HEYSE ERNST GOTTFRIED, lekarz, profesor Gimnazjum Akademickiego
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:2_Katedra_Anatomii_Gimnazjum_Akademickiego.jpg|thumb|Ernst Heyse według [[STECH ANDREAS, malarz| Andreasa Stecha ]] Elias Hainzelmann, 1693]] | [[File:2_Katedra_Anatomii_Gimnazjum_Akademickiego.jpg|thumb|Ernst Heyse według [[STECH ANDREAS, malarz| Andreasa Stecha ]] Elias Hainzelmann, 1693]] | ||
| − | '''ERNST GOTTFRIED HEYSE''' (6 III 1657 Gdańsk – | + | '''ERNST GOTTFRIED HEYSE''' (6 III 1657 Gdańsk – 20 VIII 1692 Gdańsk), lekarz, profesor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Syn pastora [[HEYSE ABRAHAM, drugi pastor kościoła NMP | Abrahama Heysego]]. Pierwsze nauki pobierał w domu u prywatnych nauczycieli, w napisanym później życiorysie twierdził, że opanował wówczas podstawy łaciny, gramatyki, retoryki, poezji, matematyki i muzyki. 29 V 1671 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, uczęszczał na zajęcia z fizyki, anatomii i medycyny pod opieką profesora [[SEGER GEORG, profesor Gimnazjum Akademickiego | Georga Segera]]. Był jednym z aktywniejszych uczestników uczniowskich dysput, przedstawiał m.in. swoje rozważania o sercu, kończył pobyt w Gimnazjum mową o przyrodoznawstwie pod opieką [[SCHELWIG SAMUEL, rektor Gimnazjum Akademickiego, pastor | Samuela Schelwiga]]. <br/><br/> |
3 VI 1678 wyjechał z Gdańska do Lipska, do którego przybył 21 tego miesiąca. Studiował u profesora chirurgii i anatomii Johanna Bohna (uczył się u niego także prywatnie), brał udział w zajęciach z matematyki, statyki, mechaniki i optyki. W 1680 prowadził dysputę ''De concretione corporum''. Po dwuletnim pobycie w Lipsku (w którego trakcie wyjeżdżał do Jeny, Erfurtu, Drezna i Wittenbergi) wyruszył do Lejdy. Podróżował przez Magdeburg, Helmstedt, Hamburg, Bremę, Emden, Groningen i Amsterdam, zawierając po drodze znajomości z medykami-praktykami. Podczas nauki na uniwersytecie w Lejdzie chorował na febrę. Podróżował po Francji (w Paryżu spędził pięć miesięcy), Anglii i Włoszech, na tamtejszych uniwersytetach dokształcał się z chemii i botaniki. W czerwcu 1682 w Montpellier uzyskał tytuł bakałarza, w trzy miesiące później doktora medycyny. <br/><br/> | 3 VI 1678 wyjechał z Gdańska do Lipska, do którego przybył 21 tego miesiąca. Studiował u profesora chirurgii i anatomii Johanna Bohna (uczył się u niego także prywatnie), brał udział w zajęciach z matematyki, statyki, mechaniki i optyki. W 1680 prowadził dysputę ''De concretione corporum''. Po dwuletnim pobycie w Lipsku (w którego trakcie wyjeżdżał do Jeny, Erfurtu, Drezna i Wittenbergi) wyruszył do Lejdy. Podróżował przez Magdeburg, Helmstedt, Hamburg, Bremę, Emden, Groningen i Amsterdam, zawierając po drodze znajomości z medykami-praktykami. Podczas nauki na uniwersytecie w Lejdzie chorował na febrę. Podróżował po Francji (w Paryżu spędził pięć miesięcy), Anglii i Włoszech, na tamtejszych uniwersytetach dokształcał się z chemii i botaniki. W czerwcu 1682 w Montpellier uzyskał tytuł bakałarza, w trzy miesiące później doktora medycyny. <br/><br/> | ||
Po powrocie w 1683 do Gdańska pracował jako lekarz, jednocześnie prowadził badania w dziedzinie anatomii. W 1681 opublikował rozprawę zmarłego w tym roku Charlesa Drelincourta ''Experimenta anatomica, ex vivorum sectionibus petita''. W grudniu 1687 gdańska [[RADA MIEJSKA | Rada Miejska]] powołała go na stanowisko profesora medycyny i fizyki w Gimnazjum Akademickim, był wykładowcą w [[KATEDRA ANATOMII GIMNAZJUM AKADEMICKIEGO | Katedrze Anatomii]]. Wprowadzony został uroczyście do Gimnazjum 22 I 1688, wiersz gratulacyjny z tej okazji dedykował mu Theodor Bernard