KULCKE OTTO

Aktualna wersja na dzień 17:53, 30 lis 2022

Otto Kulcke

OTTO MARTIN RICHARD KULCKE (19 VI 1922 Królewiec – 2 III 2005 Frankfurt), doktor medycyny, inicjator powstania stowarzyszenia Orgelbauverein St. Marien – Danzig, zasłużonego dla odbudowy organów w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP). Pochodził z rodziny zamieszkałej do XX wieku na Łużycach (mającej świadomość swojego słowiańskiego rodowodu), skąd około 1900 do Sopotu przybył jego dziadek dr Otto Kulcke (10 X 1859 Sommerfeld – 25 II 1915), dyrektor Realgymnasium w Sopocie, poległy w I wojnie światowej w randze kapitana w Prusach Wschodnich koło dzisiejszego Przasnysza (z innymi członkami rodziny pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie). Był synem Fritza (7 VI 1892 Legnitz/Legnica – 14 XII 1971 Bremerhaven), asystenta w klinice uniwersytetu w Królewcu, i Antonii z domu Flathe (22 VIII 1892 – 25 VI 1922), zmarłej sześć dni po jego urodzeniu. Wychowywany początkowo w Sopocie w rodzinie dziadka Ottona, od 1924 przez ojca, wówczas doktora laryngologii w Sopocie i pracownika Szpitala Miejskiego we Wrzeszczu oraz szpitala diakonis ewangelickich w Gdańsku. W 1925 ojciec ożenił się powtórnie, z Marią Schwaderer (14 VII 1895 – 22 II 1986); z tego związku pochodzili jego przyrodni bracia: Werner (ur. 1926), doktor fizyki, i Eberhard (ur. 1927), doktor praw. Rodzina zamieszkała w Gdańsku przy Langgasse 16 (ul. Długa), gdzie ojciec urządził gabinet i prowadził do początku II wojny światowej praktykę lekarską, a w 1927 przeniosła się do Oliwy, do zakupionego domu przy Günthershofer-Promenade (ul. Mściwoja).

W Gdańsku Otto uczęszczał do przedszkola diakonis obok kościoła NMP. Po przeprowadzce do Oliwy uczył się w szkole ewangelickiej obok kościoła św. Jakuba. Był aktywnym członkiem koła ministrantów i chóru kościelnego parafii przy kościele Pojednania (Versöhnungskirche; kościół Matki Bożej Królowej Korony Polskiej), którego dyrygentem był organista kościoła NMP Franz Kessler. W 1932 roku rozpoczął naukę w Conradinum.

Po wybuchu II wojny światowej, będąc już w klasie maturalnej, 7 IX 1939 opuścił Conradinum, 9 września został powołany do służby pomocniczej. Po kursie pedagogicznym uczył w Trzeciewcu koło Bydgoszczy. Latem 1940 odbył przeszkolenie sanitarne w Berlinie, w styczniu 1941 zmobilizowany, w maju tego roku został skierowany na półroczną praktykę w gdańskim szpitalu diakonis ewangelickich, warunkującą rozpoczęcie studiów medycznych w Państwowej Akademii Medycyny Praktycznej. Studiował także na berlińskim Friedrich-Wilhelms-Universität, od jesieni 1943 ponownie w wojsku, w szpitalu na froncie wschodnim (Newel, Wielkie Łuki). W początkach 1944 zdał egzaminy lekarskie. W sierpniu 1944 w grupie młodzieży akademickiej został skierowany do budowy rowów przeciwpancernych koło Brodnicy nad Drwęcą, następnie w listopadzie przeniesiony do Szczecina i w początkach grudnia do szpitala polowego w Insterburgu (obecnie Czerniachowsk, obwód kaliningradzki). W styczniu 1945 skierowany na front na pogranicze węgiersko-słowackie, do Rumunii i Czechosłowacji, gdzie 12 V 1945 w okolicach Pilzna dostał się do niewoli radzieckiej. Przez cztery i pół roku przebywał w obozach jenieckich na Ukrainie i południowym Uralu, pracując między innymi w fabrykach i kołchozie, na koniec jako sanitariusz.

Zwolniony pod koniec 1949, 2 I 1950 spotkał się w Bremerhaven z rodziną, która przeżyła wojnę. Ukończywszy w 1953 studia medyczne na uniwersytecie w Fryburgu Bryzgowijskim (od 1955 doktor medycyny), po stażu asystenckim i współpracy w ojcowskiej praktyce osiadł we Frankfurcie nad Menem, zatrudniony najpierw w katolickim Marienkrankenhaus, a następnie aż do emerytury (30 IV 1984) był zastępcą ordynatora w szpitalu miejskim w Höchst (36. dzielnica Frankfurtu). Mieszkał w pobliskim Oberursel, między innymi udzielając się w chórze parafialnym. Po wizycie w Gdańsku w 1971 roku doprowadził do powstania w 1981 w RFN stowarzyszenia Orgelbauverein St. Marien – Danzig (Komitetu Odbudowy Organów Kościoła NMP w Gdańsku), łączącego między innymi przedstawicieli katolików i ewangelików, byłych mieszkańców II Wolnego Miasta Gdańska. Dzięki staraniom Komitetu i we współpracy z księdzem Stanisławem Bogdanowiczem oraz Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Gdańsku organy zostały odbudowane we współpracy polsko-niemieckiej. Część instrumentalną wykonała rodzinna firma organmistrzów Harry’ego i Guntrama Hillebrandów, którzy do ich rekonstrukcji wykorzystali prospekt organowy z kościoła św. Jana. 18 VIII 1985 biskup Tadeusz Gocłowski poświęcił instrument w kościele NMP.

Otto Kulcke promował organy mariackie, uczestnicząc w organizacji letnich koncertów z udziałem mistrzów z kraju i zza granicy. Był ponadto współfundatorem kapliczki apostołów Pomorzan – św. Wojciecha i Ottona w Łączyńskiej Hucie, poświęconej w 1983 roku, przyczynił się do budowy w 1998 roku organów w kościele ewangelickim św. Trójcy w Warszawie. 30 VII 1998 został uhonorowany przez prezydenta Warszawy medalem IV Wieków Stołeczności Warszawy. Od lat 70. XX wieku był członkiem Związku Polaków w Niemczech „Zgoda”.

Kawaler. W testamencie zobowiązał swego adoptowanego syna, mieszkającego w Kilonii dr Antoniego Kulckego-Czałbowskiego (ur. 1947 Aleksandrów Kujawski), doktora chemii, specjalistę od ochrony przeciwpożarowej, do zorganizowania dlań pośmiertnego koncertu w kościele NMP (w programie znalazło się między innymi Requiem Jeana Gilles’a (1668–1705)). Po ceremoniach pogrzebowych w Oberursel za sprawą ks. Stanisława Bogdanowicza urna z prochami została złożona 19 VI 2005 w kaplicy św. Marii Magdaleny w kościele NMP. W dniu złożenia urny odbył się upamiętniający go koncert, udokumentowany, podobnie jak uroczystości poświęcenia organów, pamiątkowym drukiem.

Odznaczony Verdienstkreuz 1. Klasse des Verdienstordens der Bundesrepublik Deutschland (1987), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000). JMB