Patofizjologii, od 1972 kierownik Katedry i Zakładu Fizjopatologii, od 1974 kierownik Katedry i Zakładu Patofizjologii. Od 1 IX 1975 do 1986 dyrektor Instytutu Patologii. Od 8 IV 1978 profesor nadzwyczajny (tytularny). Od 1 VII 1999 na emeryturze, został jeszcze na rok zatrudniony w AMG.

W 1976 zorganizował Ogólnopolski Zjazd Polskiego Towarzystwa Patologów poświęcony patologii chorób wątroby. Był jednym z prekursorów ruchu hospicyjnego w Polsce. W 1979 nawiązał współpracę z działająca w Londynie Cicely Saunders, twórczynią współczesnego ruchu hospicyjnego. Z ks. Eugeniuszem Dutkiewiczem i prof. Joanną Muszkowską–Penson uruchomił stacjonarne oraz domowe hospicjum, utworzył również swoje hospicjum prywatne.

W AMG powołał do życia Konsultacyjną Pracownię Biopsji Nerek dla Polski Północnej, następnie ogólnopolską Konsultacyjną Pracownię Biopsji Wątroby. Stworzył Konsultacyjną Poradnię Medycyny Paliatywnej, działającą od 1989 przy Przychodni Szpitala Klinicznego nr 1 w Gdańsku. Był inicjatorem wprowadzenia zintegrowanego systemu nauczania studentów III roku medycyny.

Większość zainteresowań poświęcił badaniom patomorfologii nerek, zajmował się również medycyną paliatywną. Autor prac między innymi z zakresu biopsji wątroby w przewlekłych hepatopatiach, morfologii wątroby u narkomanów zakażonych HBV i HCV oraz HIV, neuropatologii, opisał patologię nerek z kompleksami HBV jako częstą przyczynę zespołu nerczycowego u dzieci. Na podstawie badań mikropunkcyjnych przedstawił rolę naczyń limfatycznych nerek w procesie zagęszczenia moczu. Wykazał istnienie rozlanych glomerulopatii w przebiegu endocarditis lenta. Przetłumaczył (wraz z żoną) pierwsze wydanie podręcznika Roberta G. Twycrossa i Sylvii A. Lack Leczenie w terminalnej fazie choroby nowotworowej (Warszawa 1991). Opracował podstawy patomorfologiczne do podręcznika prof. Jakuba Pensona Choroby nerek (Warszawa 1970). Należał do zespołu do spraw Wydawnictw AMG zajmującego się wydawaniem informatorów dla studentów I i II roku medycyny.

W 1989 zaangażował się w tworzenie odnowionej Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku. 18 VII 1989 został poproszony przez przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Izb Lekarskich Ryszarda Żochowskiego, o zorganizowanie zebrań w ośrodku gdańskim, mających na celu rozpoczęcie prac nad powołaniem okręgowych izb lekarskich i tym samym stanął na czele Komitetu Organizacyjnego Izby Lekarskiej w Gdańsku. Po powstaniu Okręgowej Rady Lekarskiej powołany został na członka prezydium I kadencji (15 II 1990 – 18 XI 1993), następnie był członkiem Okręgowego Sądu Lekarskiego III (1997–2001), IV (2001–2005) i V kadencji (2005–2009).

