GRODDECK KARL, burmistrz Gdańska
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Groddeck Karl.JPG|thumb|Karl Groddeck, rytował [[DEISCH MATTHAEUS| Matthaeus Deisch]], wedle [[WESSEL JACOB| Jacoba Wessela]], 1769 ]] | [[File:Groddeck Karl.JPG|thumb|Karl Groddeck, rytował [[DEISCH MATTHAEUS| Matthaeus Deisch]], wedle [[WESSEL JACOB| Jacoba Wessela]], 1769 ]] | ||
| − | '''KARL von GRODDECK''' (24 VII 1699 Gdańsk – 28 XII 1774 Gdańsk), [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] Gdańska. Był wnukiem | + | '''KARL von GRODDECK''' (24 VII 1699 Gdańsk – 28 XII 1774 Gdańsk), [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] Gdańska. Był wnukiem [[GRODDECK ALBRECHT | Albrechta II Groddecka]], synem kupca i armatora Albrechta III (15 VIII 1670 – 9 II 1751) oraz Adelgundy (1678–1750), córki francuskiego rezydenta w Gdańsku Jeana Formonta (zob. [[KONSULAT FRANCJI | konsulat Francji]]). Został ochrzczony 4 VIII 1699 roku w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP)]]. <br/><br/> |
| − | Pracował w domu handlowym ojca, który przejął po jego śmierci. Początkiem jego kariery było uzyskanie pełnego obywatelstwa w [[KWARTAŁY | | + | Pracował w domu handlowym ojca, który przejął po jego śmierci. Początkiem jego kariery było uzyskanie pełnego obywatelstwa w [[KWARTAŁY | Kwartale Wysokim]] w 1726 i objęcie funkcji przewodniczącego rady tzw. Kleider-Juncker (''scholis classicis'', szkoła klasyczna), którą pełnił do 1730. W latach 1735–1749 był przewodniczącym rady kaplicy Najświętszej Marii Panny w kościele NMP w Gdańsku, jednocześnie od 1740 do 1748 roku przewodniczącym rady przy kościele NMP. Wraz z objęciem tej funkcji został równocześnie mistrzem Kwartału Wysokiego. <br/><br/> |
Od 1748 roku był [[ŁAWA MIEJSKA | ławnikiem]], od 1750 [[RADA MIEJSKA | rajcą]], w 1754 [[SĘDZIA | sędzią]]. W 1757 został prezesem [[SĄD WETOWY | Sądu Wetowego]]. Na urząd burmistrza powołano go w 1758 roku. Obowiązki pierwszego burmistrza pełnił w latach 1759, 1765, 1768 i 1772, drugiego – 1758, 1764, 1771 i 1774, trzeciego – 1763, 1767 i 1770, czwartego – 1760, 1761, 1762, 1766, 1769 i 1773. Fakt, że wybrano go do grona burmistrzów mimo braku uniwersyteckiego wykształcenia, świadczy o jego wysokich walorach osobistych. W 1761, 1766 i 1769 roku był także [[BURGRABIOWIE | burgrabią]] królewskim w Gdańsku. Jako najstarszy burmistrz w latach 1763–1774 pełnił funkcję [[PROTOSCHOLARCHA | protoscholarchy]]. <br/><br/> | Od 1748 roku był [[ŁAWA MIEJSKA | ławnikiem]], od 1750 [[RADA MIEJSKA | rajcą]], w 1754 [[SĘDZIA | sędzią]]. W 1757 został prezesem [[SĄD WETOWY | Sądu Wetowego]]. Na urząd burmistrza powołano go w 1758 roku. Obowiązki pierwszego burmistrza pełnił w latach 1759, 1765, 1768 i 1772, drugiego – 1758, 1764, 1771 i 1774, trzeciego – 1763, 1767 i 1770, czwartego – 1760, 1761, 1762, 1766, 1769 i 1773. Fakt, że wybrano go do grona burmistrzów mimo braku uniwersyteckiego wykształcenia, świadczy o jego wysokich walorach osobistych. W 1761, 1766 i 1769 roku był także [[BURGRABIOWIE | burgrabią]] królewskim w Gdańsku. Jako najstarszy burmistrz w latach 1763–1774 pełnił funkcję [[PROTOSCHOLARCHA | protoscholarchy]]. <br/><br/> | ||