Schäffer. Sam również był autorem okolicznościowych utworów, m.in. w 1678 gratulacyjnego dla obejmującego urząd [[PROTOSCHOLARCHA | protoscholarchy]] burmistrza [[SCHRÖDER CHRISTIAN, burmistrz Gdańska | Christiana Schrödera]], żałobnego po śmierci [[TITIUS JOHANN PETER, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johanna Petera Titiusa]] (1689) oraz żałobnego po śmierci teścia (1690). <br/><br/> | Po powrocie w 1683 do Gdańska pracował jako lekarz, jednocześnie prowadził badania w dziedzinie anatomii. W 1681 opublikował rozprawę zmarłego w tym roku Charlesa Drelincourta ''Experimenta anatomica, ex vivorum sectionibus petita''. W grudniu 1687 gdańska [[RADA MIEJSKA | Rada Miejska]] powołała go na stanowisko profesora medycyny i fizyki w Gimnazjum Akademickim, był wykładowcą w [[KATEDRA ANATOMII GIMNAZJUM AKADEMICKIEGO | Katedrze Anatomii]]. Wprowadzony został uroczyście do Gimnazjum 22 I 1688, wiersz gratulacyjny z tej okazji dedykował mu Theodor Bernard Schäffer. Sam również był autorem okolicznościowych utworów, m.in. w 1678 gratulacyjnego dla obejmującego urząd [[PROTOSCHOLARCHA | protoscholarchy]] burmistrza [[SCHRÖDER CHRISTIAN, burmistrz Gdańska | Christiana Schrödera]], żałobnego po śmierci [[TITIUS JOHANN PETER, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johanna Petera Titiusa]] (1689) oraz żałobnego po śmierci teścia (1690). <br/><br/> | ||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
'''Bibliografia''': <br/> | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| − | Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 221.<br/> | + | ''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 221.<br/> |
Kotarski Edmund, ''Gdańska poezja okolicznościowa XVII wieku'', Gdańsk 1993 (przez indeks). <br/> | Kotarski Edmund, ''Gdańska poezja okolicznościowa XVII wieku'', Gdańsk 1993 (przez indeks). <br/> | ||
Nadolski Bronisław, ''Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII wieku'', „Rocznik Gdański” 1966, t. 24, s. 212. <br/> | Nadolski Bronisław, ''Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII wieku'', „Rocznik Gdański” 1966, t. 24, s. 212. <br/> | ||
| − | |||
Praetorius Ephraim, ''Athenae Gedanenses sive commentarius historico-chronologicus succinctus originem et constitutionem Gymnasii Dantisci… itemque recensionem superiorum ejus antistitum...'', Lipsiae 1713, s. 145–146. <br/> | Praetorius Ephraim, ''Athenae Gedanenses sive commentarius historico-chronologicus succinctus originem et constitutionem Gymnasii Dantisci… itemque recensionem superiorum ejus antistitum...'', Lipsiae 1713, s. 145–146. <br/> | ||
Schwarz Friedrich, ''Heyse Ernst Gottfried'', w: ''Altpreussische Biographie'', Bd. 1, 1936, s. 275.<br/> | Schwarz Friedrich, ''Heyse Ernst Gottfried'', w: ''Altpreussische Biographie'', Bd. 1, 1936, s. 275.<br/> | ||
Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 394. | Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 394. | ||
Wersja z 20:38, 6 kwi 2024
ERNST GOTTFRIED HEYSE (6 III 1657 Gdańsk – 20 VIII 1692 Gdańsk), lekarz, profesor Gimnazjum Akademickiego. Syn pastora Abrahama Heysego. Pierwsze nauki pobierał w domu u prywatnych nauczycieli, w napisanym później życiorysie twierdził, że opanował wówczas podstawy łaciny, gramatyki, retoryki, poezji, matematyki i muzyki. 29 V 1671 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, uczęszczał na zajęcia z fizyki, anatomii i medycyny pod opieką profesora Georga Segera. Był jednym z aktywniejszych uczestników uczniowskich dysput, przedstawiał m.in. swoje rozważania o sercu, kończył pobyt w Gimnazjum mową o przyrodoznawstwie pod opieką Samuela Schelwiga.
