LELEWELA, ulica
m |
(dodanie fotografii) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| + | [[File:Ulica_Lelewela.jpg|thumb|Ulica Lelewela]] | ||
'''JOACHIMA LELEWELA''', ulica we [[WRZESZCZ | Wrzeszczu]], między pl. Bronisława Komorowskiego a pl. Józefa Wybickiego, fragment dłuższej arterii (niem. Labesweg), zawierającej niegdyś także początkowy odcinek od [[KOŚCIUSZKI, ulica | ul. Kościuszki]] oraz ul. Nad Stawem. Powstała na kanwie polnej drogi między wiejskimi osadami [[STRZYŻA | Strzyża Dolna]] i [[NOWE SZKOTY | Nowe Szkoty]], stanowiąc na znacznej długości północną granicę majątku [[KUŹNICZKI | Kuźniczki]]. Jej pierwotny kształt zaznaczony został już na mapach okolic Wrzeszcza z lat 1777 i 1778. W Strzyży Dolnej, przy cmentarzu Katolickim (Starym; [[CMENTARZE WE WRZESZCZU. STRZYŻA DOLNA | cmentarze we Wrzeszczu. Strzyża Dolna]]), łączyła się traktem z Gdańska do [[OLIWA | Oliwy]] ([[GRUNWALDZKA, aleja | al. Grunwaldzka]]). W 2. połowie XVIII wieku była dwurzędową lipową aleją, w obrębie Kuźniczek wznosiły się przy niej zabudowania gospodarcze tej posiadłości. W Nowych Szkotach już w końcu tego stulecia znajdowała się przy niej kuźnia (nr 16, budynek rozebrano w 1964). W roku 1870 przecięła ją linia kolejowa Gdańsk–Koszalin, po 1871 powstał w Kuźniczkach kompleks [[BROWAR W KUŹNICZKACH | Browaru Akcyjnego]] (z numerem w ciągu ulicy 6/7, co ciekawe, niemal nie zmieniono go mimo późniejszego przyporządkowania do ul. Kilińskiego). Droga została wybrukowana kostką (obecnie widoczna jedynie w jezdni ul. Nad Stawem) i otrzymała nazwę Labesweg, na cześć senatora [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1807–1815 | I Wolnego Miasta Gdańska]] [[LABES JOHANN | Johanna Labesa]] (twórcy [[PARK JAŚKOWEJ DOLINY | Parku Jaśkowej Doliny]]). Na przełomie XIX i XX wieku powstały przy niej pierwsze kamienice (w Strzyży, na odcinku później przypisanym do ul. Kościuszki 1–2C, oraz bliżej Nowych Szkotów, w wybudowanym wówczas nowym kwartale Wrzeszcza Dolnego (kamienice o numerach 9–16A zamykały od północy zabudowę tej dzielnicy)). Po roku 1910 wybudowano przy niej zespół parterowych koszarowych baraków lotniska (obecnie domy mieszkalne przy ul. Nad Stawem 1–4) oraz wielki hangar, wchłonięty w późniejszym czasie przez teren browaru. Wytyczenie Ringstraße (ul. Kościuszki) i budowa wiaduktu nad koleją spowodowały przejęcie początkowego odcinka Labesweg przez tę nową arterię (po roku 1913), odtąd domy przy obecnych ulicach Nad Stawem i Lelewela otrzymały jednolity, tradycyjny system numeracji (narastająco po jednej stronie, malejąco – po przeciwległej), w większości – mimo rozdzielania ulic – zachowany do dziś (Nad Stawem: numery 1–5, Lelewela 9–35, między nimi Browar z numerami 6–7; tylko końcowe numery Labesweg, pozostawione w ul. Nad Stawem, zostały zamienione z 37–41 na 8–15). Do podziału ulicy doszło w roku 1927, wraz z zamknięciem jej odcinka biegnącego przez browar i wybudowaniem w miejsce dawnej jezdni nowego budynku administracji. Nazwa Labesweg została zachowana dla wschodniej części ulicy, zachodnia od znajdującego się w sąsiedztwie Browarnego Stawu otrzymała