LEGUT LUCYNA, aktorka, pisarka, malarka
| (Nie pokazano 25 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File: Legut Lucyna.JPG|thumb|Lucyna Legut]] | [[File: Legut Lucyna.JPG|thumb|Lucyna Legut]] | ||
| − | + | [[File: 1_Lucyna_Legut.jpg |thumb| Lucyna Legut]] | |
| − | '''LUCYNA LEGUT''' (27 III 1926 Sucha Beskidzka – 4 III 2011 Gdańsk), aktorka, pisarka, malarka. W latach 1945–1947 studiowała malarstwo na krakowskiej | + | [[File: Lucyna_Legut.jpeg |thumb| Lucyna Legut, [[BOGDAŃSKI ZBIGNIEW, aktor, reżyser | Zbigniew Bogdański]] i [[WOJTYCH TADEUSZ, aktor | Tadeusz Wojtych]] (z lewej) w sztuce ''Testament psa'', Teatr Wybrzeże, 1964]] |
| + | [[File: 2_Lucyna_Legut.jpg |thumb| Lucyna Legut]] | ||
| + | [[File: 3_Lucyna_Legut.jpg |thumb| Lucyna Legut]] | ||
| + | [[File: Lucyna_Legut,_2009.jpg |thumb| Lucyna Legut, 2009]] | ||
| + | '''LUCYNA LEGUT''' (właściwie: Lucianna Maria Legut) (27 III 1926 Sucha Beskidzka – 4 III 2011 Gdańsk), aktorka, pisarka, malarka. Córka pracownika (konduktora) PKP Józefa (zm. 1941) i hafciarki Julii z domu Janiczak (23 I 1900 – 14 IV 1991 Gdańsk). Siostra Ludmiły (17 XI 1921 Sucha Beskidzka – 9 XII 2018 Gdańsk), aktorki i Ludomira (zm. 22 II 1969), pisarza satyryka. Od 1930 z rodzina mieszkała w Prokocimiu, od 1933 w Krakowie. W 1939 rozpoczęła naukę w Instytucie Maryi (gimnazjum Zgromadzenia Córek Bożego Miłosierdzia), zamkniętym przez Niemców w 1940. W roku szkolnym 1940/1941 uczyła się w Prywatnej Szkole i Technikum Handlowym im. Liberdy, w 1941/1942 ukończyła kurs przysposobienia biurowego. <br/><br/> | ||
| + | W latach 1945–1947 uczęszczała do XI Państwowego Gimnazjum im. Józefa Joteyko, gdzie zdała maturę i jednocześnie od 15 III 1945 studiowała malarstwo na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni prof. Władysława Jarockiego (studia przerwała w 1947). Po maturze złożyła dokumenty i zdała pomyślnie egzamin także na wydział dziennikarski w Wyższej Szkole Nauk Społecznych Uniwersytetu Robotniczego, wybrała aktorstwo i od 1947 do 1950 studiowała na Wydziale Aktorskim krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej (obecnie Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna). W czasie studiów m.in. prowadziła kabaret Melpomena, przejęty następnie przez [[CYBULSKI ZBIGNIEW, aktor, patron gdańskiej ulicy | Zbigniewa Cybulskiego]], malowała portrety kolegów, projektowała kostiumy i dekoracje do sztuki dla dzieci, bez powodzenia starała się o pracę w Studiu Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej, w latach 1949-1950 należała do Koła Młodych przy krakowskim Związku Literatów. Po uzyskaniu dyplomu zawodowej aktorki od września do listopada 1950 zatrudniona w teatrze młodzieżowym Klementyny Krymkowej w Warszawie. W latach 1950–1951 aktorka krakowskiego Teatru Młodego Widza, w którym zadebiutowała scenicznie jako Stasia Pająkówna w ''Naszych dziewczętach'' Macieja Słomczyńskiego w reżyserii Lidii Zamkow (premiera 20 I 1951). Od 1951 do 1956 aktorka Teatru Ziemi Pomorskiej w Toruniu.<br/><br/> | ||
