LANDMANN MARIE, pedagog
(nowe_hasło_10.2018) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | {{ | + | {{web}} |
| − | '''MARIE LANDMANN''' (11 VI 1859 Gdańsk – 26 III 1942 Gdańsk-Oliwa), pedagog. W 1879 roku | + | '''MARIE LANDMANN''' (11 VI 1859 Gdańsk – 26 III 1942 Gdańsk-Oliwa), pedagog. Córka kupca i mistrza szklarskiego Ferdinanda Matthiasa Landmanna (3 I 1827 Gdańsk – 13 VII 1914 Gdańsk-Oliwa) i Franziski Hanke (4 III 1831 Gdańsk – 18 IV 1908 Gdańsk-Oliwa), córki mistrza krawieckiego C. Hankego. Miała liczne rodzeństwo, z którego troje zmarło w dzieciństwie. Z sióstr pracą pedagogiczną zajmowały się: Franziska, po mężu Gutowska (1856–1937), Johanna Anastazja (1867–1913), Agnes, po mężu Schultheiss (1873–1959). Bracia Franz (1861–1940), Ignatz Vincent (1863–1929) i Stephanus (1870–1952) byli kupcami, najmłodszy Joseph Clemens (1875–1941) – kapłanem diecezji chełmińskiej.<br/><br/> |
| + | Średnie wykształcenie zdobyła w szkole Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo (szarytki) w Chełmnie nad Wisłą. W okresie nauki opiekowała się nią siostra matki Maria Balbina Hanke (1829–1894), zakonnica w tym klasztorze. Następnie ukończyła prywatne ewangelickie seminarium nauczycielskie w Gdańsku, prowadzone przez pastora [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościoła św. Bartłomieja]] Friedricha Heinricha Hevelkego (1817–1892). W 1879 roku po egzaminie państwowym w Düsseldorfie uzyskała uprawnienia nauczycielskie. W latach 1879–1886 pracowała w katolickich szkołach w Nadrenii: w Moselkern koło Kolonii, Königswinter i Düsseldorfie. Po powrocie do Gdańska wiosną 1886 roku założyła przy Jopengasse 4 (ul. Piwna, w kamienicy należącej do ojca) katolicką [[MARIENSCHULE| Marienschule]] dla dziewcząt, działającą po 1899 przy Vorstädtischer Graben 18 (ul. Podwale Przedmiejskie) i Fleischergasse 90 (ul. Rzeźnicka).<br/><br/> | ||
| + | W 1885 roku była współzałożycielką ogólnoniemieckiego związku nauczycielek katolickich (Verein katholischer deutscher Lehrerinnen) z siedzibą władz w Essen w Nadrenii, w 1903 roku i w latach następnych była jego prezeską. Po 1900 roku członkini katolickiej partii Zentrum w Berlinie. Działaczka na rzecz rozwoju katolickiego szkolnictwa średniego dla dziewcząt, autorka artykułów i opracowań z tego zakresu, we współpracy z Pruskim Ministerstwem Oświaty i Religii (Preußische Kultusministerium) w 1906 roku opracowała założenia programowe przygotowujące dziewczęta do studiów wyższych. W dniach 23–24 I 1906 roku pod patronatem cesarzowej Augusty Wiktorii prowadziła w Berlinie ogólnoniemiecką konferencję na ten temat. W latach 1904–1921 redagowała czasopismo „Mädchenbildung auf Christlicher Grundlage” (Podstawy kształcenia dziewcząt w duchu chrześcijańskim). W 1906 roku założyła w Gdańsku terenowy oddział Katolischer Deutscher Frauenbund (Katolicki Związek Kobiet Niemieckich), organizacji mającej swą centralę w Kolonii. Celem związku były starania o podniesienie roli kobiet w życiu państwa i uzyskanie przez nie prawa wyborczego. W grudniu 1919 roku została wybrana na radną gdańską z ramienia partii Zentrum, z funkcji tej zrezygnowała po wybraniu z ramienia tej samej partii na członka [[VOLKSTAG| Volkstagu]] w grudniu 1920 roku. Była posłanką do Volkstagu I i II kadencji (6 XII 1920 – 31 XII 1923 i 1 I 1924 – 3 XII 1927), zajmowała się zagadnieniami szkolnictwa i współpracą z powstałym w 1925 roku biskupstwem gdańskim ([[DIECEZJA GDAŃSKA| diecezja gdańska]]). 1 IV 1927 roku z powodu choroby przeszła na emeryturę. Prowadzenie szkoły przekazała przybyłym w tym celu do Gdańska siostrom z zakonu [[URSZULANKI| urszulanek]], które utworzyły w części internatu swój gdański klasztor.<br/><br/> | ||
| + | [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939| Senat II Wolnego Miasta Gdańska]] przyznał jej dożywotnią roczną rentę w wysokości 9000 gdańskich guldenów. W 1926 roku z nieznanym skutkiem zabiegała też o rentę dla siostry Franziski Gutowski. Na emeryturze mieszkała wraz z owdowiałą przed 1914 rokiem siostrą Franziską i jej córką Hedwig Gutkowski (1880–1952 Ulm, Niemcy), nauczycielką prac ręcznych w Marienschule, w rodzinnej willi Agnes przy Klosterstraße 17 (ul. Cystersów), zniszczonej wiosną 1945 roku. Do 1938 roku utrzymywała kontakty z gdańskim biskupem [[O’ROURKE EDUARD| Eduardem O’Rourke’em]] i pracownikami kurii.<br/><br/> | ||
| + | Została pochowana na [[CMENTARZE W OLIWIE| cmentarzu w Oliwie]], w rodzinnym grobowcu, obok rodziców i dwóch sióstr, Johannie Anastazji i Franziski. Nie założyła rodziny, zgodnie z obowiązującymi przepisami kobiety po wyjściu za mąż traciły bowiem uprawnienia nauczycielskie. W życiu prywatnym oraz zawodowym przestrzegała wszelkich obowiązujących wówczas kanonów Kościoła katolickiego. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Wersja z 12:44, 13 lis 2018
MARIE LANDMANN (11 VI 1859 Gdańsk – 26 III 1942 Gdańsk-Oliwa), pedagog. Córka kupca i mistrza szklarskiego Ferdinanda Matthiasa Landmanna (3 I 1827 Gdańsk – 13 VII 1914 Gdańsk-Oliwa) i Franziski Hanke (4 III 1831 Gdańsk – 18 IV 1908 Gdańsk-Oliwa), córki mistrza krawieckiego C. Hankego. Miała liczne rodzeństwo, z którego troje zmarło w dzieciństwie. Z sióstr pracą pedagogiczną zajmowały się: Franziska, po mężu Gutowska (1856–1937), Johanna Anastazja (1867–1913), Agnes, po mężu Schultheiss (1873–1959). Bracia Franz (1861–1940), Ignatz Vincent (1863–1929) i Stephanus (1870–1952) byli kupcami, najmłodszy Joseph Clemens (1875–1941) – kapłanem diecezji chełmińskiej.