miano Am Kleinhammerteich (w 1945 uproszczone na Nad Stawem). W roku 1927 przy ul. Labesweg 13 (Lelewela) przyszedł na świat pisarz niemiecki noblista [[GRASS GÜNTER | Günter Grass]], który na kartach swoich powieści uwiecznił także swoją ulicę (m.in. w ''Psich latach'' ul. Nad Stawem, jako „Indiańską Wioskę”). Po II wojnie światowej tylko niektóre domy zniknęły z ciągu ulicy (zburzone podczas działań wojennych lub celowo wyburzone z powodu złego stanu w latach 60. XX wieku). Pośród nowo wybudowanych obiektów należy wymienić wzniesiony w 1951 roku budynek podstacji kolejek elektrycznych na 800 V (Nad Stawem 5), w latach 80. i 90. XX wieku, po jej likwidacji (zmiana napięcia w trakcji elektrycznej z 800 na 3 tysiące V), funkcjonujący po części jako Instytut Wysokich Napięć [[POLITECHNIKA GDAŃSKA | Politechniki Gdańskiej]]. W rejonie pl. B. Komorowskiego powstały w 1966 dwa dziesięciopiętrowe punktowce (Lelewela 17 i 17A). Po roku 1990 ul. Lelewela została odcięta chodnikiem od połączenia z tym placem. Obecnie na terenach przyległych do ul. Nad Stawem powstaje centrum handlowe Metropolia, a na terenie nieczynnego browaru – kompleks usługowo-mieszkaniowy, budowany przez firmę deweloperską PB Górski. {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | '''JOACHIMA LELEWELA''', ulica we [[WRZESZCZ | Wrzeszczu]], między pl. Bronisława Komorowskiego a pl. Józefa Wybickiego, fragment dłuższej arterii (niem. Labesweg), zawierającej niegdyś także początkowy odcinek od [[KOŚCIUSZKI, ulica | ul. Kościuszki]] oraz ul. Nad Stawem. Powstała na kanwie polnej drogi między wiejskimi osadami [[STRZYŻA | Strzyża Dolna]] i [[NOWE SZKOTY | Nowe Szkoty]], stanowiąc na znacznej długości północną granicę majątku [[KUŹNICZKI | Kuźniczki]]. Jej pierwotny kształt zaznaczony został już na mapach okolic Wrzeszcza z lat 1777 i 1778. W Strzyży Dolnej, przy cmentarzu Katolickim (Starym; [[CMENTARZE WE WRZESZCZU. STRZYŻA DOLNA | cmentarze we Wrzeszczu. Strzyża Dolna]]), łączyła się traktem z Gdańska do [[OLIWA | Oliwy]] ([[GRUNWALDZKA, aleja | al. Grunwaldzka]]). W 2. połowie XVIII wieku była dwurzędową lipową aleją, w obrębie Kuźniczek wznosiły się przy niej zabudowania gospodarcze tej posiadłości. W Nowych Szkotach już w końcu tego stulecia znajdowała się przy niej kuźnia (nr 16, budynek rozebrano w 1964). W roku 1870 przecięła ją linia kolejowa Gdańsk–Koszalin, po 1871 powstał w Kuźniczkach kompleks [[BROWAR W KUŹNICZKACH | Browaru Akcyjnego]] (z numerem w ciągu ulicy 6/7, co ciekawe, niemal nie zmieniono go mimo późniejszego przyporządkowania do ul. Kilińskiego). Droga została wybrukowana kostką (obecnie widoczna jedynie w jezdni ul. Nad Stawem) i otrzymała nazwę Labesweg, na cześć senatora [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1807–1815 | I Wolnego Miasta Gdańska]] [[LABES JOHANN | Johanna Labesa]] (twórcy [[PARK JAŚKOWEJ DOLINY | Parku Jaśkowej Doliny]]). Na przełomie XIX i XX wieku powstały przy niej pierwsze kamienice (w Strzyży, na odcinku później przypisanym do ul. Kościuszki 1–2C, oraz bliżej Nowych Szkotów, w wybudowanym wówczas nowym kwartale Wrzeszcza Dolnego (kamienice