W rozgrywających się w Gdańsku w połowie XVIII wieku konfliktach społeczno-politycznych stał na stanowisku obrońcy interesów kupiectwa. Jako rajca głosował za przyjęciem ordynacji króla polskiego Augusta III z 20 VII 1750 roku, której [[RADA MIEJSKA | Rada Miejska]] nie chciała jednak zaakceptować bez zastrzeżeń, gdyż zawierała ona nie tylko potwierdzenie dotychczasowych uprawnień królewskich w Gdańsku, ale także je rozszerzała, uszczuplając uprawnienia Rady. Między innymi wzmocniła wpływ króla na sprawy wojskowe miasta, uzależniając od jego zgody wszelkie zmiany stanu gdańskiego garnizonu. Wraz z innymi rajcami skutecznie bronił przywilejów Gdańska w czasie wojny siedmioletniej (1756–1763) przed zakusami Rosjan, którzy zajęli pruskie tereny od Królestwa po Berlin. Gdańsk zdołał się jednak obronić. Wniósł duży osobisty wkład w dzieło [[FORTYFIKACJE | ufortyfikowania]] i uzbrojenia Gdańska, przewodnicząc czterokrotnie Radzie Wojennej, która była naczelną instytucją wojskową w mieście. <br/><br/> | W rozgrywających się w Gdańsku w połowie XVIII wieku konfliktach społeczno-politycznych stał na stanowisku obrońcy interesów kupiectwa. Jako rajca głosował za przyjęciem ordynacji króla polskiego Augusta III z 20 VII 1750 roku, której [[RADA MIEJSKA | Rada Miejska]] nie chciała jednak zaakceptować bez zastrzeżeń, gdyż zawierała ona nie tylko potwierdzenie dotychczasowych uprawnień królewskich w Gdańsku, ale także je rozszerzała, uszczuplając uprawnienia Rady. Między innymi wzmocniła wpływ króla na sprawy wojskowe miasta, uzależniając od jego zgody wszelkie zmiany stanu gdańskiego garnizonu. Wraz z innymi rajcami skutecznie bronił przywilejów Gdańska w czasie wojny siedmioletniej (1756–1763) przed zakusami Rosjan, którzy zajęli pruskie tereny od Królestwa po Berlin. Gdańsk zdołał się jednak obronić. Wniósł duży osobisty wkład w dzieło [[FORTYFIKACJE | ufortyfikowania]] i uzbrojenia Gdańska, przewodnicząc czterokrotnie Radzie Wojennej, która była naczelną instytucją wojskową w mieście. <br/><br/> | ||
| − | W ostatnim okresie życia wiele uwagi poświęcał sprawom kościelnym, pełniąc funkcję zarządcy kościoła NMP, [[KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]] oraz wszystkich kościołów położonych na żuławach Steblewskich. Ponadto z jego inicjatywy jako burmistrza i administratora Helu w 1758 roku wybudowano szkołę w należącej do Gdańska Jastarni. Sam pokrył koszty tej inwestycji | + | W ostatnim okresie życia wiele uwagi poświęcał sprawom kościelnym, pełniąc funkcję zarządcy kościoła NMP, [[KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]] oraz wszystkich kościołów położonych na żuławach Steblewskich. Ponadto z jego inicjatywy jako burmistrza i administratora Helu w 1758 roku wybudowano szkołę w należącej do Gdańska Jastarni. Sam pokrył koszty tej inwestycji w wysokości 1497 florenów. <br/><br/> |
| − | Mieszkał przy Langer Markt (Długi Targu); w 1742 | + | Mieszkał przy Langer Markt (Długi Targu); w 1742 za 5000 florenów nabył [[DWÓR IV | Dwór IV]], gdzie wybudował pałacyk i założył aleję wiązową. Pierwszy raz był żonaty od 2 XII 1721 roku z Konkordią Arndt (zm. 1723). Drugi związek zawarł 14 II 1726 roku w kościele NMP z Anną (1701 – 26 X 1767, pochowaną w kościele NMP), córką Michaela Biebersteina, gdańskiego kupca i dzierżawcy Grabin na żuławach Steblewskich. Doczekał się dziesięciorga dzieci, z których tylko troje dożyło pełnoletności: [[GRODDECK MICHAEL | Michael]], późniejszy burmistrz (policyjny), Louise, żona [[RENNER JOHANN | Johanna Rennera]] i Konstantin Ernst, sekretarz miejski. Został pochowany w rodzinnym grobowcu w kaplicy św. Anny w kościele NMP. {{author: JZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] |
Wersja z 14:24, 23 wrz 2019
KARL von GRODDECK (24 VII 1699 Gdańsk – 28 XII 1774 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Był wnukiem Albrechta II Groddecka, synem kupca i armatora Albrechta III (15 VIII 1670 – 9 II 1751) oraz Adelgundy (1678–1750), córki francuskiego rezydenta w Gdańsku Jeana Formonta (zob. konsulat Francji). Został ochrzczony 4 VIII 1699 roku w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP).
