CYGLER BOGUSŁAW, prorektor Uniwersytetu Gdańskiego

Wersja z 11:31, 13 lis 2022

BOGUSŁAW ANTONI CYGLER (1 V 1936 Ostojów, województwo kieleckie – 17 XII 2020 Gdańsk), prorektor Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Syn inżyniera–górnika Jana i nauczycielki Jadwigi z domu Nowickiej. Miał trzech braci i siostrę. Podczas II wojny światowej rozstrzelani zostali jego bracia Włodzimierz i Jerzy, brat Tadeusz wywieziony był na roboty przymusowe, zbombardowany został dom rodzinny. Od 1946 z rodziną w Złotowie (województwo wielkopolskim), gdzie matka od 1 I 1947 do 30 IX 1958 była kierowniczką Urzędu Stanu Cywilnego. W latach 1946–1949 uczęszczał do Szkoły Podstawowej w Złotowie, od 29 kwietnia do 26 sierpnia 1947 przebywał na wyjeździe pobytowym w Danii, organizowanym przez Duński Czerwony Krzyż i Towarzystwo „Ratujcie dzieci” (forma pomocy dla dzieci polskich w pozbyciu się koszmarów wojny). W latach 1949–1952 uczeń Państwowej Średniej Szkoły Ogólnokształcącej w Złotowie. Niedopuszczony (z matematyki) do matury, w latach 1952–1953 pracował w Bibliotece Powiatowej w Złotowie, w 1953–1954 powtarzał ostatnią klasę i zdał maturę w I Liceum Ogólnokształcącym im. Wincentego Pola w Pile (1953-1954).

W latach 1954–1958 studiował historię w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Gdańsku. Od 1 IX 1958 asystent WSP, od 1960 starszy asystent. Od 1960, na podstawie rozprawy Zjednoczenie Emigracji Polskiej 1837–1846, doktor nauk humanistycznych (promotor: prof. Witold Łukaszewicz). Od 1962 adiunkt, od 1968 docent etatowy w Katedrze Historii Polski i Powszechnej XIX i XX wieku WSP. Od 1970 pracownik UG, od 1971, na podstawie dorobku i rozprawy Działalność polityczno–społeczna Joachima Lelewela na emigracji w latach 1831–1861 (przewód na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu) doktor habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii powszechnej i Polski XIX wieku. Od 1990 profesor nadzwyczajny (tytularny).

Od 1974 kierownik Zakładu Nowożytnej Historii Polski i Powszechnej, w latach 1978–2001 kierownik Zakładu Historii Polski i Powszechnej XIX wieku. Od 1972 do 1975 dziekan Wydziału Humanistycznego UG, przez dwie kadencje, w latach 1975–1978 i 1978 –1981 prorektor UG, w 1990–1993 i 1996–1999 dyrektor Instytutu Historii UG. Od 30 IX 2006 na emeryturze. Jednocześnie w latach 1994–1995 pracował (na pół etatu) w Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku, w 1995–2001 na drugim etacie w Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej w Koszalinie, gdzie był prodziekanem Wydziału Humanistycznego i kierownikiem Katedry Historii Nowożytnej.

Badacz epoki ruchów narodowowyzwoleńczych w końcu XVIII i w XIX wieku na ziemiach polskich i ich międzynarodowego znaczenia, dziejów Wielkiej Emigracji po upadku powstania listopadowego. Badał również dzieje myśli politycznej, stosunek Wielkiej Emigracji do kurii rzymskiej, poglądy Joachima Lelewela na genezę, funkcję i rolę religii oraz na dzieje Kościoła rzymskokatolickiego w historii Polski i powszechnej. Autor między innymi prac: Zjednoczenie emigracji polskiej 1837–1846 (Gdańsk 1963); Działalność polityczno–społeczna Joachima Lelewela na emigracji w latach 1831–1861 (Gdańsk 1969); Pułkownik Ludwik Oborski, szermierz wolności 1789–1873 (Gdańsk 1976); … Z wolnością mojego sumienia. Poglądy Joachima Lelewela na religię i rolę Kościoła katolickiego w dziejach (Gdańsk 1992); Powstańcy listopadowi w Elblągu i na Żuławach (Gdańsk 1986).

Od 1957 do 1981 był członkiem PZPR. W latach 1977–1980 pełnił funkcję prezesa Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej w Gdańsku. Od 1977 członek Rady Naukowej Biblioteki PAN w Gdańsku, także członek Rady Naukowej Instytutu Bałtyckiego. W 1982 został członkiem Związku Zawodowego Pracowników Nauki Uniwersytetu Gdańskiego i przez pierwszą kadencję był członkiem Zarządu Uczelnianego. W 1985 prezes Oddziału Gdańskiego Towarzystwa Historycznego. W latach 1985–1987 przewodniczący Wydziału I (Nauk Społecznych i Humanistycznych) Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, następnie wiceprzewodniczący.

Mąż Barbary z domu Śródka, nauczycielki historii, między innymi w latach 1979–1982 dyrektorki IV Liceum Ogólnokształcącego i Szkoły Podstawowej nr 53. Ojciec: Anny (ur. 18 IX 1960), po mężu Kanthak, gdańskiej pisarki, i Dagmary (ur. 9 IV 1974) po mężu Larsen. Zmarł w wyniku zakażenia koronawirusem. Pochowany 5 I 2021 na Cmentarzu Komunalnym nr 5, Łostowickim. AJN