ŻABIANKA

'''ŻABIANKA''' (Poggenkrug, obecna nazwa od 1945), osiedle Wejhera i Tysiąclecia, część jednostki pomocniczej dzielnicy Gdańsk Żabianka – Wejhera – Jelitkowo – Tysiąclecia ([[ADMINISTRACYJNY PODZIAŁ I TERYTORIALNY ROZWÓJ GDAŃSKA | administracyjny podział]]) między Sopotem-Karlikowem i hipodromem od północy i ul. Orłowską od wschodu. Od XII wieku do roku 1773 obszar w posiadaniu [[OPACTWO CYSTERSÓW W OLIWIE | opactwa cystersów w Oliwie]]. W XIX (XVIII?) wieku istniała przy drodze do Sopotu (późniejszy Poggenkrugerweg, od 1945 ul. Gospody), w pobliżu osiedla [[KONRADSHAMMER | Konradshammer]] ([[PRZYMORZE | Przymorze]]) karczma Poggenkrug (Żabia Karczma, nazwa związana z nieistniejącym stawem, spolszczana: Żabianka, Żabionka). Na przełomie XIX–XX wieku przy Poggenkrugerweg znajdowało się kilka budynków. Na początku XX wieku powstała luźna zabudowa wzdłuż traktów Elsassweg (Alzacka, od 1945 ul. Gdyńska) i Lothringenweg (Lotaryńska, od 1945 ul. Rybacka), przy czym trakt Lothringenweg odpowiada wschodniej części obecnej ul. Szyprów). Istniała niezabudowana droga do Hochwasser (Stawowie, obecnie ul. Polna w Sopocie). Do II wojny światowej powstała zabudowa wzdłuż Hussitenweg (Husytów, obecnie nie istnieje, trakt ul. Husytów położony jest bardziej na północy między Grenzmarkweg (Marchii Granicznej, od roku 1945 ul. Jakuba Wejhera) a Seestraße (Morska, 1945 ul. Pomorska). Wytyczony został trakt Memellandweg (Kłajpedzka, 1945 ul. Helska). W obecnych granicach Żabianki powstała też zabudowa wzdłuż traktu Fliederstraße (od 1945 Pelplińska) i zabudowa wzdłuż Seestraße na wysokości Guenthershof ([[WOJNOWO | Wojnowo]]) m.in. przytułek dla ubogich. W miejscu obecnego placu Kardynała Stefana Wyszyńskiego był duży plac zabaw. W 1945 roku nazwę Poggenkrug spolszczono na Żabianka. 1 IX 1960 na Osiedlu Tysiąclecia otwarto Szkołę Podstawową nr 60 (ul. Chłopska 64), pierwszą w Gdańsku wzniesioną w ramach akcji „Tysiąc Szkół na Tysiąclecie”. W latach 1966–1970 Spółdzielnia Mieszkaniowa Osiedle Młodych zbudowała między granicą z Sopotem-Karlikowem a ul. Gospody, Pomorską, Orłowską, na obszarze około 11 ha osiedle im. Jakuba Wejhera, składające się z pięcio- i jedenastokondygnacyjnych bloków mieszkalnych z wielkiej płyty (projekt Roman Horodyński, Andrzej Dąbrowski, Stefan Grochowski, Jerzy Figura, Janusz Morek). W 1969 roku oddano do użytku Szkołę Podstawową nr 77 (ul. Orłowska 13, obecny Zespół Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 7) i przychodnię zdrowia (ul. Gospody 7). W okresie 1969–1972 powstało osiedle 4 jedenastokondygnacyjnych bloków między Potokiem Oliwskim a ul. Pomorską, w sąsiedztwie Młyna IV (Guenthershof / Wojnowo). W 1972–1976 między ulicami Gospody, Rybacką, Subisława, Pomorską powstało osiedle Żabianka, liczące blisko 4 tysięcy lokali dla 14 tysięcy mieszkańców. Powstało 17 budynków jedenastokondygnacyjnych i 16 pięciokondygnacyjnych z wielkiej płyty, a pomiędzy nimi gęsta sieć dróg wewnętrznych i szeroki trakt pieszy (tzw. deptak), prowadzący od zbudowanego w 1975 roku przystanku Szybkiej Kolei Miejskiej (SKM) Żabianka (od 2010 Żabianka-AWFiS) do skrzyżowania ulic Pomorskiej i Gospody. Między blokami utworzono liczne place zabaw z oryginalnymi instalacjami (m.in. miasteczko indiańskie, robinsonada) według projektu zagospodarowania terenu opracowanego przez Jacka Krenza, Marię Kuczyńską, Edwarda Roguszczaka i Swietłanę Zerling. Wzdłuż deptaka powstały punkty usługowo-handlowe; najstarsze: sklep spożywczy Grosz (ul. Sztormowa 3) i hala targowa Gulden (ul. Subisława 30). W 1974 oddano do użytku Szkołę Podstawową nr 89 (ul. Szyprów 3, obecny Zespół Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 8), 1980 Szkołę Podstawową nr 93 (ul. Subisława 22; od 1990 XII Liceum, obecny Zespół Szkół Sportowych i Ogólnokształcących). Między ul. Subisława a torami SKM powstały korty tenisowe i boisko. W roku 1981 utworzona została parafia pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny na Żabiance. W 1981 powstała kaplica polowa, tzw. Betlejemka (przebudowana po pożarach, istniała do 2002), w 1981–1982 przy ul. Gdyńskiej 8 zbudowana została kaplica Chrystusa Odkupiciela. Zgodę na budowę uzyskano pod warunkiem rozebrania kaplicy lub przeznaczenia na inne cele po postawieniu kościoła, którego budowę rozpoczęto w roku 1986. W 1996 [[GOCŁOWSKI TADEUSZ | abp Tadeusz Gocłowski]] podzielił parafię na Żabiance. Powstały parafie z siedzibami w [[KOŚCIÓŁ MATKI BOŻEJ FATIMSKIEJ | kościele Matki Bożej Fatimskiej]] i [[KOŚCIÓŁ CHRYSTUSA ODKUPICIELA | Chrystusa Odkupiciela]] (dotychczasowa kaplica).  <br/><br/> W latach 1989–1992 Spółdzielnia Mieszkaniowa (SM) Osiedle Młodych ([[SIÓDMY DWÓR | Siódmy Dwór]]) wybudowała 3 bloki na Osiedlu Wejhera i blok przy ul. Pomorskiej, w miejscu wcześniejszej fabryki lamp Polam. W 1999 roku otwarta została [[WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA | Wyższa Szkoła Zarządzania w Gdańsku]] (ul. Pelplińska 7). 31 XII 2001 ze SM Osiedle Młodych wyodrębniła się SM Żabianka, obejmująca osiedle Żabianka. W 2010 między ul. Subisława a torami SKM otwarto pasaż handlowy, likwidując pobliski bazar. W roku 2010 na pograniczu Osiedla Wejhera i Sopotu-Karlikowa otwarta została hala widowiskowo-sportowa Ergo Arena na 5–11 tysięcy miejsc. U zbiegu ulic Chłopskiej i Pomorskiej budowany jest jedenastokondygnacyjny blok Wieża Leszka Białego (projekt DOMUS Studio Projektowe SC Sieniawski &amp; Sieniawski). {{author: AK}}<br /><br />