CZARNECKI ERAZM, działacz gdańskiej Polonii
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Czarnecki Erazm.JPG|thumb|Erazm Czarnecki]] | [[File:Czarnecki Erazm.JPG|thumb|Erazm Czarnecki]] | ||
[[File: Erazm_Czarnecki.jpg | thumb| Erazm Czarnecki]] | [[File: Erazm_Czarnecki.jpg | thumb| Erazm Czarnecki]] | ||
| − | '''ERAZM CZARNECKI''' (3 VI 1892 Pakość, powiat Mogilno – 4 IX 1949 Gdańsk), działacz polityczny, poseł do [[VOLKSTAG | Volkstagu]] w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]]. Syn przedsiębiorcy budowlanego Antoniego i Pelagii z domu Runge. Brat Heleny, po mężu Nowalkowskiej, odznaczonej Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym za udział w 1918 w powstaniu wielkopolskim, brat Antoniego, stryj [[CZARNECKI STEFAN | Stefana Czarneckiego]], którym się opiekował. Szkołę powszechną ukończył w Pakości, gimnazjum w Inowrocławiu. W 1913 ukończył Państwowy Instytut Techniczny w Poznaniu. Technik budownictwa lądowego, praktykował w przedsiębiorstwie budowlanym A. Schmidta w Nowej Rudzie (Śląsk), następnie pracował w firmie Ludwika Sicherta w Poznaniu.<br/><br/> | + | '''ERAZM CZARNECKI''' (3 VI 1892 Pakość, powiat Mogilno – 4 IX 1949 Gdańsk), działacz polityczny, poseł do [[VOLKSTAG | Volkstagu]] w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]]. Syn przedsiębiorcy budowlanego Antoniego i Pelagii z domu Runge. Brat Heleny, po mężu Nowalkowskiej, odznaczonej Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym za udział w 1918 w powstaniu wielkopolskim, brat Antoniego, stryj [[CZARNECKI STEFAN, dyrektor stoczni | Stefana Czarneckiego]], którym się opiekował. Szkołę powszechną ukończył w Pakości, gimnazjum w Inowrocławiu. W 1913 ukończył Państwowy Instytut Techniczny w Poznaniu. Technik budownictwa lądowego, praktykował w przedsiębiorstwie budowlanym A. Schmidta w Nowej Rudzie (Śląsk), następnie pracował w firmie Ludwika Sicherta w Poznaniu.<br/><br/> |
| − | Od 1916 w wojsku niemieckim, skierowany w tym samym roku do Gdańska | + | Od 1916 w wojsku niemieckim, skierowany w tym samym roku do Gdańska do pracy w [[STOCZNIA KRÓLEWSKA | Stoczni Cesarskiej]]. Na stanowisku inżyniera w Wydziale Budowy Portu, kierował budową basenów portowych, hangarów i magazynów na [[OSTRÓW | Ostrowie]] i w [[WISŁOUJŚCIE | Wisłoujściu]]. Działał w Związku Młodzieży Kupiecko-Gdańskiej, w [[ZJEDNOCZENIE ZAWODOWE POLSKIE | Zjednoczeniu Zawodowym Polskim]], w 1918 przyczynił się do powstania tajnej organizacji Związek Pracowników Polaków, zrzeszającej polskich pracowników pracujących w zakładach niemieckich. Aresztowany i odesłany do więzienia w Grudziądzu, po kilku dniach zwolniony z obowiązkiem meldowania się w gdańskiej policji. Od 1919 brał udział w zbieraniu i opracowaniu materiałów na konferencję ambasadorów w Paryżu, które miały uzasadnić prawo Polski do Gdańska i Pomorza Wschodniego. W latach 1919-1920, w okresie dyskusji o podziale mienia państwa niemieckiego między Polskę a Wolne Miasto Gdańsk, współpracował z [[DELEGACJA RZĄDU POLSKIEGO W GDAŃSKU (1919–1920) | Delegacją Rządu Polskiego w Gdańsku]], stojąc na czele działów Marynarki Wojennej Rzeszy Niemieckiej i Portu Komisji Rejestracyjnej. 31 III 1920 został sekretarzem [[PODKOMISARIAT NACZELNEJ RADY LUDOWEJ W GDAŃSKU (1918–1919) | Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku]]. Od 1923 kierownik działu technicznego w [[KOMISARIAT GENERALNY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W II WMG | Komisariacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej]], od 1925 do 1935 zasiadał w dyrekcji technicznej, od 1934 w dyrekcji handlowej [[RADA PORTU I DRÓG WODNYCH W II WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Rady Portów i Dróg Wodnych w II WMG]].<br/><br/> |
