KUHN RUDOLF THEODOR ROBERT, fotografik

Wersja z 19:34, 21 sty 2023

Johann Gottfried Theodor Kuhn (1799–1860), ojciec Rudolfa Theodora

Widok na Dom Opatów Peplińskich i Dom Dziecka, osobą stojącą przy wale jest Richard Adalbert Ballerstädt, a siedzącą Rudolf Theodor Kuhn, 1865

Rudolf Theodor Robert Kuhn na tle Baszty Dominikańskiej (fragment fotografii), 1880

Kamienice na Targu Drzewnym 2 i 3, na pierwszym planie Richard Adalbert Ballerstädt, na drugim Rudolf Theodor Kuhn, 1866-1867

Od lewej: na pierwszym planie wykopy pod budynek stojący niegdyś w miejscu obecnego Centromoru, za nim widoczny fragment Baszty Narożnej, po środku wielka synagoga, skrajnie po prawej fragment domu przy An der Reitbahn 7 (ul. Bogusławskiego), należącego do Eduarda Flottwella, następnie do Rudolfa Theodora Kuhna

Kościół św. Katarzyny w 1895 na fotografii Rudolfa Theodora Kuhna

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny na fotografii Rudolfa Theodora Kuhna, około 1890

Kościół św. Piotra i Pawła, widok od strony południowo-zachodniej, 1901

Rudolf Theodor Kuhn, Statki przy Ołowiance
i Wyspie Spichrzów,
około 1890

Rudolf Theodor Kuhn, Długie Pobrzeże zimą, 1878

Stela nagrobna Rudolfa Theodora Kuhna i jego rodziny przy kościele św. Jana w Gdańsku

RUDOLF THEODOR ROBERT KUHN (13 VIII 1842 Gdańsk – 20 XII 1900 Gdańsk), fotografik. Syn kupca gdańskiego i działacza charytatywnego ( szpital Najświętszej Marii Panny) Johanna Gottfrieda Theodora. W latach 1849–1852 uczył się w szkole św. Barbary, następnie przez dwa lata zawodu kupieckiego (na potrzeby rodzinnej firmy zajmującej się handlem drewnem) i rolniczego. Praktykując od 1855 w Bąkowie koło Kolbud fotografował dla Eduarda Flottwella, tamtejsze nadraduńskie krajobrazy.

Po ukończeniu ośmioletniej szkoły średniej w Jenkau (Jankowie) powrócił do Gdańska w 1864 roku i rozpoczął bliską współpracę z Richardem Adalbertem Ballerstädtem przy Langgasse 15 (ul. Długa). W latach 1863–1866 fotografował np. na szklanych negatywach gdańskie widoki i zabytki, w 1865 – dzięki zakupionemu w Berlinie nowoczesnemu obiektywowi stereoskopowemu – wykonał na ulicach Gdańska serię pierwszych zdjęć sekundowych. Swoje fotografie do 1874 sygnował nazwiskiem Ballerstädta.

W 1867 (w wieku 25 lat) przejął duży majątek po ojcu (który przed śmiercią sprzedał firmę i część nieruchomości, a uzyskane pieniądze przeznaczył na zaopatrzenie dzieci), w tym dom przy Langgarten 70 (ul. Długie Ogrody), który w 1875 przebudował (nadbudował dwa piętra), przeznaczając mieszkania na wynajem. Jako rentier zajął się tylko sprawami fotografii.

Od października 1867 do marca 1868, przez jeden semestr, studiował chemię w Królewskiej Akademii Rzemiosła w Berlinie, następnie w tym mieście doskonalił swoje umiejętności fotograficzne w szkole prof. Hermanna Wilhelma Vogla, fotochemika i założyciela Berlińskiego Stowarzyszenia Fotograficznego. Jako pierwszy fotograf z Gdańska 15 V 1868 został przyjęty do Niemieckiego Towarzystwa Fotograficznego. Od 1875 był także członkiem Austriackiego Towarzystwa Fotograficznego.

