MAĆKOWY
(uzupełnienia BŚ (e-mail z 7.06.2014)) |
m |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
'''MAĆKOWY''' (1286 Maczkow, 1303 Mackowo, niem. Matzkau), osiedle rolniczo-mieszkaniowe w jednostce pomocniczej Gdańska, dzielnicy [[CHEŁM | Chełm]] ([[ADMINISTRACYJNY PODZIAŁ I TERYTORIALNY ROZWÓJ GDAŃSKA | administracyjny podział]]). Od 1286 roku z nadania [[MŚCIWOJ II | Mściwoja II]] własność biskupa włocławskiego. W roku 1303 na obszarze około 320 ha, wraz z zaginioną sąsiednią (na północy) wsią Unemino (w źródłach od 1277), wydane przez bp. Gerwarda do lokacji na prawie niemieckim. Sołtysami byli mieszczanie gdańscy. Przed rokiem 1334 scalone z Uneminem, graniczyły z [[ZAKONICZYN | Zakoniczynem]]. W XV–XVI wieku liczyły około 300 ha, puszczane przez biskupów włocławskich w dzierżawę. W 1550 bp włocławski Andrzej Zebrzydowski przekazał na zasadach emfiteuzy (na dożywocie) dwa łany gruntu w pobliżu [[KANAŁ RADUNI | Kanału Raduni]] burmistrzowi Gdańska [[FERBER CONSTANTIN (I) | Constantinowi Ferberowi]] i jego potomkom, co potwierdzali kolejni biskupi: w 1563 Mikołaj Wolski, w 1597 Hieronim Rozrażewski, w 1687 Bonawentura Madaliński ([[TRZY ŚWIŃSKIE GŁOWY | Trzy Świńskie Głowy]]). Sołectwo w Maćkowach w roku 1592 trafiło do gdańskiego mieszczanina Georga Zimpela. W 1615 inny gdańszczanin, Jakub Kallenberg, otrzymał zgodę na postawienie na gruncie sołeckim karczmy. Spustoszona podczas potopu szwedzkiego wieś Maćkowy w 1665 została wydzierżawiona rodzinie Gralewskich. W 1690 roku sołectwo dzierżył mieszczanin gdański Jan Fleischer. Już za czasów biskupa włocławskiego Mikołaja Wojciecha Gniewosza (1642–1654) wieś wykorzystywano jako podmiejską rezydencję ordynariuszy. Krzysztof Antoni Szembek, jeden z następców M. Gniewosza, później prymas i arcybiskup gnieźnieński, posiadał po roku 1721 w Maćkowach dwór, zwany kurią. Kolejny ordynariusz, Adam Stanisław Grabowski, w 1741 oddał dwór w dzierżawę z zastrzeżeniem, aby trafił w ręce świeckich katolików. W 1739 wieś wydzierżawiono łowczemu kołomyjskiemu Walentemu Lubowieckiemu. W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, wieś sekularyzowano; w 1796 własność późniejszego burmistrza gdańskiego [[DÖRING CARL GOTTLIEB | Carla Gottlieba Döringa]], w 1803 jego brata Ernsta Friedricha Döringa. Potem znajdowała się w granicach kolejnych jednostek administracyjnych prowincji Prusy Zachodnie (w latach 1807–1814 i 1920–1939 w granicach [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1807–1815 | I]] i [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]]). Latem 1939 po prawej stronie szosy do Starogardu Gdańskiego rozpoczął funkcjonowanie polowy obóz wojskowy, we wrześniu 1939 rozpoczęto budowę murowanych parterowych budynków koszar ([[OBÓZ KARNY SS I POLICJI GDAŃSK-MAĆKOWY | obóz karny SS i policji]]); obiekt zniszczony w 1945. W roku 1973 wieś wyłączono z wiejskiego powiatu gdańskiego i wcielono w obszar Gdańska. <br/><br/> | '''MAĆKOWY''' (1286 Maczkow, 1303 Mackowo, niem. Matzkau), osiedle rolniczo-mieszkaniowe w jednostce pomocniczej Gdańska, dzielnicy [[CHEŁM | Chełm]] ([[ADMINISTRACYJNY PODZIAŁ I TERYTORIALNY ROZWÓJ GDAŃSKA | administracyjny podział]]). Od 1286 roku z nadania [[MŚCIWOJ II | Mściwoja II]] własność biskupa włocławskiego. W roku 1303 na obszarze około 320 ha, wraz z zaginioną sąsiednią (na północy) wsią Unemino (w źródłach od 1277), wydane przez bp. Gerwarda do lokacji na prawie niemieckim. Sołtysami byli mieszczanie