MUZEUM KRAJOWE HISTORII GDAŃSKA

Wersja z 12:38, 3 kwi 2021

Pałac Opatów, siedziba Muzeum Krajowego Historii Gdańska, widok od strony północnej

Nagłówek papeterii firmowej Muzeum Krajowego Historii Gdańska

MUZEUM KRAJOWE HISTORII GDAŃSKA (Staatliches Landesmuseum für Danziger Geschichte), w Pałacu Opatów w Oliwie, powołane 1 V 1927 (zob. Hermann Strunk), otwarte 18 III 1928 roku. Organizacyjnie podporządkowane Senatowi II Wolnego Miasta Gdańska, który pełnił nad nim nadzór i zapewniał środki finansowe na jego działalność. Organizatorem i dyrektorem przez cały okres jego istnienia był Erich Keyser. Po 1933 roku cieszyło się poparciem gdańskiego NSDAP.

Zbiory początkowo składały się z przejętych lub otrzymanych w depozyt eksponatów pochodzących z różnych źródeł. Z Muzeum Miejskiego pochodziły wizerunki dawnych gdańskich osobistości, w tym portrety będące depozytem Biblioteki Miejskiej, z Gimnazjum Miejskiego przejęto całą kolekcję numizmatyczną, podobnie stało się z częścią obrazów i sztychów zdobiących Ratusz Głównego Miasta (w tym obraz Bartholomäusa Milwitza Bitwa pod Oliwą, 1649; przejęty po 1933 do siedziby Gauleitungu NSDAP przy Jopengasse 9-11 (ul. Piwna), spłonął w marcu 1945, zob. Bitwa pod Oliwą 28 XI 1627). Zbiory powiększano także poprzez zakupy lub pozyskiwano w inny sposób. Weszły one w skład wystawy stałej, której częścią była od 2 V 1937 rekonstrukcja dawnych wnętrz mieszczańskich: kantoru, salonu, gabinetu, sypialni, wyposażonych w dawne meble, bibeloty, zegary i obrazy.

Organizowało czasowe wystawy dotyczące historii i kultury Gdańska: 18 III 1928 Johann Hevelcke ( Jan Heweliusz); w 1928 750 lat Oliwy; 2 X 1928 Starodruki ze zbiorów Biblioteki Miejskiej; 26 VII 1931 475 lat cechu krawców gdańskich; 23 XII 1933 Twórczość Wilhelma Augusta Stryowskiego; 22 II 1938 Arthur Schopenhauer, a także Ewangelicki Gdańsk, Gdańscy poeci – od Opitza do Reinicka; wydawało przewodniki po historii zabytkach Gdańska, broszury dotyczące historii gdańskich dzielnic, podmiejskich osad, gdańskich powiatów wiejskich leżących na obszarze II Wolnego Miasta Gdańska.

2 V 1937 z udziałem gauleitera Alberta Forstera uroczyście obchodzono 10-lecie istnienia muzeum. W tym czasie zbiory składały się z 55 tysięcy eksponatów, w tym: 28 tysięcy monet i medali (z tego 16 tysięcy okazów pochodziło z dawnej kolekcji miejskiej, przechowywanej wcześniej w Gimnazjum Miejskim, oraz 12 tysięcy pozycji z kolekcji Georga Abegga), 1060 sztuk zabytkowej broni, 150 mebli, ponad 250 obrazów (w tym portrety), 5800 rysunków i grafik, 250 dawnych gdańskich strojów i mundurów (w tym wojsk miejskich), 15 400 zdjęć, 1000 map i planów dawnego Gdańska, 2 tysiące kart pocztowych i widokówek, a także 4,5 tysiąca książek i 1,5 tysiąca rękopisów. Nie zachowały się muzealne spisy inwentarza z tego okresu. W zbiorach Archiwum Państwowego ( archiwa) w kolekcji diapozytywów zachowało się kilka zdjęć z widokami wystaw (parę zdjęć znajduje się w ówczesnej prasie).

Przed walkami o Gdańsk w 1945 roku zbiory zostały wywiezione, opróżniono sejfy z kolekcją numizmatyczną. Losy zbiorów nie są znane. Zabytkowy budynek został podpalony przez Niemców w końcu marca. Odbudowany, od września 1965 w dyspozycji jednego z oddziałów Muzeum Pomorskiego (obecne Muzeum Narodowe). MrGl