| − | Jeden z założycieli w 1921 [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]], w latach 1924–1927 sekretarz generalny, 1931–1934 prezes. Należał do grona działaczy [[ZJEDNOCZENIE ZAWODOWE POLSKIE | Zjednoczenia Zawodowego Polskiego]] i [[MACIERZ SZKOLNA (1921–1939) | Macierzy Szkolnej]], | + | Jeden z założycieli w 1921 [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]], w latach 1924–1927 sekretarz generalny, 1931–1934 prezes. W 1921 członek pierwszego zarządu powstałego wówczas Polskiego Klubu Wioślarskiego (Polnischer Ruder Verein e.V). Należał do grona działaczy [[ZJEDNOCZENIE ZAWODOWE POLSKIE | Zjednoczenia Zawodowego Polskiego]] i [[MACIERZ SZKOLNA (1921–1939) | Macierzy Szkolnej]], do Zarządu której został dokooptowany 14 XI 1929, w 1930–1931 był przewodniczącym komisji techniczno-gospodarczej. W latach 1930–1935 poseł do Volkstagu IV i V kadencji. Dążył do zapobieżenia rozbiciu gdańskiej Polonii. W 1926 był członkiem Towarzystwa Śpiewaczego Lutnia w Gdańsku. <br/><br/> |
| − | W czasie pracy w Gdańsku mieszkał: w 1921 | + | W czasie pracy w Gdańsku mieszkał: w 1921 przy Jakobsneugasse 2 (obecnie nie istnieje), w latach 1925–1928 w pensjonacie przy Frauengasse 17 (ul. Mariacka), w 1931 przy Rennerstiftsgasse 7 (ul. Gdyńskich Kosynierów) i w 1935 przy Am Jakobstor 13 (obecnie część ul. Wałowej). W 1935 oddelegowany do Pragi na stanowisko zastępcy kierownika i radcy |
| − | Przedstawicielstwa Kolei Polskich oraz Portów w Gdańsku i Gdyni | + | Przedstawicielstwa Kolei Polskich oraz Portów w Gdańsku i Gdyni, od 1 XI 1938 w Bratysławie. Podczas II wojny światowej przebywał w Bratysławie, początkowo bezrobotny, w okresie 1941–1945 pracował w słowackiej Żegludze Dunajskiej. Po Polski powrócił 25 VII 1945, do Gdańska 10 VIII 1945, od 1 IX 1945 do 1948 dyrektor Biura Portowego w Gdańsku. 21 VI 1948 w rezultacie donosu aresztowany, przetrzymywany był 21 tygodni w [[ARESZT ŚLEDCZY W GDAŃSKU| gdańskim więzieniu]]. Na krótko przed śmiercią został kierownikiem Wydziału Taryfowego i Referatu Usprawnień Przeładunków Morskich w gdańskim Urzędzie Morskim. Po wojnie mieszkał w Sopocie przy ul. Skłodowskiej-Curie 6.<br/><br/> |
| − | Żonaty był z wdową Jadwigą z domu Landowską ( | + | Żonaty był z wdową Jadwigą z domu Landowską (3 IX 1903 - 7 XI 1990) pochodzącą z Kościerzyny, po 1948 nauczycielki języka niemieckiego i angielskiego miedzy innymi w Technikum Hotelarskim w Sopocie, ojciec Marii (25 VII 1925 - 19 I 1978), zamężnej Sielickiej. Pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Katolickim w Sopocie. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
'''Bibliografia''': <br/> | '''Bibliografia''': <br/> | ||
Hajduk Bolesław, ''Czarnecki Erazm'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1 , Gdańsk 1992, s. 269-270.<br/> | Hajduk Bolesław, ''Czarnecki Erazm'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1 , Gdańsk 1992, s. 269-270.<br/> | ||
Podsiadłowska Ewa, ''Erazm Czarnecki'', w: ''Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku'', Gdańsk 1974, s. 41-50. | Podsiadłowska Ewa, ''Erazm Czarnecki'', w: ''Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku'', Gdańsk 1974, s. 41-50. | ||
Aktualna wersja na dzień 14:10, 30 mar 2024
ERAZM CZARNECKI (3 VI 1892 Pakość, powiat Mogilno – 4 IX 1949 Gdańsk), działacz polityczny, poseł do Volkstagu w II Wolnym Mieście Gdańsku. Syn przedsiębiorcy budowlanego Antoniego i Pelagii z domu Runge. Brat Heleny, po mężu Nowalkowskiej, odznaczonej Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym za udział w 1918 w powstaniu wielkopolskim, brat Antoniego, stryj Stefana Czarneckiego, którym się opiekował. Szkołę powszechną ukończył w Pakości, gimnazjum w Inowrocławiu. W 1913 ukończył Państwowy Instytut Techniczny w Poznaniu. Technik budownictwa lądowego, praktykował w przedsiębiorstwie budowlanym A. Schmidta w Nowej Rudzie (Śląsk), następnie pracował w firmie Ludwika Sicherta w Poznaniu.
