PUCKLITZ JOHANN DANIEL, muzyk, kompozytor
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Johann_Daniel_Pucklitz.jpg|thumb|Johann Daniel Pucklitz, aria z kantaty na Święto Trójcy Świętej ''Freue dich Dantzig'' (16 VI) 1737]] | [[File:Johann_Daniel_Pucklitz.jpg|thumb|Johann Daniel Pucklitz, aria z kantaty na Święto Trójcy Świętej ''Freue dich Dantzig'' (16 VI) 1737]] | ||
| − | '''JOHANN DANIEL PUCKLITZ''' (ochrzczony 29 X 1705 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]], Gdańsk – 11 I 1774 Gdańsk), muzyk, kompozytor, animator ruchu koncertowego. | + | '''JOHANN DANIEL PUCKLITZ''' (ochrzczony 29 X 1705 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościele św. Jana]], Gdańsk – 11 I 1774 Gdańsk), muzyk, kompozytor, animator ruchu koncertowego. Wnuk Adama, syn Daniela (pochowany 11 III 1711 w kościele św. Jana]), muzyka cechowego (1704–1709), od 23 I 1703 posiadającego [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo miasta Gdańska]] jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), oraz poślubionej w 1704 (w tym samym kościele) Marii Valentiny z domu Pohl (pochowana w tym samym kościele 7 XI 1709). <br/><br/> |
Od 1731 członek kapeli [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Najświętszej Marii Panny]], od około 1740 muzyk kapeli [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]]. Od około 1759 piwniczny w [[DWÓR ARTUSA | Dworze Artusa]]. W latach 1745–1758 organizował otwarte prywatne koncerty oratoryjno-kantatowe, między innymi w [[DOM ANGIELSKI | Domu Angielskim]] i w swoim domu przy Kleine Mühlengasse (ul. Podmłyńska 4). Wraz z muzykami kapeli miejskiej wystawił w 1745 nowatorskie oratorium bożonarodzeniowe ''Über die Menschwerdung des Heilands'', z tzw. wolnym tekstem (bez cytatów biblijnych), co było bardzo nowatorskie jak na owe czasy. Obszerniejsza i bardziej wartościowa była wystawiona w 1747 wielka [[KANTATA | kantata]] ''Der sehr unterschiedene Wandel und Tod der Gottlosen und Gottesfürchtigen'', w wykonaniu której użyto aktualnie wynalezionego instrumentu o wyglądzie zbliżonym do fisharmonii i brzmieniu dzwonkopodobnym (czelesty). Dobrze przyjęty koncert trzeba było powtórzyć. Trzecim autorskim koncertem była wystawiona w 1751 ''Geschichte Josephs in Egypten, da er sich seinen Brüdern entdecket''. Otrzymał też pierwszeństwo wykonania w Gdańsku Pasji Georga Philippa Telemanna (1747).<br/><br/> | Od 1731 członek kapeli [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Najświętszej Marii Panny]], od około 1740 muzyk kapeli [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]]. Od około 1759 piwniczny w [[DWÓR ARTUSA | Dworze Artusa]]. W latach 1745–1758 organizował otwarte prywatne koncerty oratoryjno-kantatowe, między innymi w [[DOM ANGIELSKI | Domu Angielskim]] i w swoim domu przy Kleine Mühlengasse (ul. Podmłyńska 4). Wraz z muzykami kapeli miejskiej wystawił w 1745 nowatorskie oratorium bożonarodzeniowe ''Über die Menschwerdung des Heilands'', z tzw. wolnym tekstem (bez cytatów biblijnych), co było bardzo nowatorskie jak na owe czasy. Obszerniejsza i bardziej wartościowa była wystawiona w 1747 wielka [[KANTATA | kantata]] ''Der sehr unterschiedene Wandel und Tod der Gottlosen und Gottesfürchtigen'', w wykonaniu której użyto aktualnie wynalezionego instrumentu o wyglądzie zbliżonym do fisharmonii i brzmieniu dzwonkopodobnym (czelesty). Dobrze przyjęty koncert trzeba było powtórzyć. Trzecim autorskim koncertem była wystawiona w 1751 ''Geschichte Josephs in Egypten, da er sich seinen Brüdern entdecket''. Otrzymał też pierwszeństwo wykonania w Gdańsku Pasji Georga Philippa Telemanna (1747).<br/><br/> | ||