| + | Od 1956 związana z Trójmiastem. Na scenie [[TEATR WYBRZEŻE | Teatru Wybrzeże]] wykreowała około 80 ról. Występowała w adaptacjach greckich klasyków, rolach szekspirowskich, romantycznych i współczesnych. U [[MILSKI STANISŁAW, aktor, reżyser | Stanisława Milskiego]] była między innymi Apolonią Znienacką i Sekretarką w ''Sprawie Kowalskiego'' Zdzisława Gozdawy i Wacława Stępnia (12 I 1957), u | ||
| + | [[HÜBNER ZYGMUNT, aktor, reżyser, dyrektor | Zygmunta Hübnera]] zagrała Księżniczkę Irinę w zdjętej przez cenzurę adaptacji ''Szewców'' Stanisława Witkacego ((12 X 1957 – próba generalna z udziałem publiczności). Wystąpiła w ''Królu'' Gastona Caillaveta, Roberta Flersa i Emmanuela Arène’a w reżyserii Zbigniewa Cybulskiego i [[KOBIELA BOGUMIŁ, aktor, patron gdańskiej ulicy | Bogumiła Kobieli]] (premiera 15 VIII 1959). Za jedną z jej najwybitniejszych kreacji uważa się rolę Marty w adaptacji ''Kto się boi Virginii Woolf'' Edwarda Albeego (premiera 14 II 1965) w reżyserii [[GOLIŃSKI JERZY, aktor, reżyser, wykładowca | Jerzego Golińskiego]].<br/><br/> | ||
| + | Autorka kostiumów do adaptacji własnej sztuki ''Złodziej serc'', wystawionej premierowo 5 I 1961 na Scenie Kameralnej w Sopocie, współreżyserka tej sztuki w adaptacji z 21 II 1988. Wspólnie z [[SIERADZIŃSKI JAN, aktor | Janem Sieradzińskim]] wyreżyserowała swoje sztuki ''Planeta bajka'' (19 II 1984) i ''Jacek Rozróba'' (1 VI 1991). W Teatrze Wybrzeże pracowała do 1991.<br/><br/> | ||
| + | Była autorką 22 książek dla dzieci i dorosłych, kilkunastu utworów scenicznych, kilkudziesięciu słuchowisk radiowych i scenariuszy. Debiutowała książką ''Świerszcze mają sklep z instrumentami'' (1960). Pierwszą książką skierowaną do dorosłych było opowiadanie ''Życie artystki Kingi Kidney'' (1966). Jej powieść ''Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości'' (1976) w 2001 w plebiscycie „Przekroju” i radiowego Programu III została uznana „drugą najśmieszniejszą książką świata”. Od 1961 była członkinią gdańskiego oddziału Związku Literatów Polskich i Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych (od 1981 członkini nadzwyczajna), od 1989 Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. <br/><br/> | ||
| + | Prezentowała swoje obrazy – począwszy od lat 60. XX wieku, miała ponad 20 wystaw indywidualnych. Pisała monologi, między innymi dla Hanki Bielickiej i „Podwieczorku przy mikrofonie”, publikowała artykuły w prasie, m.in. w [[DZIENNIK BAŁTYCKI | „Dzienniku Bałtyckim”]] i [[GŁOS WYBRZEŻA, gazeta | „Głosie Wybrzeża”]]. W 2000 została wybrana Radiową Osobowością Roku [[RADIO GDAŃSK | Radia Gdańsk]].<br/><br/> | ||
| + | W 1968 otrzymała odznakę honorową [[ZA ZASŁUGI DLA GDAŃSKA | „Za Zasługi dla Gdańska”]], w 1975 odznakę [[ZASŁUŻONYM ZIEMI GDAŃSKIEJ | „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”]], w 1976 Medalem Prezydenta Miasta Gdańska. Odznaczona także Złotym Krzyżem Zasługi (1971), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000), Medalem 1000-lecia państwa Polskiego (1966), Medalem Zasłużony Kulturze - Gloria Artis (2011, pośmiertnie), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1976). W latach 2000, 2005 i 2009 została uhonorowana [[NAGRODY MIASTA GDAŃSKA: KULTURALNE I NAUKOWE | Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury]]. Benefis artystki z okazji 50-lecia pracy odbył się w [[RATUSZ STAREGO MIASTA | Ratuszu Starego Miasta]] 13 V 2000. | ||