gdańscy. Przed rokiem 1334 scalone z Uneminem, graniczyły z [[ZAKONICZYN | Zakoniczynem]]. W XV–XVI wieku liczyły około 300 ha, puszczane przez biskupów włocławskich w dzierżawę. W 1550 bp włocławski Andrzej Zebrzydowski przekazał na zasadach emfiteuzy (na dożywocie) dwa łany gruntu w pobliżu [[KANAŁ RADUNI | Kanału Raduni]] burmistrzowi Gdańska [[FERBER CONSTANTIN (I) | Constantinowi Ferberowi]] i jego potomkom, co potwierdzali kolejni biskupi: w 1563 Mikołaj Wolski, w 1597 Hieronim Rozrażewski, w 1687 Bonawentura Madaliński ([[TRZY ŚWIŃSKIE GŁOWY | Trzy Świńskie Głowy]]). Sołectwo w Maćkowach w roku 1592 trafiło do gdańskiego mieszczanina Georga Zimpela. W 1615 inny gdańszczanin, Jakub Kallenberg, otrzymał zgodę na postawienie na gruncie sołeckim karczmy. Spustoszona podczas potopu szwedzkiego wieś Maćkowy w 1665 została wydzierżawiona rodzinie Gralewskich. W 1690 roku sołectwo dzierżył mieszczanin gdański Jan Fleischer. Już za czasów biskupa włocławskiego Mikołaja Wojciecha Gniewosza (1642–1654) wieś wykorzystywano jako podmiejską rezydencję ordynariuszy. Krzysztof Antoni Szembek, jeden z następców M. Gniewosza, później prymas i arcybiskup gnieźnieński, posiadał po roku 1721 w Maćkowach dwór, zwany kurią. Kolejny ordynariusz, Adam Stanisław Grabowski, w 1741 oddał dwór w dzierżawę z zastrzeżeniem, aby trafił w ręce świeckich katolików. W 1739 wieś wydzierżawiono łowczemu kołomyjskiemu Walentemu Lubowieckiemu. W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, wieś sekularyzowano; w 1796 własność późniejszego burmistrza gdańskiego [[DÖRING CARL GOTTLIEB | Carla Gottlieba Döringa]], w 1803 jego brata Ernsta Friedricha Döringa. Potem znajdowała się w granicach kolejnych jednostek administracyjnych prowincji Prusy Zachodnie (w latach 1807–1814 i 1920–1939 w granicach [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1807–1815 | I]] i [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]]). Latem 1939 po prawej stronie szosy do Starogardu Gdańskiego rozpoczął funkcjonowanie polowy obóz wojskowy, we wrześniu 1939 rozpoczęto budowę murowanych parterowych budynków koszar ([[OBÓZ KARNY SS I POLICJI GDAŃSK-MAĆKOWY | obóz karny SS i policji]]); obiekt zniszczony w 1945. W roku 1973 wieś wyłączono z wiejskiego powiatu gdańskiego i wcielono w obszar Gdańska. <br/><br/> | ||
| − | + | W 1970 roku podjęto decyzje o budowie przy ul. Bartniczej 1 nowych obiektów dla Spółdzielni Mleczarskiej Maćkowy (w roku 1953 Zakład Przetwórstwa Mleka we Wrzeszczu przy al. Grunwaldzkiej, w 1957 Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska, największy producent swej branży na Pomorzu, przeniesiony do Maćków w ramach rozbudowy). Na plac budowy Gdańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego budowy weszło w 1975, oficjalne otwarcie nastąpiło 30 VI 1978, produkcję uruchomiono 19 VII 1978. W pierwszym roku działalności Spółdzielnia zatrudniał 221 osób, w 1994 wprowadziła na polski rynek mleko acidofilne, jako druga mleczarnia w Polsce rozpoczęła produkcję mleka UHT, a jako pierwsza milaktu – mleka UHT o obniżonej zawartości laktozy, jeden z pierwszych w Polsce producentów jogurtów, w latach 2003–2004 gruntownie zmodernizowana. <br/><br/> Po 2005 roku Maćkowy są terenem coraz intensywniejszej działalności deweloperskiej. Powstało m.in. osiedle Kazimierz, a w 2011 – Parkowe Wzgórze. {{author: BŚ}} {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | |
Wersja z 20:36, 1 lip 2019