Cały czas współpracując z Richardem Adalbertem Ballerstädtem prowadził własne poszukiwania artystyczne. W 1870 zakupił najnowszą prasę drukarską i eksperymentował z drukiem fotograficznym. W 1876 wykonał pierwsze zdjęcia Gdańska w porze zimowej. Opracował własną recepturę suchego kolodionu i w 1878 wykonał zjawiskowe fotografie, za które otrzymał najważniejszą nagrodę w świecie fotografii – nagrodę Królewskiego Towarzystwa Fotograficznego w Londynie.

Po śmierci Ballerstädta przejął jego firmę (księga adresowa za 1878, ale drukowana już jesienią roku poprzedniego, wymienia jego nazwisko wśród działających w mieście „instytutów fotograficznych”). W 1888 nabył pracownię należącą niegdyś do Friedricha Wilhelma Flottwella przy An der Reitbahn 7 (ul. Bogusławskiego), którą początkowo wynajął innemu fotografikowi, Sauerbierowi, ale po remoncie w 1895 przeprowadził się tam z rodziną, zamykając zakład przy Langgasse 15 (ul. Długa).

Specjalizował się w fotografii krajobrazowej. Od roku 1880 wydawał cieszące się do dziś wielkim powodzeniem u kolekcjonerów seryjne zestawy pocztówek z widokami Gdańska. Swoimi fotografiami o wysokim poziomie artystycznym i technicznym z lat 1878–1882 zilustrował katalogi zabytków Prus Zachodnich, wydawane przez Johannesa Heisego, monografię Paula Simsona o Dworze Artusa. Współpracował zarówno z władzami Gdańska, na zlecenie którego fotografował siedziby urzędów miejskich, jak i władzami berlińskimi. Między innymi w 1890 otrzymał zlecenie na fotograficzne dokumentowanie planowanych na lata 1891–1895 prac przy budowie Przekopu Wisły. Swoje fotografie wystawiał między innymi w Wiedniu (1879, 1881), Hamburgu Wiedniu (1879, 1881) i Bydgoszczy (1880).

Żonaty był od 1882 z Lurą Rakowski, która prowadziła zakład po jego śmierci, powierzając kierownictwo nad nim G. Delleske. Niektóre z pozostawionych przez niego fotografii posłużyły do utworzenia pośmiertnie serii widokówek wydawanych przez rodzinną firmę Kuhn Verlag. Staraniem Zachodniopruskiego Stowarzyszenia Architektów i Inżynierów w 1901 roku wydana została teka z 60 kartami zawierającymi 115 fotografii, ukazujących portale i szczyty gdańskich kamienic, spichlerzy oraz Zielonej Bramy, Alt Danzig (Charakteristische Giebelbauten und Portale in Danzig aus der Zeit vom 14. bis 18. Jahrhundert). Publikację wzbogacono słowem wstępnym Heinricha Lehmbecka, królewskiego radcy budowlanego w Gdańsku oraz przewodniczącego Stowarzyszenia.

Pochowany na Neuer Katholischer Kirchhof (cmentarz Nowy Katolicki, św. Mikołaja) przy Schützengang (ul. Strzelecka; cmentarze na terenie Śródmieścia. Nowe Ogrody). Po likwidacji cmentarza stelę nagrobną, odnalezioną w 2005, umieszczono ostatecznie, z inicjatywy Ireneusza Witolda Dunajskiego, 13 VIII 2017 (w 175. rocznicę urodzin) w lapidarium przy kościele św. Jana. MrGl DJ

Bibliografia:
Dunajski I.W., Fotografia w Gdańsku 1839–1862, Gdańsk 2013.
Dunajski I.W., Fotografia w Gdańsku 1863–1867, Gdańsk 2016.
Dunajski I.W., Fotografia w Gdańsku 1878–1900, Gdańsk 2019.
Dunajski I.W., Fotografia w Gdańsku 1868–1877, Gdańsk 2021.
Gliński M., Ludzie dziewiętnastowiecznego Gdańska, Gdańsk 1994, s. 57.
Rudolf Theodor Kuhn (1842–1900) – fotograf krajobrazu, architektury i morza, Gdańsk 2012.