JEŻ KAZIMIERA, nauczycielka w Gimnazjum Polskim
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File: Jeż Kazimiera.JPG|thumb|Kazimiera Jeż]] | [[File: Jeż Kazimiera.JPG|thumb|Kazimiera Jeż]] | ||
| − | '''KAZIMIERA JEŻ''' (Jeżowa) z Paszkowskich (18 IX 1884 Dakowy Mokre koło Grodziska Wielkopolskiego – 10 XI 1957 Gdynia), nauczycielka [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskiego]], działaczka społeczna. Córka nauczyciela Leona i Marii z domu Wentzel. Ukończyła niemieckie gimnazjum w Poznaniu (późniejsze Gimnazjum im. Dąbrówki), pracowała jako nauczycielka w Baworówku koło Szamotuł, następnie razem z ojcem w szkole w rodzinnej wsi. W kwietniu 1918 podjęła studia na Wydziela Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego w zakresie geografii i historii. po kilku miesiącach przerwała studia, angażując się w 1920–1921 Bytomiu w działalność propagandową związaną z plebiscytem na Śląsku, była redaktorką pisma dla kobiet "Głos Polek", prowadziła kursy z języka polskiego i śpiewu. W latach 1922–1924 ponownie studiowała w Poznaniu, uzyskała uprawnienia do nauczania geografii i historii w szkołach średnich.<br/><br/> | + | '''KAZIMIERA JEŻ''' (Jeżowa) z Paszkowskich (18 IX 1884 Dakowy Mokre koło Grodziska Wielkopolskiego – 10 XI 1957 Gdynia), nauczycielka [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskiego]], działaczka społeczna i narodowa. Córka nauczyciela Leona i Marii z domu Wentzel. Ukończyła niemieckie gimnazjum w Poznaniu ((Louisen-Schule, późniejsze Gimnazjum im. Dąbrówki), pracowała jako nauczycielka w Baworówku koło Szamotuł, następnie razem z ojcem w szkole w rodzinnej wsi. W kwietniu 1918 podjęła studia na Wydziela Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego w zakresie geografii i historii. po kilku miesiącach przerwała studia, angażując się w 1920–1921 Bytomiu w działalność propagandową związaną z plebiscytem na Śląsku, była redaktorką pisma dla kobiet "Głos Polek", prowadziła kursy z języka polskiego i śpiewu. W latach 1922–1924 ponownie studiowała w Poznaniu, uzyskała uprawnienia do nauczania geografii i historii w szkołach średnich.<br/><br/> |
| − | Od sierpnia 1924 urlopowania z Państwowego Gimnazjum w Starogardzie Gdańskim do pracy w gdańskim Gimnazjum Polskim. Od 1925 doktor | + | Od sierpnia 1924 urlopowania z Państwowego Gimnazjum w Starogardzie Gdańskim do pracy nauczycielskiej w gdańskim Gimnazjum Polskim, sprawowała także opiekę nad żeńską drużyną harcerską i jej licznymi obozami harcerskimi oraz wycieczkami do Polski. Od 1925 doktor na podstawie pracy ''Geografia ruin w Polsce'' (przewód na uniwersytecie w Poznaniu, promotor: prof. Stanisław Pawłowski). Prowadziła działalność oświatową w polskich organizacjach w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG), działała w [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUKI I SZTUKI | Towarzystwie Przyjaciół Nauki i Sztuki]], od 29 V 1936 II wiceprzewodnicząca, od 1938 członkini honorowa. Reprezentowała Towarzystwo na zjazdach naukowych, między innymi na III Kongresie Geografów i Etnografów Słowiańskich w Belgradzie w 1930 wygłosiła referat ''La population du Delta de la Vistule'' (''Ludność delty Wisły''), a w 1934 na Międzynarodowym Kongresie Geografów w Warszawie odczyt ''La culture de la vigne en Pologne'' (''Uprawa winorośli w Polsce''). <br/><br/> |
| − | Od 1938 z mężem w Warszawie, | + | |
| − | Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1935). Od 1925 żona [[JEŻ PIOTR | Piotra Jeża]], matka Macieja. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | + | Od 1930 była członkinią redakcji [[ROCZNIK GDAŃSKI | „Rocznika Gdańskiego”]] (RG). Publikowała po polsku (między innymi ''Przyczynek do historii szlachty kaszubskiej'' w Sprawozdaniach Gimnazjum Polskiego za rok 1928/1929, ''Agitacja antypolska w geografii niemieckiej'' w RG 1928/1929) i niemiecku, także prace naukowo-publicystyczne o germanizacji Pomorza Wschodniego. W 1933 opublikowała pracę ''Die Bevölkerungs- und Wirtschaftsverhältnisse im westlichen Polen (1772–1932)'', w której polemizowała z głośną książką [[RAUSCHNING HERMANN | Hermanna Rauschninga]] ''Die Entdeutschung Westpreußens und Posens''. Pod naciskiem władz oświatowych II WMG i pod pretekstem złego stanu zdrowia 31 III 1931 zmuszona została do przejścia w stan spoczynku. Wpisana na listę gdańskiego Gestapo, które nigdy nie przestało jej poszukiwać. <br/><br/> |
| + | Od 1938 z mężem w Warszawie. Tuż przed wybuchem wojny oddała do druku w Instytucie Śląskim w Katowicach pracę ''Zapożyczenia kulturalne Niemców u innych narodów'', skonfiskowaną we wrześniu 1939. Podczas okupacji przebywała we Lwowie, pod panieńskim nazwiskiem wykładała na tamtejszej politechnice, prowadząc lektorat języka niemieckiego. Zagrożona aresztowaniem, od maja 1944 w Kielcach, gdzie w prywatnym liceum prowadziła tajne nauczanie, a w początkach 1945 podjęła pracę w Gimnazjum Żeńskim im. Królowej Jadwigi. Po kilku miesiącach zrezygnowała, powróciła na Wybrzeże. Pracowała w [[INSTYTUT BAŁTYCKI | Instytucie Bałtyckim]] (z siedzibą w Gdyni), w dziale toponomastyki. Od 15 X 1947 do emerytury jesienią w 1953 pracowała w dziale kartografii Archiwum Państwowego w Gdańsku ([[ARCHIWA | archiwa]]), gdzie między innymi współpracowała w 1948 ze Stefanem Hrabecem przy nadawaniu polskich nazw w Gdańsku. W latach 1948–1949 była sekretarze Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego. W styczniu 1957 została członkinią Wydziału I Nauk Społecznych i Humanistycznych [[GDAŃSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE | Gdańskiego Towarzystwa Naukowego]]. <br/><br/> | ||
| + | Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1935). Od 1925 żona [[JEŻ PIOTR | Piotra Jeża]], matka Macieja (20 VII 1935 Gdynia – 26 III 2017 Gdynia). Pochowana wraz z synem na gdańskim Cmentarzu Witomińskim, na nagrobku umieszczono także inskrypcję pamięci męża. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
'''Bibliografia''': <br/> | '''Bibliografia''': <br/> | ||
Wersja z 17:28, 24 sty 2022
KAZIMIERA JEŻ (Jeżowa) z Paszkowskich (18 IX 1884 Dakowy Mokre koło Grodziska Wielkopolskiego – 10 XI 1957 Gdynia), nauczycielka Gimnazjum Polskiego, działaczka społeczna i narodowa. Córka nauczyciela Leona i Marii z domu Wentzel. Ukończyła niemieckie gimnazjum w Poznaniu ((Louisen-Schule, późniejsze Gimnazjum im. Dąbrówki), pracowała jako nauczycielka w Baworówku koło Szamotuł, następnie razem z ojcem w szkole w rodzinnej wsi. W kwietniu 1918 podjęła studia na Wydziela Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego w zakresie geografii i historii. po kilku miesiącach przerwała studia, angażując się w 1920–1921 Bytomiu w działalność propagandową związaną z plebiscytem na Śląsku, była redaktorką pisma dla kobiet "Głos Polek", prowadziła kursy z języka polskiego i śpiewu. W latach 1922–1924 ponownie studiowała w Poznaniu, uzyskała uprawnienia do nauczania geografii i historii w szkołach średnich.
