KERL ERNST, burmistrz Gdańska
m (S.Danecki przeniósł stronę KERL (Kehrl) ERNST na KERL ERNST, bez pozostawienia przekierowania pod starym tytułem) |
|||
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | KERL (Kehrl | + | '''ERNST KERL''' (Kehrl; 27 III 1574 Gdańsk – 21 VIII 1629 Gdańsk), [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] Gdańska. Syn Michaela Kerla (1542 Gdańsk – 30 XII 1586) [[ŁAWA MIEJSKA | ławnika]] (od 1574) i [[RADA MIEJSKA | rajcy]] (od 1577), właściciela Prędzieszyna (koło Straszyna) i dworu z parkiem na Oruni (zob. [[PARK ORUŃSKI| Park Oruński]]) oraz Cathariny (zm. 1599), córki ławnika Heinricha Schwartzwalda, wdowy po rajcy Matthiasie Zimmermannie (zm. 1572), która po śmierci Michaela raz jeszcze wyszła za mąż, za burmistrza [[SCHACHMANN BARTHOLOMÄUS, burmistrz Gdańska | Bartholomäusa Schachmanna]]. Był najstarszym z pięciorga rodzeństwa. Jeden z młodszych braci, Nathanael (5 IV 1576 – 1635 Lublin), po studiach w Heidelbergu osiadł najpierw w Gdańsku, w posiadłości w dworze na [[PARK ORUŃSKI | Oruni]], był kupcem, przeniósł się jednak w głąb Polski, gdzie ulgł polonizacji (zmienił imię na Bogdan/Dzadźbog, nazwisko na Kierło), był podkomorzym czernichowskim i nowogrodzko-sierwierskim, ożenił się ze starościanką rochaczewską Krystyną Wołłowiczówną, a jego potomkowie do połowy XVIII wieku odgrywali dużą rolę polityczną w województwie nowogrodzkim na Litwie. Drugi z braci, Michael (5 VII 1580 – 1602), po nuace w gdańskim [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickim]] (zapisany w czerwcu 1588) i po studiach na uniwersytecie w Lejdzie (Leyden) wstąpił do holenderskiego wojska i zmarł bezpotomnie w Niderlandach. Siostra Anna (30 I 1582 – 1638) wyszła w 1600 za późniejszego burmistrza Gdańska [[CZIRENBERG JOHANN, burmistrz Gdańska, patron gdańskiej ulicy | Johanna Czirenberga]]. Młodsza Florentina (15 VI 1585 – 1642) poślubiła w 1611 ławnika (od 1615) Johanna Brandesa (1615–1645) (zob. o fragmencie procesów majątkowych mężów obu sióstr w haśle o Parku Oruńskim).<br/><br/> |
| + | Od listopada 1585 wspólnie z bratem Nathanaelem uczył się w Gimnazjum Akademickim, obaj studiowali w 1593 prawo na uniwersytecie w Heidelbergu, on sam uczył się jeszcze w tym roku na uniwersytecie w Lejdzie. Heidelberg i Lejda były wówczas uczelniami kalwińskimi, również związki małżeńskie sióstr jak i jego własny ożenek – z członkinią rodziny Schachmannów – podkreślały przynależność Kerlów do obozu [[KALWINI W GDAŃSKU | kalwińskiego]].<br/><br/> | ||
| + | Od 1603 był ławnikiem Głównego Miasta, od 1606 piastował godność seniora. Od 1611 był rajcą, w 1612 [[SĘDZIA | sędzią]]. Od 1626 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1627, drugiego w 1626, trzeciego w 1628 i 1629.<br/><br/> | ||
| + | Powołanie go do grona ławników, a następnie rajców ugruntowywało w okresie apogeum konfliktu wyznaniowego w Gdańsku wpływy kalwinistów w tych gremiach. Wybór na burmistrza w 1626, w 14 lat po wydaniu przez króla polskiego Zygmunta III Wazę edyktu rezerwującego wyższe godności miejskie dla katolików (nominalnie) i luteranów (w praktyce), świadczył o wciąż jeszcze nie słabnących w mieście wpływach wyznania reformowanego. W lipcu 1623, po zakończeniu wizyty Zygmunta III w Gdańsku, wspólnie z burmistrzami [[HOLTEN ARNOLD von, burmistrz Gdańska | Arnoldem von Holtenem]], [[SPEIMANN JOHANN, burmistrz Gdańska | Johannem Speimannem]] oraz rajcą [[LINDE ADRIAN von der, I, burmistrz Gdańska | Adrianem von der Lindem]] prowadził złożoną z trzech szwadronów jazdy honorową eskortę, towarzyszącą królowi i jego rodzinie aż do Pruszcza. Od 1624 aż do śmierci był członkiem Rady Wojennej Gdańska, co nabrało szczególnego znaczenia w czasie polsko-szwedzkiej wojny o ujście Wisły (1626-1629). Odegrał wówczas istotną rolę w organizowaniu obrony miasta i wybrzeża przed spodziewaną inwazją wojsk króla szwedzkiego Gustawa IX Adolfa.