Komponował muzykę religijną (oratoria, kantaty, msze, motety i arie, opracowania chorału protestanckiego) do niemieckich i łacińskich tekstów biblijnych oraz poezji autorów gdańskich: Johanna von Waasberghe i Johanna Bentzmanna, w tym między innymi kantatę noworoczną ''Ist jemand in Christo'', kantata na Boże Narodzenie ''Denen zu Zion wird ein Erlöser'' z charakterystyczną instrumentalną partią bombardu, instrumentu, który w XVIII wieku już w większości Europy wychodził z użycia, a w Gdańsku wciąż znajdował zastosowanie. Wyjątkiem jest jedyna świecka kantata solowa ''Freue dich Dantzig'' (''Ciesz się Gdańsku'', 1737), z dedykacją dla wówczas 10-letniego | Komponował muzykę religijną (oratoria, kantaty, msze, motety i arie, opracowania chorału protestanckiego) do niemieckich i łacińskich tekstów biblijnych oraz poezji autorów gdańskich: Johanna von Waasberghe i Johanna Bentzmanna, w tym między innymi kantatę noworoczną ''Ist jemand in Christo'', kantata na Boże Narodzenie ''Denen zu Zion wird ein Erlöser'' z charakterystyczną instrumentalną partią bombardu, instrumentu, który w XVIII wieku już w większości Europy wychodził z użycia, a w Gdańsku wciąż znajdował zastosowanie. Wyjątkiem jest jedyna świecka kantata solowa ''Freue dich Dantzig'' (''Ciesz się Gdańsku'', 1737), z dedykacją dla wówczas 10-letniego | ||
[[GOLDBERG JOHANN GOTTLIEB, klawesynista, kompozytor | Johanna Gottlieba Goldberga]]. Rękopisy 62 kompozycji zapisał bibliotece Zappio-Johannitana ([[ZAPPIO ZACHARIAS, kupiec, filantrop | Zacharias Zappio]]), obecnie w zbiorach [[POLSKA AKADEMIA NAUK BIBLIOTEKA GDAŃSKA | Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej]], w tym m.in. kantatę noworoczną ''Ist jemand in Christo'' i kantatę na Boże Narodzenie ''Denen zu Zion wird ein Erlöser'' z charakterystyczną partią bombardu, instrumentu, który w XVIII wieku już w większej części Europy wychodził z użycia, a w gdańskiej muzyce wciąż odgrywał istotną rolę. Znajdują się tam też fragmenty oratorium ''Die Erschaffung von Adam und Eva'' (''Stworzenie Adama i Ewy'') jako przyczynek do oratorium o stworzeniu świata. Zob. też [[SZADEJKO ANDRZEJ MIKOŁAJ, kompozytor, dyrygent | Andrzeja Szadejko]]. {{author: BD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | [[GOLDBERG JOHANN GOTTLIEB, klawesynista, kompozytor | Johanna Gottlieba Goldberga]]. Rękopisy 62 kompozycji zapisał bibliotece Zappio-Johannitana ([[ZAPPIO ZACHARIAS, kupiec, filantrop | Zacharias Zappio]]), obecnie w zbiorach [[POLSKA AKADEMIA NAUK BIBLIOTEKA GDAŃSKA | Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej]], w tym m.in. kantatę noworoczną ''Ist jemand in Christo'' i kantatę na Boże Narodzenie ''Denen zu Zion wird ein Erlöser'' z charakterystyczną partią bombardu, instrumentu, który w XVIII wieku już w większej części Europy wychodził z użycia, a w gdańskiej muzyce wciąż odgrywał istotną rolę. Znajdują się tam też fragmenty oratorium ''Die Erschaffung von Adam und Eva'' (''Stworzenie Adama i Ewy'') jako przyczynek do oratorium o stworzeniu świata. Zob. też [[SZADEJKO ANDRZEJ MIKOŁAJ, kompozytor, dyrygent | Andrzeja Szadejko]]. {{author: BD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
'''Bibliografia''': <br/> | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 378.<br/> | ||
Długońska Barbara, ''Johann Daniel Puklitz i jego utwory'', w: ''Źródła muzyczne. Krytyka. Analiza. Interpretacja'', Warszawa 1999, s. 145–156. <br/> | Długońska Barbara, ''Johann Daniel Puklitz i jego utwory'', w: ''Źródła muzyczne. Krytyka. Analiza. Interpretacja'', Warszawa 1999, s. 145–156. <br/> | ||
Güttler Hermann, ''Pucklitz Johann Daniel'', w: Altpreußische Biographie, Bd. II, Marburg/Lahn, 1967, s. 523. <br/> | Güttler Hermann, ''Pucklitz Johann Daniel'', w: Altpreußische Biographie, Bd. II, Marburg/Lahn, 1967, s. 523. <br/> | ||
Wersja z 19:43, 21 wrz 2023
JOHANN DANIEL PUCKLITZ (ochrzczony 29 X 1705 w kościele św. Jana, Gdańsk – 11 I 1774 Gdańsk), muzyk, kompozytor, animator ruchu koncertowego. Wnuk Adama, syn Daniela (pochowany 11 III 1711 w kościele św. Jana]), muzyka cechowego (1704–1709), od 23 I 1703 posiadającego obywatelstwo miasta Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), oraz poślubionej w 1704 (w tym samym kościele) Marii Valentiny z domu Pohl (pochowana w tym samym kościele 7 XI 1709).
