CZARNECKI ERAZM, działacz gdańskiej Polonii

Wersja z 20:08, 3 lut 2022

Erazm Czarnecki

Erazm Czarnecki

ERAZM CZARNECKI (3 VI 1892 Pakość, powiat Mogilno – 4 IX 1949 Gdańsk), działacz polityczny, poseł do Volkstagu w II Wolnym Mieście Gdańsku. Syn przedsiębiorcy budowlanego Antoniego i Pelagii z domu Runge. Brat Heleny, po mężu Nowalkowskiej, odznaczonej Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym za udział w 1918 w powstaniu wielkopolskim, brat Antoniego, stryj Stefana Czarneckiego, którym się opiekował. Szkołę powszechną ukończył w Pakości, gimnazjum w Inowrocławiu. W 1913 ukończył Państwowy Instytut Techniczny w Poznaniu. Technik budownictwa lądowego, praktykował w przedsiębiorstwie budowlanym A. Schmidta w Nowej Rudzie (Śląsk), następnie pracował w firmie Ludwika Sicherta w Poznaniu.

Od 1916 w wojsku niemieckim, skierowany w tym samym roku do Gdańska do pracy w Stoczni Cesarskiej. Na stanowisku inżyniera w Wydziale Budowy Portu, kierował budową basenów portowych, hangarów i magazynów na Ostrowie i w Wisłoujściu. Działał w Związku Młodzieży Kupiecko-Gdańskiej, w Zjednoczeniu Zawodowym Polskim, w 1918 przyczynił się do powstania tajnej organizacji Związek Pracowników Polaków, zrzeszającej polskich pracowników pracujących w zakładach niemieckich. Aresztowany i odesłany do więzienia w Grudziądzu, po kilku dniach zwolniony z obowiązkiem meldowania się w gdańskiej policji. Od 1919 brał udział w zbieraniu i opracowaniu materiałów na konferencję ambasadorów w Paryżu, które miały uzasadnić prawo Polski do Gdańska i Pomorza Wschodniego. 31 III 1920 został sekretarzem Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku. Był kierownikiem polskiej sekcji technicznej przy Międzysojuszniczej Komisji do spraw podziału mienia poniemieckiego. Od 1923 kierownik działu technicznego w Komisariacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej, od 1925 do 1935 zasiadał w dyrekcji technicznej, od 1934 w dyrekcji handlowej Rady Portów i Dróg Wodnych w II WMG.

Jeden z założycieli w 1921 Gminy Polskiej, w latach 1924–1927 sekretarz generalny, 1931–1934 prezes. Należał do grona działaczy Zjednoczenia Zawodowego Polskiego i Macierzy Szkolnej, w której w 1930–1931 był przewodniczącym komisji techniczno-gospodarczej. W latach 1930–1935 poseł do Volkstagu IV i V kadencji. Dążył do zapobieżenia rozbiciu gdańskiej Polonii. W 1926 był członkiem Towarzystwa Śpiewaczego Lutnia w Gdańsku.

W czasie pracy w Gdańsku mieszkał: w 1921 roku przy Jakobsneugasse 2 (obecnie nie istnieje), w latach 1925–1928 w pensjonacie przy Frauengasse 17 (ul. Mariacka), w 1931 przy Rennerstiftsgasse 7 (ul. Gdyńskich Kosynierów) i w 1935 przy Am Jakobstor 13 (obecnie część ul. Wałowej). W 1935 oddelegowany do Pragi na stanowisko zastępcy kierownika i radcy Przedstawicielstwa Kolei Polskich oraz Portów w Gdańsku i Gdyni, od 1 XI 1938 w Bratysławie. Podczas II wojny światowej przebywał w Bratysławie, początkowo bezrobotny, w okresie 1941–1945 pracował w słowackiej Żegludze Dunajskiej. Po Polski powrócił 25 VII 1945, do Gdańska 10 VIII 1945, od 1 IX 1945 do 1948 dyrektor Biura Portowego w Gdańsku. 21 VI 1948 w rezultacie donosu aresztowany, przetrzymywany był 21 tygodni w gdańskim więzieniu. Na krótko przed śmiercią został kierownikiem Wydziału Taryfowego i Referatu Usprawnień Przeładunków Morskich w gdańskim Urzędzie Morskim. Po wojnie mieszkał w Sopocie przy ul. Skłodowskiej-Curie 6.

Żonaty był z wdową Jadwigą z domu Landowską (3 IX 1903 - 7 XI 1990) pochodzącą z Kościerzyny, po 1948 nauczycielki języka niemieckiego i angielskiego miedzy innymi w Technikum Hotelarskim w Sopocie, ojciec Marii (25 VII 1925 - 19 I 1978), zamężnej Sielickiej. Pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Katolickim w Sopocie. MA











Bibliografia:
Hajduk Bolesław, Czarnecki Erazm, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1 , Gdańsk 1992, s. 269-270.
Podsiadłowska Ewa, Erazm Czarnecki, w: Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1974, s. 41-50.