o numerach 9–16A zamykały od północy zabudowę tej dzielnicy)). Po roku 1910 wybudowano przy niej zespół parterowych koszarowych baraków lotniska (obecnie domy mieszkalne przy ul. Nad Stawem 1–4) oraz wielki hangar, wchłonięty w późniejszym czasie przez teren browaru. Wytyczenie Ringstraße (ul. Kościuszki) i budowa wiaduktu nad koleją spowodowały przejęcie początkowego odcinka Labesweg przez tę nową arterię (po roku 1913), odtąd domy przy obecnych ulicach Nad Stawem i Lelewela otrzymały jednolity, tradycyjny system numeracji (narastająco po jednej stronie, malejąco – po przeciwległej), w większości – mimo rozdzielania ulic – zachowany do dziś (Nad Stawem: numery 1–5, Lelewela 9–35, między nimi Browar z numerami 6–7; tylko końcowe numery Labesweg, pozostawione w ul. Nad Stawem, zostały zamienione z 37–41 na 8–15). Do podziału ulicy doszło w roku 1927, wraz z zamknięciem jej odcinka biegnącego przez browar i wybudowaniem w miejsce dawnej jezdni nowego budynku administracji. Nazwa Labesweg została zachowana dla wschodniej części ulicy, zachodnia od znajdującego się w sąsiedztwie Browarnego Stawu otrzymała miano Am Kleinhammerteich (w 1945 uproszczone na Nad Stawem). W roku 1927 przy ul. Labesweg 13 (Lelewela) przyszedł na świat pisarz niemiecki noblista [[GRASS GÜNTER | Günter Grass]], który na kartach swoich powieści uwiecznił także swoją ulicę (m.in. w ''Psich latach'' ul. Nad Stawem, jako „Indiańską Wioskę”). Po II wojnie światowej tylko niektóre domy zniknęły z ciągu ulicy (zburzone podczas działań wojennych lub celowo wyburzone z powodu złego stanu w latach 60. XX wieku). Pośród nowo wybudowanych obiektów należy wymienić wzniesiony w 1951 roku budynek podstacji kolejek elektrycznych na 800 V (Nad Stawem 5), w latach 80. i 90. XX wieku, po jej likwidacji (zmiana napięcia w trakcji elektrycznej z 800 na 3 tysiące V), funkcjonujący po części jako Instytut Wysokich Napięć [[POLITECHNIKA GDAŃSKA | Politechniki Gdańskiej]]. W rejonie pl. B. Komorowskiego powstały w 1966 dwa dziesięciopiętrowe punktowce (Lelewela 17 i 17A). Po roku 1990 ul. Lelewela została odcięta chodnikiem od połączenia z tym placem. Obecnie na terenach przyległych do ul. Nad Stawem powstaje centrum handlowe Metropolia, a na terenie nieczynnego browaru – kompleks usługowo-mieszkaniowy, budowany przez firmę deweloperską PB Górski. {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Wersja z 11:28, 20 mar 2016
JOACHIMA LELEWELA, ulica we Wrzeszczu, między pl. Bronisława Komorowskiego a pl. Józefa Wybickiego, fragment dłuższej arterii (niem. Labesweg), zawierającej niegdyś także początkowy odcinek od ul. Kościuszki oraz ul. Nad Stawem. Powstała na kanwie polnej drogi między wiejskimi osadami Strzyża Dolna i Nowe Szkoty, stanowiąc na znacznej długości północną granicę majątku Kuźniczki. Jej pierwotny kształt zaznaczony został już na mapach okolic Wrzeszcza z lat 1777 i 1778. W Strzyży Dolnej, przy cmentarzu Katolickim (Starym; cmentarze we Wrzeszczu. Strzyża Dolna), łączyła się traktem z Gdańska do Oliwy ( al. Grunwaldzka). W 2. połowie XVIII wieku była dwurzędową lipową aleją, w obrębie Kuźniczek