BARTHOLDI CASPAR, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | + | [[File: Caspar_Bartholdi.jpg |thumb| Wiersz żałobny po śmierci pastora Walthera Magirusa autorstwa Caspra Bartholdiego, 1657]] | |
'''CASPAR BARTHOLDI''' (27 X 1611 Gdańsk – 11 I 1679 Gdańsk), kaznodzieja pastor [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja) | kościoła Bożego Ciała]]. Syn Johanna, od 1633 posiadającego kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]]. Wykształcenie zdobywał w Toruniu i w Gdańsku. Od wiosny 1634, z rekomendacją rektora gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] [[BOTSACK JOHANN, pastor kościoła NMP, rektor| Johanna Botsacka]], studiował filozofię, filologię i teologię na uniwersytecie w Królewcu. Zajmował się poezją, przygotował tom ''Carmina anagrammatica''. Z polecenia ojca w 1637 powrócił do Gdańska, przez rok był nauczycielem dwóch synów burmistrza [[SCHRÖER JOHANN ERNST, burmistrz Gdańska | Johanna Ernsta Schröera]]. Tuż przed śmiercią, w 1639, burmistrz rekomendował go na stanowisko kaznodziei w kościele Bożego Ciała. W dowód wdzięczności pożegnał burmistrza utworem żałobnym własnego autorstwa (''Trauer-Gedicht: Johann Ernest Schroerus...'', Danzig 1639). <br/><br/> | '''CASPAR BARTHOLDI''' (27 X 1611 Gdańsk – 11 I 1679 Gdańsk), kaznodzieja pastor [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja) | kościoła Bożego Ciała]]. Syn Johanna, od 1633 posiadającego kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]]. Wykształcenie zdobywał w Toruniu i w Gdańsku. Od wiosny 1634, z rekomendacją rektora gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] [[BOTSACK JOHANN, pastor kościoła NMP, rektor| Johanna Botsacka]], studiował filozofię, filologię i teologię na uniwersytecie w Królewcu. Zajmował się poezją, przygotował tom ''Carmina anagrammatica''. Z polecenia ojca w 1637 powrócił do Gdańska, przez rok był nauczycielem dwóch synów burmistrza [[SCHRÖER JOHANN ERNST, burmistrz Gdańska | Johanna Ernsta Schröera]]. Tuż przed śmiercią, w 1639, burmistrz rekomendował go na stanowisko kaznodziei w kościele Bożego Ciała. W dowód wdzięczności pożegnał burmistrza utworem żałobnym własnego autorstwa (''Trauer-Gedicht: Johann Ernest Schroerus...'', Danzig 1639). <br/><br/> | ||
| − | Urząd w kościele Bożego Ciała objął 26 VIII 1639 i pełnił do emerytury w lipcu 1672. Utrzymywał dobre kontakty z pastorem [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], profesorem teologii i rektorem Gimnazjum Akademickiego [[CALOW ABRAHAM, rektor Gimnazjum Akademickiego | Abrahamem Calowem]], był autorem utworu witającego go na stanowisku rektora (1643) i utworu pożegnalnego, gdy w 1650 przenosił się na uniwersytet w Wittenberdze. Wspólnie z [[DILGER NATHANAEL, pastor kościoła NMP | Nathanaelem Dilgerem]], [[HEYSE ABRAHAM, drugi pastor kościoła NMP | Abrahamem Heyse]], [[FALCK MICHAEL, pastor kościołów św. Bartłomieja i św. Katarzyny, profesor | Michaelem Falckiem]], [[WEISSATIUS SAMUEL, pastor kościoła św. Bartłomieja | Samuelem Weissatiusem]], [[ZWICKER FRIEDRICH II, diakon kościoła św. Bartłomieja | Friedrichem Zwickerem II]], Johannesem Albinusem, diakonem kościoła św. Jana w Gdańsku i Isaakiem Fabriciusem napisał krytykę synkretyzmu ''Syncretismus. Das ist: Schriftmäßige Erörterung Der Frage/ Ob unter denen/ welche in Hochwichtigen Religions-Artikeln mit einander uneins seyn...'' (Danzig, 1661). Autor wielu innych utworów, zarówno gratulacyjnych, m.in. z okazji ślubu kaznodziei kościoła św. Jakuba [[ZIMMERMANN ERDMANN, kaznodzieja kościoła św. Jakuba| Erdmanna Zimmermanna]] (1632), jak i żałobnych, m.in. po śmierci Florentine, córki burmistrza [[LINDE ADRIAN von der, I, burmistrz Gdańska| Adriana von der Lindego]], żony Heinricha von Peschwitza i matki [[PESCHWITZ GOTTFRIED von, rajca, poeta | Gottfrieda]] (1631), po śmierci Hedwigi von Bobart (1631), Johanna Ernesta Schrödera (1639), Gabriela Schumanna (1654).