ŚWICZYŃSKI FRANCISZEK, pocztowiec

Wersja z 11:56, 21 mar 2023

FRANCISZEK ŚWICZYŃSKI vel SCHWINKE (24 XI 1901 Zelewo koło Wejherowa – 29 I 2000 Gdańsk), pocztowiec, działacz społeczny, przedstawiciel gdańskiej Polonii. Syn Jana i Augustyny z domu Muza. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Zelewie pracował w gospodarstwie rolnym, w 1917 rozpoczął naukę w warsztacie ślusarsko–kowalskim mistrza (imię nieznane) Labudy w Zelewie. W lipcu 1920 zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego. Służył w Batalionie Kaszubskim w Starogardzie oraz w Toruniu. Po zdemobilizowaniu powrócił do warsztatu Labudy w Zelewie.

W 1923 przeniósł się do Gdańska, gdzie podjął pracę w Stoczni Schichaua. Od 27 I 1925 w służbie Poczty Polskiej w II Wolnym Mieście Gdańsku, początkowo w Polskim Urzędzie Pocztowym Gdańsk 3 (tzw. poczta morska przy Broschkischerweg 26 (ul. Wiślna), gdzie był woźnym (1928), następnie zaś starszym ekspedientem (1939). Oprócz czynności pocztowych wykonywał tam również wszelkie prace z zakresu ślusarstwa, w tym konserwację i naprawę urządzeń. Należał między innymi do Koła Przyjaciół Harcerstwa w Gdańsku–Nowym Porcie, Pocztowego Klubu Sportowego, Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku, Towarzystwa byłych Powstańców i Wojaków oraz do Tajnej Organizacji Wojskowej. Od 27 III 1925 członek Związku Zawodowego Pracowników Poczt, Telegrafów i Telefonów. Mieszkał przy Toyl 4b i Troyl 4a (ul. Przetoczna, Gdańsk–Przeróbka,) oraz w byłych koszarach w Nowym Porcie przy Hindersinstrasse 1a (ul. Kasztanowa).

Aresztowany 1 IX 1939, został osadzony w obozie dla Polaków w Gdańsku–Nowym Porcie. 4 października tego roku brał udział w kopaniu na Zaspie grobu obrońców Poczty Polskiej, których rozstrzelano następnego dnia o świcie. Z Nowego Portu został przeniesiony do obozu Stutthof, stamtąd zaś 20 IV 1940 do KL Sachsenhausen. Pod koniec wojny wziął udział w ewakuacji tego obozu, tj. w „marszu śmierci”. Wyzwolony przez Amerykanów 3 V 1945 w okolicach Schwerina, został przejęty przez wojska brytyjskie i przewieziony do Lubeki na rekonwalescencję.

Do Gdańska powrócił 8 XII 1945 i podjął pracę w Urzędzie Pocztowym Gdańsk 3. Po likwidacji tego urzędu w 1949 został przeniesiony do Rejonowego Urzędu Telekomunikacyjnego w Gdańsku. W 1948 zeznawał jako świadek w procesie gauleitera Alberta Forstera. W 1950 zaprojektował i wykonał urządzenie do zawieszania kłębków sznurka nad stanowiskami pakowaczek pocztowych, które to rozwiązanie zostało opatentowane. Do czasu przejścia na emeryturę 31 XII 1969 pracował jako ślusarz–mechanik z tytułem służbowym nadzorcy, przy czym w wymiarze połowy etatu był do 1975 zatrudniony na poczcie. Należał do Związku Zawodowym Pracowników Łączności.

Odznaczony między innymi Brązowym (1935) i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim (1994) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem X-lecia Polski Ludowej, Krzyżem Oświęcimskim, Medalem Rodła, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Medalem „Za Udział w Wojnie Obronnej 1939”, otrzymał odznaki „Za Zasługi dla Gdańska” oraz „400 lat Poczty Polskiej”.

Po wojnie mieszkał w Gdańsku–Oliwie przy ul. Majkowskiego 8. W 1926 poślubił Ludwikę Bandzmierę (25 IX 1902 Jaźwiska koło Gniewu – 11 VIII 1993 Gdańsk), córkę Ignacego i Joanny z domu Dembskiej, z którą miał czworo dzieci. Pochowany razem z żoną na Cmentarzu Komunalnym w Oliwie. MAD

Bibliografia:
Archiwum Muzeum Poczty Polskiej – oddział Muzeum Gdańska.