DOLINA POWAGI
| Linia 3: | Linia 3: | ||
[[File:Dolina Powagi, początek XX wieku.JPG|thumb|Dolina Powagi, początek<br/>XX wieku]] | [[File:Dolina Powagi, początek XX wieku.JPG|thumb|Dolina Powagi, początek<br/>XX wieku]] | ||
[[File: Dwór_w_Dolinie_Powagi.jpg |thumb| Dwór w Dolinie Powagi w okresie I wojny światowej]] | [[File: Dwór_w_Dolinie_Powagi.jpg |thumb| Dwór w Dolinie Powagi w okresie I wojny światowej]] | ||
| − | '''DOLINA POWAGI''' (do XVIII wieku Mackenshof, następnie Ernsttal), przy wylocie [[DOLINA SCHWABEGO | Doliny Schwabego]] i Doliny Zgniłych Mostów, w miejscu ujścia [[POTOK PROCHOWY | Potoku Prochowego]] do [[POTOK OLIWSKI | Potoku Oliwskiego]], okolice ul. Bytowskiej, Kościerskiej, powyżej [[DOLINA POTOKU OLIWSKIEGO | Doliny Potoku Oliwskiego]]; obecnie, razem z Doliną Schwabego, traktowana jako część [[DOLINA RADOŚCI | Doliny Radości]]. <br/><br/> | + | '''DOLINA POWAGI''' (do XVIII wieku Mackenshof, następnie Ernsttal – nazwa notowana od 1829), przy wylocie [[DOLINA SCHWABEGO | Doliny Schwabego]] i Doliny Zgniłych Mostów, w miejscu ujścia [[POTOK PROCHOWY | Potoku Prochowego]] do [[POTOK OLIWSKI | Potoku Oliwskiego]], okolice ul. Bytowskiej, Kościerskiej, powyżej [[DOLINA POTOKU OLIWSKIEGO | Doliny Potoku Oliwskiego]]; obecnie, razem z Doliną Schwabego, traktowana jako część [[DOLINA RADOŚCI | Doliny Radości]]. <br/><br/> |
| − | W 1597 [[KONARSKI DAWID, opat oliwski | opat Dawid Konarski]] | + | Własność (do kasacji w 1831) [[OPACTWO CYSTERSÓW W OLIWIE | opactwa cystersów w Oliwie]]. W 1597 [[KONARSKI DAWID, opat oliwski | opat Dawid Konarski]] wydzierżawił ją za 4000 guldenów Hansowi Klinghammerowi (zm. na dżumę, pochowany w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] 2 III 1602). Po nim dobra trzymał jego syn Reinhold (1659–1627). Część dzierżawy (Jesuitengarten; Dolina Schwabego) odkupił w 1611 Jacob Schwabe. Powstały tu dwie kuźnice żelaza, później tzw. Młyn XIII i mniejszy XIV nad Potokiem Oliwskim oraz Młyn Prochowy w [[DOLINA POTOKU PROCHOWEGO | Dolinie Potoku Prochowego]] ([[MŁYNY NAD POTOKIEM OLIWSKIM I DOPŁYWAMI | młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami]]). Od 1628 dzierżawcą był Georg Remus (1 IX 1599 – 20 VI 1654), od 1651 [[ŁAWA MIEJSKA | ławnik]] [[STARE MIASTO | Starego Miasta]] Gdańska i następnie do 1733 jego potomkowie (zob. [[REMUS GEORG, lekarz | Georga Remusa]]). Kolejnymi dzierżawcami byli [[HAGEMEISTER BALTHASAR III, właściciel Doliny Schwabego | Balthasar Hagemeister III]], Hans Juncker, w 1830 Daniel Mągłowski. W 1847 dokonano modernizacji urządzeń w Młynie XIII; w 1918 Max Hansen zbudował obok kuźnię elektryczną.<br/><br/> |
W 1947 zakład przejęła Spółdzielnia Pracy „Żeliwiak”; do 1950 czynny z przerwami, następnie porzucony. Niszczejącą zabytkową młotownię, znaną jako [[KUŹNIA WODNA | Kuźnia Wodna]] (Eisenhammer, Hammerwerk), przejęło w 1957 Muzeum Techniki Naczelnej Organizacji Technicznej w Warszawie, od 2017 w rękach Miasta Gdańska i [[MUZEUM GDAŃSKA | Muzeum Gdańska]]. Młyn XIV, wymieniony w 1615 jako kuźnia żelaza, w 1855 przebudowany na młyn zbożowy, funkcjonował do końca XIX wieku.<br/><br/> | W 1947 zakład przejęła Spółdzielnia Pracy „Żeliwiak”; do 1950 czynny z przerwami, następnie porzucony. Niszczejącą zabytkową młotownię, znaną jako [[KUŹNIA WODNA | Kuźnia Wodna]] (Eisenhammer, Hammerwerk), przejęło w 1957 Muzeum Techniki Naczelnej Organizacji Technicznej w Warszawie, od 2017 w rękach Miasta Gdańska i [[MUZEUM GDAŃSKA | Muzeum Gdańska]]. Młyn XIV, wymieniony w 1615 jako kuźnia żelaza, w 1855 przebudowany na młyn zbożowy, funkcjonował do końca XIX wieku.<br/><br/> | ||