| + | Pozostawała w nieformalnym związku z reżyserem Wojciechem Jerzym Hasem (mieszkali w Sopocie przy ul. Czyżewskiego 7), w okresie 1957–1961 występowała pod nazwiskiem Has(s) lub Legut-Has. W latach 1970–1973 była żoną Marka Wereckiego (rozwód). Od 1975 mieszkała w Gdańsku–[[ŻABIANKA |Żabiance]], przy ul. Gospody 8. W 2021, w dziesięć lat po śmierci, wydano jej książkę ''Ptak Srebrnopióry'', zawierającą listy do i od Wojciecha Jerzego Hasa oraz opis ich związku w latach 50. XX wieku. Pochowana w kolumbarium na [[CMENTARZE WE WRZESZCZU. SREBRZYSKO | cmentarzu Srebrzysko]]. {{author: JAK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:30, 28 gru 2023
LUCYNA LEGUT (właściwie: Lucianna Maria Legut) (27 III 1926 Sucha Beskidzka – 4 III 2011 Gdańsk), aktorka, pisarka, malarka. Córka pracownika (konduktora) PKP Józefa (zm. 1941) i hafciarki Julii z domu Janiczak (23 I 1900 – 14 IV 1991 Gdańsk). Siostra Ludmiły (17 XI 1921 Sucha Beskidzka – 9 XII 2018 Gdańsk), aktorki i Ludomira (zm. 22 II 1969), pisarza satyryka. Od 1930 z rodzina mieszkała w Prokocimiu, od 1933 w Krakowie. W 1939 rozpoczęła naukę w Instytucie Maryi (gimnazjum Zgromadzenia Córek Bożego Miłosierdzia), zamkniętym przez Niemców w 1940. W roku szkolnym 1940/1941 uczyła się w Prywatnej Szkole i Technikum Handlowym im. Liberdy, w 1941/1942 ukończyła kurs przysposobienia biurowego.
W latach 1945–1947 uczęszczała do XI Państwowego Gimnazjum im. Józefa Joteyko, gdzie zdała maturę i jednocześnie od 15 III 1945 studiowała malarstwo na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni prof. Władysława Jarockiego (studia przerwała w 1947). Po maturze złożyła dokumenty i zdała pomyślnie egzamin także na wydział dziennikarski w Wyższej Szkole Nauk Społecznych Uniwersytetu Robotniczego, wybrała aktorstwo i od 1947 do 1950 studiowała na Wydziale Aktorskim krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej (obecnie Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna). W czasie studiów m.in. prowadziła kabaret Melpomena, przejęty następnie przez Zbigniewa Cybulskiego, malowała portrety kolegów, projektowała kostiumy i dekoracje do sztuki dla dzieci, bez powodzenia starała się o pracę w Studiu Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej, w latach 1949-1950 należała do Koła Młodych przy krakowskim Związku Literatów. Po uzyskaniu dyplomu zawodowej aktorki od września do listopada 1950 zatrudniona w teatrze młodzieżowym Klementyny Krymkowej w Warszawie. W latach 1950–1951 aktorka krakowskiego Teatru Młodego Widza, w którym zadebiutowała scenicznie jako Stasia Pająkówna w Naszych dziewczętach Macieja Słomczyńskiego w reżyserii Lidii Zamkow (premiera 20 I 1951). Od 1951 do 1956 aktorka Teatru Ziemi Pomorskiej w Toruniu.