Średnie wykształcenie zdobyła w szkole Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo (szarytki) w Chełmnie nad Wisłą. W okresie nauki opiekowała się nią siostra matki Maria Balbina Hanke (1829–1894), zakonnica w tym klasztorze. Następnie ukończyła prywatne ewangelickie seminarium nauczycielskie w Gdańsku, prowadzone przez pastora kościoła św. Bartłomieja Friedricha Heinricha Hevelkego (1817–1892). W 1879 roku po egzaminie państwowym w Düsseldorfie uzyskała uprawnienia nauczycielskie. W latach 1879–1886 pracowała w katolickich szkołach w Nadrenii: w Moselkern koło Kolonii, Königswinter i Düsseldorfie. Po powrocie do Gdańska wiosną 1886 roku założyła przy Jopengasse 4 (ul. Piwna, w kamienicy należącej do ojca) katolicką Marienschule dla dziewcząt, działającą po 1899 przy Vorstädtischer Graben 18 (ul. Podwale Przedmiejskie) i Fleischergasse 90 (ul. Rzeźnicka).
W 1885 roku była współzałożycielką ogólnoniemieckiego związku nauczycielek katolickich (Verein katholischer deutscher Lehrerinnen) z siedzibą władz w Essen w Nadrenii, w 1903 roku i w latach następnych była jego prezeską. Po 1900 roku członkini katolickiej partii Zentrum w Berlinie. Działaczka na rzecz rozwoju katolickiego szkolnictwa średniego dla dziewcząt, autorka artykułów i opracowań z tego zakresu, we współpracy z Pruskim Ministerstwem Oświaty i Religii (Preußische Kultusministerium) w 1906 roku opracowała założenia programowe przygotowujące dziewczęta do studiów wyższych. W dniach 23–24 I 1906 roku pod patronatem cesarzowej Augusty Wiktorii prowadziła w Berlinie ogólnoniemiecką konferencję na ten temat. W latach 1904–1921 redagowała czasopismo „Mädchenbildung auf Christlicher Grundlage” (Podstawy kształcenia dziewcząt w duchu chrześcijańskim). W 1906 roku założyła w Gdańsku terenowy oddział Katolischer Deutscher Frauenbund (Katolicki Związek Kobiet Niemieckich), organizacji mającej swą centralę w Kolonii. Celem związku były starania o podniesienie roli kobiet w życiu państwa i uzyskanie przez nie prawa wyborczego. W grudniu 1919 roku została wybrana na radną gdańską z ramienia partii Zentrum, z funkcji tej zrezygnowała po wybraniu z ramienia tej samej partii na członka Volkstagu w grudniu 1920 roku. Była posłanką do Volkstagu I i II kadencji (6 XII 1920 – 31 XII 1923 i 1 I 1924 – 3 XII 1927), zajmowała się zagadnieniami szkolnictwa i współpracą z powstałym w 1925 roku biskupstwem gdańskim ( diecezja gdańska). 1 IV 1927 roku z powodu choroby przeszła na emeryturę. Prowadzenie szkoły przekazała przybyłym w tym celu do Gdańska siostrom z zakonu urszulanek, które utworzyły w części internatu swój gdański klasztor.
Senat II Wolnego Miasta Gdańska przyznał jej dożywotnią roczną rentę w wysokości 9000 gdańskich guldenów. W 1926 roku z nieznanym skutkiem zabiegała też o rentę dla siostry Franziski Gutowski. Na emeryturze mieszkała wraz z owdowiałą przed 1914 rokiem siostrą Franziską i jej córką Hedwig Gutkowski (1880–1952 Ulm, Niemcy), nauczycielką prac ręcznych w Marienschule, w rodzinnej willi Agnes przy Klosterstraße 17 (ul. Cystersów), zniszczonej wiosną 1945 roku. Do 1938 roku utrzymywała kontakty z gdańskim biskupem Eduardem O’Rourke’em i pracownikami kurii.
Została pochowana na cmentarzu w Oliwie, w rodzinnym grobowcu, obok rodziców i dwóch sióstr, Johannie Anastazji i Franziski. Nie założyła rodziny, zgodnie z obowiązującymi przepisami kobiety po wyjściu za mąż traciły bowiem uprawnienia nauczycielskie. W życiu prywatnym oraz zawodowym przestrzegała wszelkich obowiązujących wówczas kanonów Kościoła katolickiego.