<br/><br/> | ||
| + | 15 XII 1598 poślubił w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP) Christinę (zm. 5 IX 1636), córkę Lucasa Schachmanna, rajcy z Torunia. Doczekali się razem trojga dzieci, z których wieku młodzieńczego dożył jedynie Ernst (25 IV 1610 – maj 1627), zmarły w trakcie pobytu na nauce języka polskiego u stryja Nathanaela (w Lublinie?) i pochowany w Gdańsku 8 VI 1627 w krypcie kościoła NMP. | ||
| + | Od 1600 był współwłaścicielem kamienicy przy Langgasse 29 (ul. Długa), którą dziedziczył po ojcu, Michaelu wespół z siostrą Anną. 24 VIII 1629 pochowany został w krypcie kościoła NMP, tamże spoczęła jego żona. {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | |||
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | ''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580-1814'', Warszawa-Poznań 1974, s. 47, 52. <br/> | ||
| + | Schwarz F., ''Kerl Michael 1542-1586'', w: Altpreussiche Biographie, Bd. 1, Königsberg 1941. <br/> | ||
| + | Simson Paul, ''Geschichte der Stadt Danzig'', Bd. 2, Danzig 1918. <br/> | ||
| + | Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert'', Klausdorf/Schwentine 1986-1992. <br/> | ||
| + | Zdrenka Joachim, ''Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814'', t. I Spisy, t. II Biogramy, Gdańsk 2008. | ||
Aktualna wersja na dzień 09:15, 3 kwi 2024
ERNST KERL (Kehrl; 27 III 1574 Gdańsk – 21 VIII 1629 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Syn Michaela Kerla (1542 Gdańsk – 30 XII 1586) ławnika (od 1574) i rajcy (od 1577), właściciela Prędzieszyna (koło Straszyna) i dworu z parkiem na Oruni (zob. Park Oruński) oraz Cathariny (zm. 1599), córki ławnika Heinricha Schwartzwalda, wdowy po rajcy Matthiasie Zimmermannie (zm. 1572), która po śmierci Michaela raz jeszcze wyszła za mąż, za burmistrza Bartholomäusa Schachmanna. Był najstarszym z pięciorga rodzeństwa. Jeden z młodszych braci, Nathanael (5 IV 1576 – 1635 Lublin), po studiach w Heidelbergu osiadł najpierw w Gdańsku, w posiadłości w dworze na Oruni, był kupcem, przeniósł się jednak w głąb Polski, gdzie ulgł polonizacji (zmienił imię na Bogdan/Dzadźbog, nazwisko na Kierło), był podkomorzym czernichowskim i nowogrodzko-sierwierskim, ożenił się ze starościanką rochaczewską Krystyną Wołłowiczówną, a jego potomkowie do połowy XVIII wieku odgrywali dużą rolę polityczną w województwie nowogrodzkim na Litwie. Drugi z braci, Michael (5 VII 1580 – 1602), po nuace w gdańskim Gimnazjum Akademickim (zapisany w czerwcu 1588) i po studiach na uniwersytecie w Lejdzie (Leyden) wstąpił do holenderskiego wojska i zmarł bezpotomnie w Niderlandach. Siostra Anna (30 I 1582 – 1638) wyszła w 1600 za późniejszego burmistrza Gdańska Johanna Czirenberga. Młodsza Florentina (15 VI 1585 – 1642) poślubiła w 1611 ławnika (od 1615) Johanna Brandesa (1615–1645) (zob. o fragmencie procesów majątkowych mężów obu sióstr w haśle o Parku Oruńskim).