Od 1956 związana z Trójmiastem. Na scenie Teatru Wybrzeże wykreowała około 80 ról. Występowała w adaptacjach greckich klasyków, rolach szekspirowskich, romantycznych i współczesnych. U Stanisława Milskiego była między innymi Apolonią Znienacką i Sekretarką w Sprawie Kowalskiego Zdzisława Gozdawy i Wacława Stępnia (12 I 1957), u
Zygmunta Hübnera zagrała Księżniczkę Irinę w zdjętej przez cenzurę adaptacji Szewców Stanisława Witkacego ((12 X 1957 – próba generalna z udziałem publiczności). Wystąpiła w Królu Gastona Caillaveta, Roberta Flersa i Emmanuela Arène’a w reżyserii Zbigniewa Cybulskiego i Bogumiła Kobieli (premiera 15 VIII 1959). Za jedną z jej najwybitniejszych kreacji uważa się rolę Marty w adaptacji Kto się boi Virginii Woolf Edwarda Albeego (premiera 14 II 1965) w reżyserii Jerzego Golińskiego.
Autorka kostiumów do adaptacji własnej sztuki Złodziej serc, wystawionej premierowo 5 I 1961 na Scenie Kameralnej w Sopocie, współreżyserka tej sztuki w adaptacji z 21 II 1988. Wspólnie z Janem Sieradzińskim wyreżyserowała swoje sztuki Planeta bajka (19 II 1984) i Jacek Rozróba (1 VI 1991). W Teatrze Wybrzeże pracowała do 1991.
Była autorką 22 książek dla dzieci i dorosłych, kilkunastu utworów scenicznych, kilkudziesięciu słuchowisk radiowych i scenariuszy. Debiutowała książką Świerszcze mają sklep z instrumentami (1960). Pierwszą książką skierowaną do dorosłych było opowiadanie Życie artystki Kingi Kidney (1966). Jej powieść Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości (1976) w 2001 w plebiscycie „Przekroju” i radiowego Programu III została uznana „drugą najśmieszniejszą książką świata”. Od 1961 była członkinią gdańskiego oddziału Związku Literatów Polskich i Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych (od 1981 członkini nadzwyczajna), od 1989 Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Prezentowała swoje obrazy – począwszy od lat 60. XX wieku, miała ponad 20 wystaw indywidualnych. Pisała monologi, między innymi dla Hanki Bielickiej i „Podwieczorku przy mikrofonie”, publikowała artykuły w prasie, m.in. w „Dzienniku Bałtyckim” i „Głosie Wybrzeża”. W 2000 została wybrana Radiową Osobowością Roku Radia Gdańsk.
W 1968 otrzymała odznakę honorową „Za Zasługi dla Gdańska”, w 1975 odznakę „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, w 1976 Medalem Prezydenta Miasta Gdańska. Odznaczona także Złotym Krzyżem Zasługi (1971), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000), Medalem 1000-lecia państwa Polskiego (1966), Medalem Zasłużony Kulturze - Gloria Artis (2011, pośmiertnie), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1976). W latach 2000, 2005 i 2009 została uhonorowana Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. Benefis artystki z okazji 50-lecia pracy odbył się w Ratuszu Starego Miasta 13 V 2000.
Pozostawała w nieformalnym związku z reżyserem Wojciechem Jerzym Hasem (mieszkali w Sopocie przy ul. Czyżewskiego 7), w okresie 1957–1961 występowała pod nazwiskiem Has(s) lub Legut-Has. W latach 1970–1973 była żoną Marka Wereckiego (rozwód). Od 1975 mieszkała w Gdańsku–Żabiance, przy ul. Gospody 8. W 2021, w dziesięć lat po śmierci, wydano jej książkę Ptak Srebrnopióry, zawierającą listy do i od Wojciecha Jerzego Hasa oraz opis ich związku w latach 50. XX wieku. Pochowana w kolumbarium na cmentarzu Srebrzysko.