Przy ul. Bytowskiej 1 zachował się dwór z 2. połowy XVIII wieku w stylu barokowym, przebudowany w XIX wieku, po 1947 wielorodzinny dom mieszkalny. W 1956 wykonano generalny remont z adaptacją na cele biurowe i mieszkalne. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, kryty dachem czterospadowym z facjatkami o półokrągłych otworach okiennych. W elewacji frontowej, przed głównym wejściem, umieszczony drewniany ganek, nad którym znajduje się balkon. Przed gankiem schody. Przy elewacji zachodniej i północnej niewielkie dobudówki ceglane. {{author: AK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Środowisko i przyroda]] | Przy ul. Bytowskiej 1 zachował się dwór z 2. połowy XVIII wieku w stylu barokowym, przebudowany w XIX wieku, po 1947 wielorodzinny dom mieszkalny. W 1956 wykonano generalny remont z adaptacją na cele biurowe i mieszkalne. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, kryty dachem czterospadowym z facjatkami o półokrągłych otworach okiennych. W elewacji frontowej, przed głównym wejściem, umieszczony drewniany ganek, nad którym znajduje się balkon. Przed gankiem schody. Przy elewacji zachodniej i północnej niewielkie dobudówki ceglane. {{author: AK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Środowisko i przyroda]] | ||
Wersja z 22:32, 30 lis 2023
XX wieku
DOLINA POWAGI (do XVIII wieku Mackenshof, następnie Ernsttal – nazwa notowana od 1829), przy wylocie Doliny Schwabego i Doliny Zgniłych Mostów, w miejscu ujścia Potoku Prochowego do Potoku Oliwskiego, okolice ul. Bytowskiej, Kościerskiej, powyżej Doliny Potoku Oliwskiego; obecnie, razem z Doliną Schwabego, traktowana jako część Doliny Radości.
Własność (do kasacji w 1831) opactwa cystersów w Oliwie. W 1597 opat Dawid Konarski wydzierżawił ją za 4000 guldenów Hansowi Klinghammerowi (zm. na dżumę, pochowany w kościele Najświętszej Marii Panny 2 III 1602). Po nim dobra trzymał jego syn Reinhold (1659–1627). Część dzierżawy (Jesuitengarten; Dolina Schwabego) odkupił w 1611 Jacob Schwabe. Powstały tu dwie kuźnice żelaza, później tzw. Młyn XIII i mniejszy XIV nad Potokiem Oliwskim oraz Młyn Prochowy w Dolinie Potoku Prochowego ( młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami). Od 1628 dzierżawcą był Georg Remus (1 IX 1599 – 20 VI 1654), od 1651 ławnik Starego Miasta Gdańska i następnie do 1733 jego potomkowie (zob. Georga Remusa). Kolejnymi dzierżawcami byli Balthasar Hagemeister III, Hans Juncker, w 1830 Daniel Mągłowski. W 1847 dokonano modernizacji urządzeń w Młynie XIII; w 1918 Max Hansen zbudował obok kuźnię elektryczną.
W 1947 zakład przejęła Spółdzielnia Pracy „Żeliwiak”; do 1950 czynny z przerwami, następnie porzucony. Niszczejącą zabytkową młotownię, znaną jako Kuźnia Wodna (Eisenhammer, Hammerwerk), przejęło w 1957 Muzeum Techniki Naczelnej Organizacji Technicznej w Warszawie, od 2017 w rękach Miasta Gdańska i Muzeum Gdańska. Młyn XIV, wymieniony w 1615 jako kuźnia żelaza, w 1855 przebudowany na młyn zbożowy, funkcjonował do końca XIX wieku.
Przy ul. Bytowskiej 1 zachował się dwór z 2. połowy XVIII wieku w stylu barokowym, przebudowany w XIX wieku, po 1947 wielorodzinny dom mieszkalny. W 1956 wykonano generalny remont z adaptacją na cele biurowe i mieszkalne. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, kryty dachem czterospadowym z facjatkami o półokrągłych otworach okiennych. W elewacji frontowej, przed głównym wejściem, umieszczony drewniany ganek, nad którym znajduje się balkon. Przed gankiem schody. Przy elewacji zachodniej i północnej niewielkie dobudówki ceglane.
