RHETE DAVID FRIEDRICH, drukarz, poeta
| Linia 3: | Linia 3: | ||
[[File:David_Fredrich_Rhete.jpg|thumb|Frontyspis kalendarza [[BÜTHNER FRIEDRICH| Friedricha Büthnera]] na 1693, wydanego przez Davida Friedricha Rhetego]] | [[File:David_Fredrich_Rhete.jpg|thumb|Frontyspis kalendarza [[BÜTHNER FRIEDRICH| Friedricha Büthnera]] na 1693, wydanego przez Davida Friedricha Rhetego]] | ||
| − | '''DAVID FRIEDRICH RHETE''' (około 1630 Gdańsk – 30 VI 1694 Gdańsk), drukarz, poeta. Syn [[RHETE GEORG | Georga Rhetego]] i Anny z domu Richter, brat między innymi [[RHETE PHILIPP CHRISTIAN | Philippa Christiana]]. Od 1648 był uczniem [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], drukarstwa wyuczył się w oficynie ojca przy ul. Rzeźnickiej (w miejscu obecnej ul. Żabi Kruk 3) ([[DRUKARSTWO I DRUKARNIE | drukarstwo i drukarnie]]). Po śmierci ojca zakład prowadziła matka Anna, | + | '''DAVID FRIEDRICH RHETE''' (około 1630 Gdańsk – 30 VI 1694 Gdańsk), drukarz, poeta. Syn [[RHETE GEORG | Georga Rhetego]] i Anny z domu Richter, brat między innymi [[RHETE PHILIPP CHRISTIAN | Philippa Christiana]]. Od 1648 był uczniem [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], drukarstwa wyuczył się w oficynie ojca przy ul. Rzeźnickiej (w miejscu obecnej ul. Żabi Kruk 3) ([[DRUKARSTWO I DRUKARNIE | drukarstwo i drukarnie]]). Po śmierci ojca zakład prowadziła matka Anna, pomagał jej wraz z bratem Philippem Christianem |
| + | do chwili nieformalnego podziału spadku w 1651. Wydzielając (od 1655 już formalnie) części ojcowskiego spadku obu synom, Anna Rhete zobowiązała synów, aby nie szkodzili sobie nawzajem w prowadzeniu działalności i nie konkurowali pomiędzy sobą. Współpracował z matką w zarządzie drukarni do chwili jej śmierci w 1659.<br/><br/> | ||
Podobnie jak jego ojciec tytułował się drukarzem miejskim i gimnazjalnym. W 1677 otrzymał od króla polskiego Jana III Sobieskiego przywilej na wydawanie elementarzy, katechizmów i wybranych rodzajów druków religijnych. W 1678 podjął współpracę z [[BREYN JACOB | Jacobem Breynem]], u którego został kierownikiem prywatnej oficyny. W 1685 otrzymał od [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]] przywilej na wyłączny druk pism związanych z gdańskim Gimnazjum Akademickim. Podobnie jak poprzedni właściciele zakładu wydawał druki na potrzeby władz miejskich, a także środowisk naukowych i literackich Gdańska.<br/><br/> | Podobnie jak jego ojciec tytułował się drukarzem miejskim i gimnazjalnym. W 1677 otrzymał od króla polskiego Jana III Sobieskiego przywilej na wydawanie elementarzy, katechizmów i wybranych rodzajów druków religijnych. W 1678 podjął współpracę z [[BREYN JACOB | Jacobem Breynem]], u którego został kierownikiem prywatnej oficyny. W 1685 otrzymał od [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]] przywilej na wyłączny druk pism związanych z gdańskim Gimnazjum Akademickim. Podobnie jak poprzedni właściciele zakładu wydawał druki na potrzeby władz miejskich, a także środowisk naukowych i literackich Gdańska.<br/><br/> | ||
