JEZIORO PTASI RAJ
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File: Jezioro_Karaś.jpg |thumb| Jezioro | + | [[File: Jezioro_Karaś.jpg |thumb| Jezioro Ptasi Raj na współczesnej mapie Gdańska]] |
[[File:Narodowe_Centrum_marina.jpg|thumb|Widok na marinę [[NARODOWE CENTRUM ŻEGLARSTWA AKADEMII WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I SPORTU | Narodowego Centrum Żeglarstwa]], Jezioro Ptasi Raj i Groblę Sobieszewską (u góry, z prawej)]] | [[File:Narodowe_Centrum_marina.jpg|thumb|Widok na marinę [[NARODOWE CENTRUM ŻEGLARSTWA AKADEMII WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I SPORTU | Narodowego Centrum Żeglarstwa]], Jezioro Ptasi Raj i Groblę Sobieszewską (u góry, z prawej)]] | ||
[[File: Ptasi_Raj.jpg |thumb| Grobla oddzielająca jezioro od Wisły Śmiałej, 2021]] | [[File: Ptasi_Raj.jpg |thumb| Grobla oddzielająca jezioro od Wisły Śmiałej, 2021]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:56, 16 kwi 2024
JEZIORO PTASI RAJ, w rezerwacie przyrody Ptasi Raj, przy Górkach Wschodnich, największe na obszarze Gdańska, o stale zmniejszającej się powierzchni (w 2005: 51,8 ha), płytkie (średnia głębokość 1,3 m, maksymalna głębokość 2,6 m). Do 1945 pod nazwą Messina (zob. Mierzeja Messyńska).
Oddzielone od Zatoki Gdańskiej Mierzeją Messyńską, od Wisły Śmiałej ( Wisła) zbudowaną w XIX wieku kamienną groblą o długości 1,9 km i szerokości 1,5 m (tzw. Grobla Sobieszewska). Swoje powstanie i istnienie zawdzięcza siłom natury (Morze Bałtyckie, Wisła) i działalności człowieka. Jest zbiornikiem przybrzeżnym o poligenetycznym założeniu misy. Najważniejszym momentem powstania jeziora było pojawienie się w 1840 (w wyniku zatoru lodowego) Wisły Śmiałej oraz wybudowanie kamiennej grobli (zbudowana w dwóch etapach: w 1881/1882 i 1886/1887). Ostateczne zamknięcie jeziora związane jest z powstaniem Mierzei Messyńskiej. Współcześnie na grobli oddzielającej od zachodu jezioro od Wisły Śmiałej zamontowane są dwa przepusty. Umożliwiają one stałą wymianę wód rzecznych i jeziornych. Dodatkowo, podczas wysokich stanów wód wywołanych cofkami w ujściowym odcinku Wisły Śmiałej, następują powierzchniowo przelewy przez groblę.
Powierzchnia jeziora ulega stałemu zmniejszeniu: w latach 1995–2005 o 10 ha. Ewolucja jeziora najbardziej dynamicznie zachodzi od strony północnej, czego przyczyną jest wypłycanie na skutek morfodynamiki pasa mierzejowego, oraz od strony południowo-wschodniej, gdzie obserwuje się silne zarastanie zbiornika. Wypłycanie się jeziora od strony Mierzei Messyńskiej postępuje na skutek zasypywania. W efekcie izobata 0,5 m przesunęła się o około 100 m, a izobata 1 m o około 50 m w głąb jeziora.
