HUFELAND GOTTLIEB, burmistrz Gdańska

Wersja z 12:24, 30 wrz 2020

Gottlieb Hufeland

GOTTLIEB HUFELAND (19 X 1760 Gdańsk – 18 II 1817 Halle), profesor prawa, burmistrz Gdańska. Był synem Daniela Hufelanda, przybyłego w 1738 do Gdańska ze Słupska i Anny Constantii (ochrzczona 23 V 1737, poch. 28 VII 1805 Gdańsk), córki Joachima Grantzau z Tangermünde nad Elbą w Starej Marchii. Miał siedmioro rodzeństwa.

W 1769 roku był uczniem Gimnazjum Akademickiego. Po uzyskaniu stypendium z gdańskiej Fundacji Diesseldorfów ( Johann G. Diesseldorf) w roku 1780 rozpoczął studia filozoficzne na uniwersytecie w Lipsku, następnie studiował prawo na uniwersytecie w Getyndze (1783) i Jenie, gdzie w 1785 uzyskał doktorat filozofii i prawa. Pracował na uniwersytecie w Jenie; od roku 1788 profesor tytularny, od 1790 profesor zwyczajny prawa; w roku 1803 pracował na uniwersytecie w Würzburgu, a w 1806 na uniwersytecie w Landshut (koło Monachium). Przebywając w Bawarii pełnił również w latach 1806-1808 funkcję królewsko-bawarskiego radcy prawnego.

Wezwany do Gdańska przez francuskiego generała-gubernatora Jeana Rappa, przybył 16 V 1808, by objąć funkcję senatora I Wolnego Miasta Gdańska, a od września tegoż roku prezydenta Senatu, burmistrza miasta. Pierwszym burmistrzem (prezydentem) był w 1811, drugim w 1810, trzecim w 1809, czwartym w 1808 i do czasu rezygnacji w 1812. Z funkcji burmistrza zrezygnował 12 IV 1812. Wraz z kilkoma senatorami (członkami gdańskiego Senatu, jak zwano wówczas Radę Miejską) opracował nowy projekt konstytucji Gdańska, której tekst wysłano we wrześniu 1808 do Paryża celem konsultacji. Stanowił on próbę umiarkowanego unowocześnienia i usprawnienia administracji I WMG. Podobnie jak wcześniejszy projekt, przygotowany przez Senat i zaaprobowany przez Ławę Miejską oraz Trzeci Ordynek, nie uzyskał on jednak akceptacji od cesarza Napoleona I, ale i nie został przez niego odrzucony. Cesarzowi bardziej odpowiadał stan tymczasowy ustroju I WMG, umożliwiający gubernatorowi wydawanie korzystnych dla Francji decyzji i postanowień, głównie w sprawach finansowych.

Przewodniczył także Komisji Prawodawczej, której zadaniem było między innymi wprowadzenie w Gdańsku Kodeksu Napoleona. Prace tej komisji natrafiły na opozycję w Senacie i Trzecim Ordynku, wynikającą z obawy przed utratą uprzywilejowanej pozycji (na przykład w sprawie chrztów czy małżeństw) Kościoła luterańskiego. Dzięki jego energii i naciskom gubernatora oraz rezydenta francuskiego w Gdańsku, Kodeks Napoleona został wprowadzony w Gdańsku 1 VII 1808. Stał również na czele komisji do uregulowania nałożonej przez Francuzów na Gdańsk kontrybucji (23.047.990 franków). 10 X 1808 przewodził delegacji gdańskiej na spotkaniu w Kwidzynie z carem Aleksandrem I, na którym omawiano między innymi sprawy francuskich żądań, przekraczających możliwości płatnicze Gdańska.

W 1812 oburzenie w elitach władzy Gdańska wywołał fakt, że jego własne długi, w wysokości 17.000 florenów, na polecenie gubernatora Jeana Rappa gdański Senat musiał pokryć z kasy publicznej. Stało się to powodem jego rezygnacji z funkcji burmistrza i szybkiego opuszczenia przezeń (wraz z rodziną) Gdańska (16 V 1812). Powrócił na uniwersytet w Landshut, gdzie objął katedrę prawa rzymskiego, karnego i gospodarki państwowej. Wiosną 1816 przeniósł się na uniwersytet do Halle nad rzeką Saale, gdzie zmarł i został pochowany.

25 VIII 1793 zawarł w Jenie związek małżeński z Konradyną Luizą Wilhelminą Wiedemann (ur. 1777), pochodzącą z Brunszwiku. W 1809, jako wdowiec, zawarł ponowny związek z Louisą Wilhelminą Schinweg. 12 VIII 1809 urodziła ona w Gdańsku syna (ochrzczonego w grudniu 1809 w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny) Ernsta Nicolausa Maximiliana. Losy żony i syna po opuszczeniu Gdańska w 1812 są nie znane.

Był autorem kilku publikacji, między innymi Briefe über die itzigen Streitigkeiten des Königs von Preußen und der Stadt Danzig (1784), Über die neuesten Angelegenheiten der Stadt Danzig (1784), Erinnerungen aus meinem Aufenthalt in Danzig in den Jahren 1808 bis 1812 (1815), Nachtrag zu den Erinnerungen aus meinem Aufenthalt in Danzig (1815). JZ