wznosiły się przy niej zabudowania gospodarcze tej posiadłości. W Nowych Szkotach już w końcu tego stulecia znajdowała się przy niej kuźnia (nr 16, budynek rozebrano w 1964). W roku 1870 przecięła ją linia kolejowa Gdańsk–Koszalin, po 1871 powstał w Kuźniczkach kompleks Browaru Akcyjnego (z numerem w ciągu ulicy 6/7, co ciekawe, niemal nie zmieniono go mimo późniejszego przyporządkowania do ul. Kilińskiego). Droga została wybrukowana kostką (obecnie widoczna jedynie w jezdni ul. Nad Stawem) i otrzymała nazwę Labesweg, na cześć senatora I Wolnego Miasta Gdańska Johanna Labesa (twórcy Parku Jaśkowej Doliny). Na przełomie XIX i XX wieku powstały przy niej pierwsze kamienice (w Strzyży, na odcinku później przypisanym do ul. Kościuszki 1–2C, oraz bliżej Nowych Szkotów, w wybudowanym wówczas nowym kwartale Wrzeszcza Dolnego (kamienice o numerach 9–16A zamykały od północy zabudowę tej dzielnicy)). Po roku 1910 wybudowano przy niej zespół parterowych koszarowych baraków lotniska (obecnie domy mieszkalne przy ul. Nad Stawem 1–4) oraz wielki hangar, wchłonięty w późniejszym czasie przez teren browaru. Wytyczenie Ringstraße (ul. Kościuszki) i budowa wiaduktu nad koleją spowodowały przejęcie początkowego odcinka Labesweg przez tę nową arterię (po roku 1913), odtąd domy przy obecnych ulicach Nad Stawem i Lelewela otrzymały jednolity, tradycyjny system numeracji (narastająco po jednej stronie, malejąco – po przeciwległej), w większości – mimo rozdzielania ulic – zachowany do dziś (Nad Stawem: numery 1–5, Lelewela 9–35, między nimi Browar z numerami 6–7; tylko końcowe numery Labesweg, pozostawione w ul. Nad Stawem, zostały zamienione z 37–41 na 8–15). Do podziału ulicy doszło w roku 1927, wraz z zamknięciem jej odcinka biegnącego przez browar i wybudowaniem w miejsce dawnej jezdni nowego budynku administracji. Nazwa Labesweg została zachowana dla wschodniej części ulicy, zachodnia od znajdującego się w sąsiedztwie Browarnego Stawu otrzymała miano Am Kleinhammerteich (w 1945 uproszczone na Nad Stawem). W roku 1927 przy ul. Labesweg 13 (Lelewela) przyszedł na świat pisarz niemiecki noblista Günter Grass, który na kartach swoich powieści uwiecznił także swoją ulicę (m.in. w Psich latach ul. Nad Stawem, jako „Indiańską Wioskę”). Po II wojnie światowej tylko niektóre domy zniknęły z ciągu ulicy (zburzone podczas działań wojennych lub celowo wyburzone z powodu złego stanu w latach 60. XX wieku). Pośród nowo wybudowanych obiektów należy wymienić wzniesiony w 1951 roku budynek podstacji kolejek elektrycznych na 800 V (Nad Stawem 5), w latach 80. i 90. XX wieku, po jej likwidacji (zmiana napięcia w trakcji elektrycznej z 800 na 3 tysiące V), funkcjonujący po części jako Instytut Wysokich Napięć Politechniki Gdańskiej. W rejonie pl. B. Komorowskiego powstały w 1966 dwa dziesięciopiętrowe punktowce (Lelewela 17 i 17A). Po roku 1990 ul. Lelewela została odcięta chodnikiem od połączenia z tym placem. Obecnie na terenach przyległych do ul. Nad Stawem powstaje centrum handlowe Metropolia, a na terenie nieczynnego browaru – kompleks usługowo-mieszkaniowy, budowany przez firmę deweloperską PB Górski.