Od sierpnia 1924 urlopowania z Państwowego Gimnazjum w Starogardzie Gdańskim do pracy nauczycielskiej w gdańskim Gimnazjum Polskim, sprawowała także opiekę nad żeńską drużyną harcerską i jej licznymi obozami harcerskimi oraz wycieczkami do Polski. Od 1925 doktor na podstawie pracy Geografia ruin w Polsce (przewód na uniwersytecie w Poznaniu, promotor: prof. Stanisław Pawłowski). Prowadziła działalność oświatową w polskich organizacjach w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG), działała w Towarzystwie Przyjaciół Nauki i Sztuki, od 29 V 1936 II wiceprzewodnicząca, od 1938 członkini honorowa. Reprezentowała Towarzystwo na zjazdach naukowych, między innymi na III Kongresie Geografów i Etnografów Słowiańskich w Belgradzie w 1930 wygłosiła referat La population du Delta de la Vistule (Ludność delty Wisły), a w 1934 na Międzynarodowym Kongresie Geografów w Warszawie odczyt La culture de la vigne en Pologne (Uprawa winorośli w Polsce).
Od 1930 była członkinią redakcji „Rocznika Gdańskiego” (RG). Publikowała po polsku (między innymi Przyczynek do historii szlachty kaszubskiej w Sprawozdaniach Gimnazjum Polskiego za rok 1928/1929, Agitacja antypolska w geografii niemieckiej w RG 1928/1929) i niemiecku, także prace naukowo-publicystyczne o germanizacji Pomorza Wschodniego. W 1933 opublikowała pracę Die Bevölkerungs- und Wirtschaftsverhältnisse im westlichen Polen (1772–1932), w której polemizowała z głośną książką Hermanna Rauschninga Die Entdeutschung Westpreußens und Posens. Pod naciskiem władz oświatowych II WMG i pod pretekstem złego stanu zdrowia 31 III 1931 zmuszona została do przejścia w stan spoczynku. Wpisana na listę gdańskiego Gestapo, które nigdy nie przestało jej poszukiwać.
Od 1938 z mężem w Warszawie. Tuż przed wybuchem wojny oddała do druku w Instytucie Śląskim w Katowicach pracę Zapożyczenia kulturalne Niemców u innych narodów, skonfiskowaną we wrześniu 1939. Podczas okupacji przebywała we Lwowie, pod panieńskim nazwiskiem wykładała na tamtejszej politechnice, prowadząc lektorat języka niemieckiego. Zagrożona aresztowaniem, od maja 1944 w Kielcach, gdzie w prywatnym liceum prowadziła tajne nauczanie, a w początkach 1945 podjęła pracę w Gimnazjum Żeńskim im. Królowej Jadwigi. Po kilku miesiącach zrezygnowała, powróciła na Wybrzeże. Pracowała w Instytucie Bałtyckim (z siedzibą w Gdyni), w dziale toponomastyki. Od 15 X 1947 do emerytury jesienią w 1953 pracowała w dziale kartografii Archiwum Państwowego w Gdańsku ( archiwa), gdzie między innymi współpracowała w 1948 ze Stefanem Hrabecem przy nadawaniu polskich nazw w Gdańsku. W latach 1948–1949 była sekretarze Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego. W styczniu 1957 została członkinią Wydziału I Nauk Społecznych i Humanistycznych Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.
Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1935). Od 1925 żona Piotra Jeża, matka Macieja (20 VII 1935 Gdynia – 26 III 2017 Gdynia). Pochowana wraz z synem na gdańskim Cmentarzu Witomińskim, na nagrobku umieszczono także inskrypcję pamięci męża.
Bibliografia:
Groth Paweł, Jeżowa Kazimiera, w: Polski Słownik Biograficzny, 11, 1964-1965, s. 225-226.
Janik Bernard, Życiorysy pracowników Gimnazjum Polskiego w Gdańsku, w: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Gdańsk 1976, s. 163-164.
Sławoszewska Maria, Kazimiera Paszkowska-Jeżowa, "Rocznik Gdański", t. 15/16, 1956/1957, s. 284-286.
Sroczyńska-Wyczańska Krystyna, Nauczyciele Gimnazjum, w: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Gdańsk 1989, s. 307-308.
Stępniak Henryk, Kazimiera Jeżowa, w: Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1974, s. 81-85.
Stępniak Henryk, Jeżowa Kazimiera, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1994, s. 318-319.