<br/><br/> | + | Urząd w kościele Bożego Ciała objął 26 VIII 1639 i pełnił do emerytury w lipcu 1672. Utrzymywał dobre kontakty z pastorem [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], profesorem teologii i rektorem Gimnazjum Akademickiego [[CALOW ABRAHAM, rektor Gimnazjum Akademickiego | Abrahamem Calowem]], był autorem utworu witającego go na stanowisku rektora (1643) i utworu pożegnalnego, gdy w 1650 przenosił się na uniwersytet w Wittenberdze. Wspólnie z [[DILGER NATHANAEL, pastor kościoła NMP | Nathanaelem Dilgerem]], [[HEYSE ABRAHAM, drugi pastor kościoła NMP | Abrahamem Heyse]], [[FALCK MICHAEL, pastor kościołów św. Bartłomieja i św. Katarzyny, profesor | Michaelem Falckiem]], [[WEISSATIUS SAMUEL, pastor kościoła św. Bartłomieja | Samuelem Weissatiusem]], [[ZWICKER FRIEDRICH II, diakon kościoła św. Bartłomieja | Friedrichem Zwickerem II]], Johannesem Albinusem, diakonem kościoła św. Jana w Gdańsku i Isaakiem Fabriciusem napisał krytykę synkretyzmu ''Syncretismus. Das ist: Schriftmäßige Erörterung Der Frage/ Ob unter denen/ welche in Hochwichtigen Religions-Artikeln mit einander uneins seyn...'' (Danzig, 1661). Autor wielu innych utworów, zarówno gratulacyjnych, m.in. z okazji ślubu kaznodziei kościoła św. Jakuba [[ZIMMERMANN ERDMANN, kaznodzieja kościoła św. Jakuba| Erdmanna Zimmermanna]] (1632), jak i żałobnych, m.in. po śmierci Florentine, córki burmistrza [[LINDE ADRIAN von der, I, burmistrz Gdańska| Adriana von der Lindego]], żony Heinricha von Peschwitza i matki [[PESCHWITZ GOTTFRIED von, rajca, poeta | Gottfrieda]] (1631), po śmierci Hedwigi von Bobart (1631), Johanna Ernesta Schrödera (1639), Gabriela Schumanna (1654), pastora [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościoła św. Katarzyny]] Walthera Magirusa (1657).<br/><br/> |
Od 1642 żonaty był z Catheriną, od ślubu zawartego 12 XII 1667 w kościele NMP ponownie żonaty z Florentiną, córką Wilhelma von Bouler. Ojciec [[BARTHOLDI GOTTFRIED, konrektor szkoły św. Jana, pastor | Gottfrieda]], który był konrektorem [[SZKOŁA ŚW. JANA| szkoły św. Jana]] i pastorem, Benjamina, który 11 XII 1692 odnowił kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), córki Florentiny (chrzest 13 X 1647), która od 8 I 1668 była drugą żoną Wilhelma von Boulera (chrzest 20 XI 1657 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościele św. Piotra i Pawła]] – 1688) i matką co najmniej piątki jego dzieci. <br/><br/> | Od 1642 żonaty był z Catheriną, od ślubu zawartego 12 XII 1667 w kościele NMP ponownie żonaty z Florentiną, córką Wilhelma von Bouler. Ojciec [[BARTHOLDI GOTTFRIED, konrektor szkoły św. Jana, pastor | Gottfrieda]], który był konrektorem [[SZKOŁA ŚW. JANA| szkoły św. Jana]] i pastorem, Benjamina, który 11 XII 1692 odnowił kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), córki Florentiny (chrzest 13 X 1647), która od 8 I 1668 była drugą żoną Wilhelma von Boulera (chrzest 20 XI 1657 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościele św. Piotra i Pawła]] – 1688) i matką co najmniej piątki jego dzieci. <br/><br/> | ||
