RACHOŃ JANUSZ WŁODZIMIERZ, rektor Politechniki Gdańskiej

Wersja z 20:35, 21 lis 2021

Janusz Rachoń

JANUSZ WŁODZIMIERZ RACHOŃ (ur. 11 VIII 1946 Nowy Sącz), naukowiec, chemik, rektor Politechniki Gdańskiej (PG). Szkołę średnią ukończył w 1964 w Elblągu. W 1969 absolwent Wydziału Chemicznego PG w specjalności lekka synteza organiczna. W czasie studiów działacz Zrzeszenia Studentów Polskich, w 1969 wybrany Marszałkiem Uczelnianego Parlamentu ZSP na PG. Po studiach, od 1969 pracownik PG, odbył w tym roku staż w fabryce celulozy w Szwecji. Od 1975 doktor nauk chemicznych, 1978–1980 stypendysta Fundacji im. Alexandra von Humboldta na uniwersytecie w Getyndze, od 1985 doktor habilitowany, od 1995 profesor tytularny. W latach 1985–1989 visiting professor na stanowym uniwersytecie na Florydzie, w Tallahassee, 1991–1996 prodziekan do spraw nauki Wydziału Chemicznego, od 1997 roku kierownik Katedry Chemii Organicznej Wydziału Chemicznego, 2002–2008 (dwie kadencje) rektor PG. W 2015 przebywał na stażu w na Waterloo University (Kanada).

Specjalista w zakresie syntezy organicznej i chemii organicznej fosforu, w zakresie syntezy związków biologicznie czynnych, stosowanych w medycynie, rolnictwie i przemyśle. Autor między innymi 19 patentów i wdrożeń technologicznych (między innymi leku przeciwko osteoporozie Ostemax 70 Comfort, produkowanego w Zakładach Farmaceutycznych Polpharma SA i wprowadzonego na rynek w 2004 roku).

W okresie 1993–2002 wiceprzewodniczący Komitetu Chemii Polskiej Akademii Nauk (PAN), 1999–2006 członek Rady Naukowej Centrum Chemii Polimerów PAN, 2002–2008 wiceprzewodniczący Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych, 2005–2009 prezes Zarządu Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego, w 2005 prezes Fundacji Brainet, 2007–2011 przewodniczący Rady Naukowej Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Członek Societas Humboldtiana Polonorum oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, w 2011 Rady Naukowej Instytutu Chemii Organicznej PAN. Inicjator cyklicznych spotkań w Dworze Artusa Polityka – Nauka – Biznes. Był wiceprzewodniczącym Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.

Od 2007 do 2010 roku z ramienia Platformy Obywatelskiej (PO) jako bezpartyjny senator Rzeczypospolitej Polskiej (RP) VII kadencji (z okręgu gdańskiego, otrzymał 175 743 głosy); jednocześnie wiceprzewodniczący Senackiej Komisji ds. Unii Europejskiej oraz członek Komisji Spraw Zagranicznych. W 2016 współzałożyciel Klub Myśli Obywatelskiej im. Tadeusza Mazowieckiego przy Europejskim Centrum Solidarności.

Odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1995) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2002), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2012), Medalem im. Ignacego Mościckiego Polskiego Towarzystwa Chemicznego (2015), Medalem Honorowym Stowarzyszenia Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów im. Tadeusza Sędzimira (2016). Uhonorowany między innymi Nagrodą Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk (1979), wraz z zespołem Nagrodą Gospodarczą Prezydenta RP (2005), Nagrodą Prezesa Rady Ministrów (2006) i medalem „Innowacje 2007” za opracowanie nowego sposobu wytwarzania kwasów azaalkilideno-1-hydroksy-biofosfonowych. W 2016 otrzymał tytuł Profesora Honorowego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.

W 2010 roku otrzymał Nagrodę Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za badania nad mechanizmami reakcji i nowymi metodami syntezy organicznej oraz opracowanie technologii leków przeciwko osteoporozie, w 2017 Pracodawcy Pomorza wyróżnili go nagrodą „Primum Cooperatio – Nade Wszystko Współpraca”.

W 2007 roku w plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego” otrzymał tytuł Człowieka Roku. ​W 2017 wyróżniony tytułem Honorowy Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej. {BŚ