Brał udział w między innymi w VI Zjeździe Europejskiego Towarzystwa Patologów w Budapeszcie (17–22 X 1973), pięciomiesięcznym stypendium w Zakładzie Patologii Uniwersytetu w Chicago w USA, w I Sympozjum Nefrologii Dziecięcej Krajów Socjalistycznych w Eisenach (12–15 IX 1977), w XXV Zjeździe Patologów Czechosłowackich (25–28 IX 1978), w konferencji okrągłego stołu podczas IV Konferencji Naukowej AMG „Ciągłość nauczania biochemii i fizjologii w kształceniu medycznym” (11 V 1978), w VI Międzynarodowym Zjeździe Hepatologów w Bazylei w Szwajcarii (2–9 X 1979), w VI Międzynarodowym Kongresie Chorób Wątroby w Bazylei (12–17 X 1982), w sympozjum naukowym na temat patologii wątroby w Bazylei w Szwajcarii (5 X 1983), w sympozjum na temat patologii nerek w Wiedniu (13–15 X 1983), w Międzynarodowym Zjeździe Hepatologicznym Basel Liver Week (12–21 X 1986), w I Gdańsko- Wileńskiej Medycznej Sesji Naukowej w Wilnie (30 kwietnia – 3 maj 1993), w XIV Zjeździe Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych w Gdańsku (19–21 IX 1997), w Konferencji Naukowej Polskiego Towarzystwa Epidemiologicznego i Lekarzy Chorób Zakaźnych w Wiśle (marzec 1997), w Konferencji Naukowej KUL „Człowiek nieuleczalnie chory” w Lublinie (maj 1997), w III Dolnośląskim Sympozjum Hepatologicznym w Krzyżowej (14 III 1999), w Sympozjum „V Dzień Hepatologiczny” w Katowicach (14 V 1999), w XXV Ogólnopolskim Zjeździe Naukowym Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w Toruniu (10–12 IX 1999), w X Światowym Dniu Chorego w Gdańsku (10-11 II 2002). Prowadził wykłady z nefrologii dziecięcej na kursach doszkalających dla lekarzy na Węgrzech w Misckolcu i Györ (1979).

Był członkiem Wojewódzkiej Rady do spraw Medycyny Paliatywnej i Hospicyjnej w Gdańsku, jej przewodniczący w latach 1992–1996. Należał do Krajowej Rady Medycyny Paliatywnej przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej (1993–1996), International Academy of Pathology, European Society of Palliative Medicine, Polskiego Towarzystwa Lekarskiego (niemal od początku rozpoczęcia kariery zawodowej), będąc także członkiem Zarządu Oddziału Gdańskiego i jego przewodniczącym w latach 1995–2007. Należał też do Polskiego Towarzystwa Patologów.

Odznaczony między innymi Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1997), Medalem Gloria Medicinae (2002), Medalem 30-lecia (1975) i 50-lecia (1995) Akademii Medycznej w Gdańsku (1975), Medalem „Zasłużonemu Akademii Medycznej w Gdańsku” (1977), Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1985), odznakę „Zasłużony dla Polskiego Towarzystwa Lekarskiego” (1998). Otrzymał tytuł Medicus Nobilis za wybitne zasługi dla medycyny, dwie zespołowe nagrody II stopnia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej za badania nad chorobami wątroby: w 1976 za cykl prac na temat diagnostyki i leczenia przewlekłego zapalenia wątroby oraz w 1977 za pracę Czynność i struktura wątroby w przewlekłym alkoholizmie.

Żonaty z Ewą, lekarką. Ojciec Łukasza, lekarza. Zmarł z powodu choroby nowotworowej. Pochowany 21 IX 2007 na cmentarzu Srebrzysko w Kwaterze Profesorów. SeKo PP

Bibliografia:
Kronika, opracowali między innymi Eugeniusz Sieńkowski, Zbigniew Machaliński, Zbigniew Kamiński, Jacek Halasz, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 3–33, 1973–2003.
Metelska Paulina, Stolarczyk Julian (1927–2007), w: Ludzie Akademii Medycznej w Gdańsku, t. 17, redakcja Seweryna Konieczna, Gdańsk 2015, s. 100-110.
Paluchowski Piotr, Gdański samorząd lekarski w latach 1989–2019, w: Historia i współczesność gdańskiej samorządności lekarskiej, redakcja Adam Szarszewski, Gdańsk 2022, s. 83, 84, 206, 360, 366, 370.
Sieńkowski Eugeniusz, Zarys dziejów Akademii Medycznej w Gdańsku (1945–1970), „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 1, 1971, s. 48.
Sieńkowski Eugeniusz, Dzieje Akademii Medycznej w Gdańsku (1945-1995), Gdańsk 1995, s. 58, 60, 114, 195.
Witkowski Jacek M., Julian Stolarczyk (1929–2007), „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 38, 2008, s. 191-192.