Od listopada 1585 wspólnie z bratem Nathanaelem uczył się w Gimnazjum Akademickim, obaj studiowali w 1593 prawo na uniwersytecie w Heidelbergu, on sam uczył się jeszcze w tym roku na uniwersytecie w Lejdzie. Heidelberg i Lejda były wówczas uczelniami kalwińskimi, również związki małżeńskie sióstr jak i jego własny ożenek – z członkinią rodziny Schachmannów – podkreślały przynależność Kerlów do obozu kalwińskiego.
Od 1603 był ławnikiem Głównego Miasta, od 1606 piastował godność seniora. Od 1611 był rajcą, w 1612 sędzią. Od 1626 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1627, drugiego w 1626, trzeciego w 1628 i 1629.
Powołanie go do grona ławników, a następnie rajców ugruntowywało w okresie apogeum konfliktu wyznaniowego w Gdańsku wpływy kalwinistów w tych gremiach. Wybór na burmistrza w 1626, w 14 lat po wydaniu przez króla polskiego Zygmunta III Wazę edyktu rezerwującego wyższe godności miejskie dla katolików (nominalnie) i luteranów (w praktyce), świadczył o wciąż jeszcze nie słabnących w mieście wpływach wyznania reformowanego. W lipcu 1623, po zakończeniu wizyty Zygmunta III w Gdańsku, wspólnie z burmistrzami Arnoldem von Holtenem, Johannem Speimannem oraz rajcą Adrianem von der Lindem prowadził złożoną z trzech szwadronów jazdy honorową eskortę, towarzyszącą królowi i jego rodzinie aż do Pruszcza. Od 1624 aż do śmierci był członkiem Rady Wojennej Gdańska, co nabrało szczególnego znaczenia w czasie polsko-szwedzkiej wojny o ujście Wisły (1626-1629). Odegrał wówczas istotną rolę w organizowaniu obrony miasta i wybrzeża przed spodziewaną inwazją wojsk króla szwedzkiego Gustawa IX Adolfa.
15 XII 1598 poślubił w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) Christinę (zm. 5 IX 1636), córkę Lucasa Schachmanna, rajcy z Torunia. Doczekali się razem trojga dzieci, z których wieku młodzieńczego dożył jedynie Ernst (25 IV 1610 – maj 1627), zmarły w trakcie pobytu na nauce języka polskiego u stryja Nathanaela (w Lublinie?) i pochowany w Gdańsku 8 VI 1627 w krypcie kościoła NMP.
Od 1600 był współwłaścicielem kamienicy przy Langgasse 29 (ul. Długa), którą dziedziczył po ojcu, Michaelu wespół z siostrą Anną. 24 VIII 1629 pochowany został w krypcie kościoła NMP, tamże spoczęła jego żona.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580-1814, Warszawa-Poznań 1974, s. 47, 52.
Schwarz F., Kerl Michael 1542-1586, w: Altpreussiche Biographie, Bd. 1, Königsberg 1941.
Simson Paul, Geschichte der Stadt Danzig, Bd. 2, Danzig 1918.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814, t. I Spisy, t. II Biogramy, Gdańsk 2008.