Od 1731 członek kapeli kościoła Najświętszej Marii Panny, od około 1740 muzyk kapeli Rady Miejskiej. Od około 1759 piwniczny w Dworze Artusa. W latach 1745–1758 organizował otwarte prywatne koncerty oratoryjno-kantatowe, między innymi w Domu Angielskim i w swoim domu przy Kleine Mühlengasse (ul. Podmłyńska 4). Wraz z muzykami kapeli miejskiej wystawił w 1745 nowatorskie oratorium bożonarodzeniowe Über die Menschwerdung des Heilands, z tzw. wolnym tekstem (bez cytatów biblijnych), co było bardzo nowatorskie jak na owe czasy. Obszerniejsza i bardziej wartościowa była wystawiona w 1747 wielka kantata Der sehr unterschiedene Wandel und Tod der Gottlosen und Gottesfürchtigen, w wykonaniu której użyto aktualnie wynalezionego instrumentu o wyglądzie zbliżonym do fisharmonii i brzmieniu dzwonkopodobnym (czelesty). Dobrze przyjęty koncert trzeba było powtórzyć. Trzecim autorskim koncertem była wystawiona w 1751 Geschichte Josephs in Egypten, da er sich seinen Brüdern entdecket. Otrzymał też pierwszeństwo wykonania w Gdańsku Pasji Georga Philippa Telemanna (1747).
Komponował muzykę religijną (oratoria, kantaty, msze, motety i arie, opracowania chorału protestanckiego) do niemieckich i łacińskich tekstów biblijnych oraz poezji autorów gdańskich: Johanna von Waasberghe i Johanna Bentzmanna, w tym między innymi kantatę noworoczną Ist jemand in Christo, kantata na Boże Narodzenie Denen zu Zion wird ein Erlöser z charakterystyczną instrumentalną partią bombardu, instrumentu, który w XVIII wieku już w większości Europy wychodził z użycia, a w Gdańsku wciąż znajdował zastosowanie. Wyjątkiem jest jedyna świecka kantata solowa Freue dich Dantzig (Ciesz się Gdańsku, 1737), z dedykacją dla wówczas 10-letniego
Johanna Gottlieba Goldberga. Rękopisy 62 kompozycji zapisał bibliotece Zappio-Johannitana ( Zacharias Zappio), obecnie w zbiorach Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej, w tym m.in. kantatę noworoczną Ist jemand in Christo i kantatę na Boże Narodzenie Denen zu Zion wird ein Erlöser z charakterystyczną partią bombardu, instrumentu, który w XVIII wieku już w większej części Europy wychodził z użycia, a w gdańskiej muzyce wciąż odgrywał istotną rolę. Znajdują się tam też fragmenty oratorium Die Erschaffung von Adam und Eva (Stworzenie Adama i Ewy) jako przyczynek do oratorium o stworzeniu świata. Zob. też Andrzeja Szadejko.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 378.
Długońska Barbara, Johann Daniel Puklitz i jego utwory, w: Źródła muzyczne. Krytyka. Analiza. Interpretacja, Warszawa 1999, s. 145–156.
Güttler Hermann, Pucklitz Johann Daniel, w: Altpreußische Biographie, Bd. II, Marburg/Lahn, 1967, s. 523.
Popinigis Danuta, Johann Daniel Pucklitz, książeczka informacyjna do płyty CD: Gdańskie Królestwo Kantat – Kantaty Bożonarodzeniowe w zbiorach Biblioteki Gdańskiej PAN, wyk. Goldberg Baroque Ensemble, dyr. Andrzej Mikołaj Szadejko, 2011.
Rauschning Hermann, Geschichte der Musik und Musikpflege in Danzig. Von den Anfängen bis zur Auflösung der Kirchenkapellen, Danzig 1931, s. 349.
Szlagowska Danuta, Muzyczne dziedzictwo kościoła św. Jana w Gdańsku, w: Kościół św. Jana w Gdańsku. W kręgu kultury sepulkralnej, red. Jakub Szczepański, Gdańsk 2012, s. 97.