MAĆKOWY (1286 Maczkow, 1303 Mackowo, niem. Matzkau), osiedle rolniczo-mieszkaniowe w jednostce pomocniczej Gdańska, dzielnicy Chełm ( administracyjny podział). Od 1286 roku z nadania Mściwoja II własność biskupa włocławskiego. W roku 1303 na obszarze około 320 ha, wraz z zaginioną sąsiednią (na północy) wsią Unemino (w źródłach od 1277), wydane przez bp. Gerwarda do lokacji na prawie niemieckim. Sołtysami byli mieszczanie gdańscy. Przed rokiem 1334 scalone z Uneminem, graniczyły z Zakoniczynem. W XV–XVI wieku liczyły około 300 ha, puszczane przez biskupów włocławskich w dzierżawę. W 1550 bp włocławski Andrzej Zebrzydowski przekazał na zasadach emfiteuzy (na dożywocie) dwa łany gruntu w pobliżu Kanału Raduni burmistrzowi Gdańska Constantinowi Ferberowi i jego potomkom, co potwierdzali kolejni biskupi: w 1563 Mikołaj Wolski, w 1597 Hieronim Rozrażewski, w 1687 Bonawentura Madaliński ( Trzy Świńskie Głowy). Sołectwo w Maćkowach w roku 1592 trafiło do gdańskiego mieszczanina Georga Zimpela. W 1615 inny gdańszczanin, Jakub Kallenberg, otrzymał zgodę na postawienie na gruncie sołeckim karczmy. Spustoszona podczas potopu szwedzkiego wieś Maćkowy w 1665 została wydzierżawiona rodzinie Gralewskich. W 1690 roku sołectwo dzierżył mieszczanin gdański Jan Fleischer. Już za czasów biskupa włocławskiego Mikołaja Wojciecha Gniewosza (1642–1654) wieś wykorzystywano jako podmiejską rezydencję ordynariuszy. Krzysztof Antoni Szembek, jeden z następców M. Gniewosza, później prymas i arcybiskup gnieźnieński, posiadał po roku 1721 w Maćkowach dwór, zwany kurią. Kolejny ordynariusz, Adam Stanisław Grabowski, w 1741 oddał dwór w dzierżawę z zastrzeżeniem, aby trafił w ręce świeckich katolików. W 1739 wieś wydzierżawiono łowczemu kołomyjskiemu Walentemu Lubowieckiemu. W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, wieś sekularyzowano; w 1796 własność późniejszego burmistrza gdańskiego Carla Gottlieba Döringa, w 1803 jego brata Ernsta Friedricha Döringa. Potem znajdowała się w granicach kolejnych jednostek administracyjnych prowincji Prusy Zachodnie (w latach 1807–1814 i 1920–1939 w granicach I i II Wolnego Miasta Gdańska). Latem 1939 po prawej stronie szosy do Starogardu Gdańskiego rozpoczął funkcjonowanie polowy obóz wojskowy, we wrześniu 1939 rozpoczęto budowę murowanych parterowych budynków koszar ( obóz karny SS i policji); obiekt zniszczony w 1945. W roku 1973 wieś wyłączono z wiejskiego powiatu gdańskiego i wcielono w obszar Gdańska.
W 1970 roku podjęto decyzje o budowie przy ul. Bartniczej 1 nowych obiektów dla Spółdzielni Mleczarskiej Maćkowy (w roku 1953 Zakład Przetwórstwa Mleka we Wrzeszczu przy al. Grunwaldzkiej, w 1957 Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska, największy producent swej branży na Pomorzu, przeniesiony do Maćków w ramach rozbudowy). Na plac budowy Gdańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego budowy weszło w 1975, oficjalne otwarcie nastąpiło 30 VI 1978, produkcję uruchomiono 19 VII 1978. W pierwszym roku działalności Spółdzielnia zatrudniał 221 osób, w 1994 wprowadziła na polski rynek mleko acidofilne, jako druga mleczarnia w Polsce rozpoczęła produkcję mleka UHT, a jako pierwsza milaktu – mleka UHT o obniżonej zawartości laktozy, jeden z pierwszych w Polsce producentów jogurtów, w latach 2003–2004 gruntownie zmodernizowana.
Po 2005 roku Maćkowy są terenem coraz intensywniejszej działalności deweloperskiej. Powstało m.in. osiedle Kazimierz, a w 2011 – Parkowe Wzgórze.