W 1691 założył stałą [[PRASA | gazetę]] gdańską „Danziger Ordinari Freytags-Zeitung”. Drukował też utwory okolicznościowe własnego autorstwa. Z wydawnictw polskojęzycznych drukował kolejne wydania rozmówek [[VOLCKMAR NICOLAUS | Nicolausa Volckmara]] oraz podręcznik [[WOYNA JAN KAROL | Jana Karola Woyny]]. Prowadził spory z katolicką drukarnią w [[OLIWA | Oliwie]] i przyjmował zlecenia jezuitów z klasztoru w [[STARE SZKOTY | Starych Szkotach]]. Wydał ''Psalm 128'' przetłumaczony przez Jana Kochanowskiego i czasopismo „Bericht durch Pommern”. <br/><br/> | W 1691 założył stałą [[PRASA | gazetę]] gdańską „Danziger Ordinari Freytags-Zeitung”. Drukował też utwory okolicznościowe własnego autorstwa. Z wydawnictw polskojęzycznych drukował kolejne wydania rozmówek [[VOLCKMAR NICOLAUS | Nicolausa Volckmara]] oraz podręcznik [[WOYNA JAN KAROL | Jana Karola Woyny]]. Prowadził spory z katolicką drukarnią w [[OLIWA | Oliwie]] i przyjmował zlecenia jezuitów z klasztoru w [[STARE SZKOTY | Starych Szkotach]]. Wydał ''Psalm 128'' przetłumaczony przez Jana Kochanowskiego i czasopismo „Bericht durch Pommern”. <br/><br/> | ||
Wersja z 10:11, 15 maj 2022
DAVID FRIEDRICH RHETE (około 1630 Gdańsk – 30 VI 1694 Gdańsk), drukarz, poeta. Syn Georga Rhetego i Anny z domu Richter, brat między innymi Philippa Christiana. Od 1648 był uczniem Gimnazjum Akademickiego, drukarstwa wyuczył się w oficynie ojca przy ul. Rzeźnickiej (w miejscu obecnej ul. Żabi Kruk 3) ( drukarstwo i drukarnie). Po śmierci ojca zakład prowadziła matka Anna, pomagał jej wraz z bratem Philippem Christianem
do chwili nieformalnego podziału spadku w 1651. Wydzielając (od 1655 już formalnie) części ojcowskiego spadku obu synom, Anna Rhete zobowiązała synów, aby nie szkodzili sobie nawzajem w prowadzeniu działalności i nie konkurowali pomiędzy sobą. Współpracował z matką w zarządzie drukarni do chwili jej śmierci w 1659.
Podobnie jak jego ojciec tytułował się drukarzem miejskim i gimnazjalnym. W 1677 otrzymał od króla polskiego Jana III Sobieskiego przywilej na wydawanie elementarzy, katechizmów i wybranych rodzajów druków religijnych. W 1678 podjął współpracę z Jacobem Breynem, u którego został kierownikiem prywatnej oficyny. W 1685 otrzymał od Rady Miejskiej przywilej na wyłączny druk pism związanych z gdańskim Gimnazjum Akademickim. Podobnie jak poprzedni właściciele zakładu wydawał druki na potrzeby władz miejskich, a także środowisk naukowych i literackich Gdańska.
W 1691 założył stałą gazetę gdańską „Danziger Ordinari Freytags-Zeitung”. Drukował też utwory okolicznościowe własnego autorstwa. Z wydawnictw polskojęzycznych drukował kolejne wydania rozmówek Nicolausa Volckmara oraz podręcznik Jana Karola Woyny. Prowadził spory z katolicką drukarnią w Oliwie i przyjmował zlecenia jezuitów z klasztoru w Starych Szkotach. Wydał Psalm 128 przetłumaczony przez Jana Kochanowskiego i czasopismo „Bericht durch Pommern”.
Ocenia się, że wytłoczył ponad 250 pozycji o objętości ponad 2.000 arkuszy. Żonaty od 1655 (imię zony nieznane), ojciec Andreasa Gabriela, Christiana Georga, Gottfrieda i również nieznanej z imienia córki. Po jego śmierci, w 1695 drukarnię nabył Johann Zacharias Stolle.
Bibliografia:
Nowak Zbigniew, Rhete Dawid Fryderyk, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4, Gdańsk 1994, s. 59-60.
Paluchowski Piotr, Drukarze z ulicy Rzeźnickiej. Właściciele drukarni Rady Miejskiej i Gimnazjum Akademickiego na Starym Przedmieściu, w: Historie gdańskich dzielnic, t. 2: Stare Przedmieście, red. Janusz Dargacz i Katarzyna Kurkowska, Gdańsk 2019, s. 210-211.
Rhete Dawid Fryderyk, w: Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. 4: Pomorze, opr. Alodia Kawecka-Gryczowa i Krystyna Korotajowa, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962, s. 347-353.
