BRAMA ORUŃSKA

Wersja z 08:45, 15 wrz 2021

Od góry: Kanał Raduni, wał przy Kanale, droga (Chaussee) – obecny Trakt św. Wojciecha – i plan pomieszczeń (wartowni) Bramy Oruńskiej po obu stronach drogi, 1902

Brama Oruńska, widok od strony zewnętrznej, południowej, widoczny hełm kościoła Zbawiciela na Zaroślaku, około 1918

Widok z Biskupiej Górki: na pierwszym planie zabudowania szpitala św. Gertrudy, po prawej resztki Bramy Oruńskiej, za nią resztki bramy kolejowej, po lewej baraki i budynek koszar przy Am Weißen Turm 1 (obecnie ul. Augustyńskiego 1), od 1922 siedziba Gimnazjum Polskiego, około 1898

Kolejowa Brama Oruńska (nieco na południowy-wschód od bramy drogowej), za nią kościół Zbawiciela i po lewej fragment zabudowy szpitala św. Gertrudy

BRAMA ORUŃSKA (Petershagener Tor), zwana też Bramą Peterszawską lub Zaroślakiem. Zbudowana w latach 1655–1656 w pasie zewnętrznych południowych umocnień miejskich, łączących forty Biskupiej Górki z bastionem św. Gertrudy na Starym Przedmieściu, z mostem nad zasypaną w XIX wieku fosą. Rozebrana w roku 1927.

Znajdowała się w południowej części tzw. Zaroślaka Zewnętrznego, w ciągu obecnego Traktu św. Wojciecha (na wysokości obecnej ul. Kaznodziejskiej i dawnego szpitala św. Gertrudy), blokując od strony południowej dostęp do miasta. Na przełomie XIX i XX wieku w formie czterech kwadratowych baszt w kształcie słupów o wysokości 7 m, flankujących sąsiadujące z nią murowano-ziemne bastiony przybramne, między którymi znajdowały się dwuskrzydłowa brama dla pojazdów i dwa przejścia dla pieszych po jej obu stronach. Pełniła także funkcję rogatki miejskiej dla ruchu od strony Oruni i Tczewa. W 2. połowie XIX wieku przebudowana w celu poszerzenia drogi dla pojazdów i tramwaju na Orunię, najpierw w 1878 konnego, w 1897 linii zelektryfikowanej ( tramwaje). Baszty otrzymały w XIX wieku okładzinę z żółtej cegły i kamienne płaskie zwieńczenia. Zbędne wrota bramne usunięto na przełomie XIX i XX wieku. MrGl