Mowę na jego pogrzebie wygłosił [[STRAUCH AEGIDIUS, rektor Gimnazjum Akademickiego | Aegidius Strauch]] (''Leichenrede auf Caspar Bartholdi'', Danzig 1679). W gdańskiej [[BIBLIOTEKA MIEJSKA | Bibliotece Miejskiej]] znajdował się jego portret wykonany pośmiertnie, z metryczką „P. L. Saur del., J. Haublin Fc.”. {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | Mowę na jego pogrzebie wygłosił [[STRAUCH AEGIDIUS, rektor Gimnazjum Akademickiego | Aegidius Strauch]] (''Leichenrede auf Caspar Bartholdi'', Danzig 1679). W gdańskiej [[BIBLIOTEKA MIEJSKA | Bibliotece Miejskiej]] znajdował się jego portret wykonany pośmiertnie, z metryczką „P. L. Saur del., J. Haublin Fc.”. {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
Wersja z 14:36, 15 maj 2024
CASPAR BARTHOLDI (27 X 1611 Gdańsk – 11 I 1679 Gdańsk), kaznodzieja pastor kościoła Bożego Ciała. Syn Johanna, od 1633 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska. Wykształcenie zdobywał w Toruniu i w Gdańsku. Od wiosny 1634, z rekomendacją rektora gdańskiego Gimnazjum Akademickiego Johanna Botsacka, studiował filozofię, filologię i teologię na uniwersytecie w Królewcu. Zajmował się poezją, przygotował tom Carmina anagrammatica. Z polecenia ojca w 1637 powrócił do Gdańska, przez rok był nauczycielem dwóch synów burmistrza Johanna Ernsta Schröera. Tuż przed śmiercią, w 1639, burmistrz rekomendował go na stanowisko kaznodziei w kościele Bożego Ciała. W dowód wdzięczności pożegnał burmistrza utworem żałobnym własnego autorstwa (Trauer-Gedicht: Johann Ernest Schroerus..., Danzig 1639).
Urząd w kościele Bożego Ciała objął 26 VIII 1639 i pełnił do emerytury w lipcu 1672. Utrzymywał dobre kontakty z pastorem kościoła św. Trójcy, profesorem teologii i rektorem Gimnazjum Akademickiego Abrahamem Calowem, był autorem utworu witającego go na stanowisku rektora (1643) i utworu pożegnalnego, gdy w 1650 przenosił się na uniwersytet w Wittenberdze. Wspólnie z Nathanaelem Dilgerem, Abrahamem Heyse, Michaelem Falckiem, Samuelem Weissatiusem, Friedrichem Zwickerem II, Johannesem Albinusem, diakonem kościoła św. Jana w Gdańsku i Isaakiem Fabriciusem napisał krytykę synkretyzmu Syncretismus. Das ist: Schriftmäßige Erörterung Der Frage/ Ob unter denen/ welche in Hochwichtigen Religions-Artikeln mit einander uneins seyn... (Danzig, 1661). Autor wielu innych utworów, zarówno gratulacyjnych, m.in. z okazji ślubu kaznodziei kościoła św. Jakuba Erdmanna Zimmermanna (1632), jak i żałobnych, m.in. po śmierci Florentine, córki burmistrza Adriana von der Lindego, żony Heinricha von Peschwitza i matki Gottfrieda (1631), po śmierci Hedwigi von Bobart (1631), Johanna Ernesta Schrödera (1639), Gabriela Schumanna (1654), pastora kościoła św. Katarzyny Walthera Magirusa (1657).
Od 1642 żonaty był z Catheriną, od ślubu zawartego 12 XII 1667 w kościele NMP ponownie żonaty z Florentiną, córką Wilhelma von Bouler. Ojciec Gottfrieda, który był konrektorem szkoły św. Jana i pastorem, Benjamina, który 11 XII 1692 odnowił kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), córki Florentiny (chrzest 13 X 1647), która od 8 I 1668 była drugą żoną Wilhelma von Boulera (chrzest 20 XI 1657 w kościele św. Piotra i Pawła – 1688) i matką co najmniej piątki jego dzieci.
Mowę na jego pogrzebie wygłosił Aegidius Strauch (Leichenrede auf Caspar Bartholdi, Danzig 1679). W gdańskiej Bibliotece Miejskiej znajdował się jego portret wykonany pośmiertnie, z metryczką „P. L. Saur del., J. Haublin Fc.”.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. V, s. 94; t. VI, s. 349.
Faber Walther, Die Johannisschule in Danzig vom Mittelalter bis zum Jahre 1824, Danzig 1925, s. 66, 113.
Nadolski Bronisław, Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII wieku, „Rocznik Gdański”, t. 24, 1965, s. 203.
Prätorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ...,, Danzig und Leipzig, 1760, s. 20, 40, 46.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 69, 103, 111, 113.
Weichbrodt, Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. I, 31, 366, 436; 5, 25.