3 VI 1678 wyjechał z Gdańska do Lipska, do którego przybył 21 tego miesiąca. Studiował u profesora chirurgii i anatomii Johanna Bohna (uczył się u niego także prywatnie), brał udział w zajęciach z matematyki, statyki, mechaniki i optyki. W 1680 prowadził dysputę De concretione corporum. Po dwuletnim pobycie w Lipsku (w którego trakcie wyjeżdżał do Jeny, Erfurtu, Drezna i Wittenbergi) wyruszył do Lejdy. Podróżował przez Magdeburg, Helmstedt, Hamburg, Bremę, Emden, Groningen i Amsterdam, zawierając po drodze znajomości z medykami-praktykami. Podczas nauki na uniwersytecie w Lejdzie chorował na febrę. Podróżował po Francji (w Paryżu spędził pięć miesięcy), Anglii i Włoszech, na tamtejszych uniwersytetach dokształcał się z chemii i botaniki. W czerwcu 1682 w Montpellier uzyskał tytuł bakałarza, w trzy miesiące później doktora medycyny.
Po powrocie w 1683 do Gdańska pracował jako lekarz, jednocześnie prowadził badania w dziedzinie anatomii. W 1681 opublikował rozprawę zmarłego w tym roku Charlesa Drelincourta Experimenta anatomica, ex vivorum sectionibus petita. W grudniu 1687 gdańska Rada Miejska powołała go na stanowisko profesora medycyny i fizyki w Gimnazjum Akademickim, był wykładowcą w Katedrze Anatomii. Wprowadzony został uroczyście do Gimnazjum 22 I 1688, wiersz gratulacyjny z tej okazji dedykował mu Theodor Bernard Schäffer. Sam również był autorem okolicznościowych utworów, m.in. w 1678 gratulacyjnego dla obejmującego urząd protoscholarchy burmistrza Christiana Schrödera, żałobnego po śmierci Johanna Petera Titiusa (1689) oraz żałobnego po śmierci teścia (1690).
12 X 1687 w kościele Najświętszej Marii Panny poślubił Virginię Renatę (11 XI XI 1666 Gdańsk – pochowana 5 X 1709 w NMP), córkę lekarza Johanna Fabritiusa (Schmiedta) i jego drugiej żony Anny Marii Reich. Zmarł nagle u szczytu kariery, bezdzietnie. Pochowany 1 IX 1692 w kościele św. Jana. Utwór żałobny (wydany 1693) poświęcił mu diakon kościoła NMP Benedict Figk.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 221.
Kotarski Edmund, Gdańska poezja okolicznościowa XVII wieku, Gdańsk 1993 (przez indeks).
Nadolski Bronisław, Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII wieku, „Rocznik Gdański” 1966, t. 24, s. 212.
Praetorius Ephraim, Athenae Gedanenses sive commentarius historico-chronologicus succinctus originem et constitutionem Gymnasii Dantisci… itemque recensionem superiorum ejus antistitum..., Lipsiae 1713, s. 145–146.
Schwarz Friedrich, Heyse Ernst Gottfried, w: Altpreussische Biographie, Bd. 1, 1936, s. 275.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 394.