Od 1916 w wojsku niemieckim, skierowany w tym samym roku do Gdańska do pracy w Stoczni Cesarskiej. Na stanowisku inżyniera w Wydziale Budowy Portu, kierował budową basenów portowych, hangarów i magazynów na Ostrowie i w Wisłoujściu. Działał w Związku Młodzieży Kupiecko-Gdańskiej, w Zjednoczeniu Zawodowym Polskim, w 1918 przyczynił się do powstania tajnej organizacji Związek Pracowników Polaków, zrzeszającej polskich pracowników pracujących w zakładach niemieckich. Aresztowany i odesłany do więzienia w Grudziądzu, po kilku dniach zwolniony z obowiązkiem meldowania się w gdańskiej policji. Od 1919 brał udział w zbieraniu i opracowaniu materiałów na konferencję ambasadorów w Paryżu, które miały uzasadnić prawo Polski do Gdańska i Pomorza Wschodniego. W latach 1919-1920, w okresie dyskusji o podziale mienia państwa niemieckiego między Polskę a Wolne Miasto Gdańsk, współpracował z Delegacją Rządu Polskiego w Gdańsku, stojąc na czele działów Marynarki Wojennej Rzeszy Niemieckiej i Portu Komisji Rejestracyjnej. 31 III 1920 został sekretarzem Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku. Od 1923 kierownik działu technicznego w Komisariacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej, od 1925 do 1935 zasiadał w dyrekcji technicznej, od 1934 w dyrekcji handlowej Rady Portów i Dróg Wodnych w II WMG.
Jeden z założycieli w 1921 Gminy Polskiej, w latach 1924–1927 sekretarz generalny, 1931–1934 prezes. W 1921 członek pierwszego zarządu powstałego wówczas Polskiego Klubu Wioślarskiego (Polnischer Ruder Verein e.V). Należał do grona działaczy Zjednoczenia Zawodowego Polskiego i Macierzy Szkolnej, do Zarządu której został dokooptowany 14 XI 1929, w 1930–1931 był przewodniczącym komisji techniczno-gospodarczej. W latach 1930–1935 poseł do Volkstagu IV i V kadencji. Dążył do zapobieżenia rozbiciu gdańskiej Polonii. W 1926 był członkiem Towarzystwa Śpiewaczego Lutnia w Gdańsku.
W czasie pracy w Gdańsku mieszkał: w 1921 przy Jakobsneugasse 2 (obecnie nie istnieje), w latach 1925–1928 w pensjonacie przy Frauengasse 17 (ul. Mariacka), w 1931 przy Rennerstiftsgasse 7 (ul. Gdyńskich Kosynierów) i w 1935 przy Am Jakobstor 13 (obecnie część ul. Wałowej). W 1935 oddelegowany do Pragi na stanowisko zastępcy kierownika i radcy
Przedstawicielstwa Kolei Polskich oraz Portów w Gdańsku i Gdyni, od 1 XI 1938 w Bratysławie. Podczas II wojny światowej przebywał w Bratysławie, początkowo bezrobotny, w okresie 1941–1945 pracował w słowackiej Żegludze Dunajskiej. Po Polski powrócił 25 VII 1945, do Gdańska 10 VIII 1945, od 1 IX 1945 do 1948 dyrektor Biura Portowego w Gdańsku. 21 VI 1948 w rezultacie donosu aresztowany, przetrzymywany był 21 tygodni w gdańskim więzieniu. Na krótko przed śmiercią został kierownikiem Wydziału Taryfowego i Referatu Usprawnień Przeładunków Morskich w gdańskim Urzędzie Morskim. Po wojnie mieszkał w Sopocie przy ul. Skłodowskiej-Curie 6.
Żonaty był z wdową Jadwigą z domu Landowską (3 IX 1903 - 7 XI 1990) pochodzącą z Kościerzyny, po 1948 nauczycielki języka niemieckiego i angielskiego miedzy innymi w Technikum Hotelarskim w Sopocie, ojciec Marii (25 VII 1925 - 19 I 1978), zamężnej Sielickiej. Pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Katolickim w Sopocie.
Bibliografia:
Hajduk Bolesław, Czarnecki Erazm, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1 , Gdańsk 1992, s. 269-270.
Podsiadłowska Ewa, Erazm Czarnecki, w: Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1974, s. 41-50.