Pracował w domu handlowym ojca, który przejął po jego śmierci. Początkiem jego kariery było uzyskanie pełnego obywatelstwa w Kwartale Wysokim w 1726 i objęcie funkcji przewodniczącego rady tzw. Kleider-Juncker (scholis classicis, szkoła klasyczna), którą pełnił do 1730. W latach 1735–1749 był przewodniczącym rady kaplicy Najświętszej Marii Panny w kościele NMP w Gdańsku, jednocześnie od 1740 do 1748 roku przewodniczącym rady przy kościele NMP. Wraz z objęciem tej funkcji został równocześnie mistrzem Kwartału Wysokiego.
Od 1748 roku był ławnikiem, od 1750 rajcą, w 1754 sędzią. W 1757 został prezesem Sądu Wetowego. Na urząd burmistrza powołano go w 1758 roku. Obowiązki pierwszego burmistrza pełnił w latach 1759, 1765, 1768 i 1772, drugiego – 1758, 1764, 1771 i 1774, trzeciego – 1763, 1767 i 1770, czwartego – 1760, 1761, 1762, 1766, 1769 i 1773. Fakt, że wybrano go do grona burmistrzów mimo braku uniwersyteckiego wykształcenia, świadczy o jego wysokich walorach osobistych. W 1761, 1766 i 1769 roku był także burgrabią królewskim w Gdańsku. Jako najstarszy burmistrz w latach 1763–1774 pełnił funkcję protoscholarchy.
W rozgrywających się w Gdańsku w połowie XVIII wieku konfliktach społeczno-politycznych stał na stanowisku obrońcy interesów kupiectwa. Jako rajca głosował za przyjęciem ordynacji króla polskiego Augusta III z 20 VII 1750 roku, której Rada Miejska nie chciała jednak zaakceptować bez zastrzeżeń, gdyż zawierała ona nie tylko potwierdzenie dotychczasowych uprawnień królewskich w Gdańsku, ale także je rozszerzała, uszczuplając uprawnienia Rady. Między innymi wzmocniła wpływ króla na sprawy wojskowe miasta, uzależniając od jego zgody wszelkie zmiany stanu gdańskiego garnizonu. Wraz z innymi rajcami skutecznie bronił przywilejów Gdańska w czasie wojny siedmioletniej (1756–1763) przed zakusami Rosjan, którzy zajęli pruskie tereny od Królestwa po Berlin. Gdańsk zdołał się jednak obronić. Wniósł duży osobisty wkład w dzieło ufortyfikowania i uzbrojenia Gdańska, przewodnicząc czterokrotnie Radzie Wojennej, która była naczelną instytucją wojskową w mieście.
W ostatnim okresie życia wiele uwagi poświęcał sprawom kościelnym, pełniąc funkcję zarządcy kościoła NMP, kościoła św. Trójcy oraz wszystkich kościołów położonych na żuławach Steblewskich. Ponadto z jego inicjatywy jako burmistrza i administratora Helu w 1758 roku wybudowano szkołę w należącej do Gdańska Jastarni. Sam pokrył koszty tej inwestycji w wysokości 1497 florenów.
Mieszkał przy Langer Markt (Długi Targu); w 1742 za 5000 florenów nabył Dwór IV, gdzie wybudował pałacyk i założył aleję wiązową. Pierwszy raz był żonaty od 2 XII 1721 roku z Konkordią Arndt (zm. 1723). Drugi związek zawarł 14 II 1726 roku w kościele NMP z Anną (1701 – 26 X 1767, pochowaną w kościele NMP), córką Michaela Biebersteina, gdańskiego kupca i dzierżawcy Grabin na żuławach Steblewskich. Doczekał się dziesięciorga dzieci, z których tylko troje dożyło pełnoletności: Michael, późniejszy burmistrz (policyjny), Louise, żona Johanna Rennera i Konstantin Ernst, sekretarz miejski. Został pochowany w rodzinnym grobowcu w kaplicy św. Anny w kościele NMP.
