DOMANSKY WALTER, pastor, publicysta
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File:Domansky Walter.JPG|thumb|Walter Domansky]] | [[File:Domansky Walter.JPG|thumb|Walter Domansky]] | ||
| − | '''WALTER DOMANSKY''' (2 XII 1860 Gdańsk – 8 X 1936 Gdańsk), pastor, publicysta. Brat [[DOMANSKY CARL WILHELM | Carla Wilhelma Domanskiego]]. W | + | [[File:Domansky.png|thumb|Walter Domansky, popularna biografia [[HEWELIUSZ JAN, astronom | Jana Heweliusza]], 1923]] |
| + | '''WALTER DOMANSKY''' (właściwie Martin Walter Domansky) (2 XII 1860 Gdańsk – 8 X 1936 Gdańsk), pastor, publicysta. Syn kapitana statku Richarda Jacoba Ernsta, szypra na statkach gdańskiej firmy [[FOCKING JOHANN HEINRICH, kupiec, radny | Johanna Heinricha Fockinga]], oraz Christine Louise z domu Heyden, po śmierci męża mieszkającej w Dworze II w [[STRZYŻA | Strzyży]]. Brat [[DOMANSKY CARL WILHELM, kupiec, radny | Carla Wilhelma Domanskiego]] i Berty Domansky-Bendrat (1846–1877), matki malarza [[BENDRAT ARTHUR, artysta malarz, grafik| Arthura Bendrata]]. <br/><br/> | ||
| + | W 1880 ukończył [[GIMNAZJUM MIEJSKIE | Gimnazjum Miejskie]], studiował teologię na uniwersytetach w Lipsku i Królewcu. W latach 1885–1886 kaznodzieja w Nowym Barkoczynie, następnie w Waldeck (powiat Gerdau, obecnie rejon Bagrationowsk, obwód kaliningradzki, Rosja). Zrezygnował z pracy duszpasterskiej ze względów zdrowotnych, powrócił do Gdańska i poświęcił się pracy publicystyczno-literackiej. Był także kompozytorem.<br/><br/> | ||
| + | Publikował w prasie codziennej ([[DANZIGER ZEITUNG (II), dziennik | „Danziger Zeitung”]], [[DANZIGER NEUESTE NACHRICHTEN, dziennik | „Danziger Neueste Nachrichten”]]) i w zbiorach książkowych opowiadania religijne oraz aktualne także dzisiaj szkice o dawnym Gdańsku i jego mieszkańcach; pisał również w gdańskim dialekcie. Do ważniejszych prac należą: ''Danziger Allerlei'' (''Gdańsk pod każdym względem''; 1903), ''Danziger Pomuchelsköpfe'' (''Gdańskie głowy dorszy''; 1917), ''Alte Danziger Lebensbeschreibungen'' (''Biografie dawnych Gdańszczan''; 1923), ''Rund um den Pfarrturm'' (''Wokół wieży farnej''; 1928), ''O, du mein Danzig'' (''O, mój Gdańsku''; 1930), zaś w dialekcie gdańskim (dolnoniemieckim, Plattdeutsch) ''Danz’ger Dittchen'' (''Wiersze gdańskie''; 1903) oraz ''Ein Bundchen Flundern'' (''Kawałek flądry''; 1904). Publikował również artykuły naukowe na temat tego dialektu, m.in. doceniając prekursorską w Plattdeutsch twórczość [[BREYN ANNE RENATE, poetka | Anne Renate Breyn]].<br/><br/> | ||
| + | Po powrocie do Gdańska mieszkał u siostry przy Straußgasse 13 (ul. Chłodna), w latach 1892–1897 przy Wallplatz 5b (Plac Wałowy), następnie w domach opieki: w 1908–1921 w [[SZPITAL ŚW. BARBARY| szpitalu św. Barbary]], w 1928–1935 w [[FUNDACJA AUGUSTY VICTORII| Fundacji Augusty Victorii]]. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| + | Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska, Ee 1827, 4°; Ee 1827/2, 4°; Ee 1827/3, 4°; Ee 1827/4, 4°; Ee 1559/54, 4° (kompozycje).<br/> | ||
| + | Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, nr 1899/35 (akt zgonu).<br/> | ||
| + | Altpreuss. Biogr., Bd. 1, s. 146.<br/> | ||
| + | „Danziger Neueste Nachrichten” z 10/11 X 1936 (nekrolog).<br/> | ||
| + | Gliński Mirosław, ''Pastorzy gdańscy w okresie zaboru pruskiego (1793–1920)'', Gdański Rocznik Ewangelicki, 2, 2008, s. 106. | ||
Aktualna wersja na dzień 08:36, 28 cze 2024
WALTER DOMANSKY (właściwie Martin Walter Domansky) (2 XII 1860 Gdańsk – 8 X 1936 Gdańsk), pastor, publicysta. Syn kapitana statku Richarda Jacoba Ernsta, szypra na statkach gdańskiej firmy Johanna Heinricha Fockinga, oraz Christine Louise z domu Heyden, po śmierci męża mieszkającej w Dworze II w Strzyży. Brat Carla Wilhelma Domanskiego i Berty Domansky-Bendrat (1846–1877), matki malarza Arthura Bendrata.
W 1880 ukończył Gimnazjum Miejskie, studiował teologię na uniwersytetach w Lipsku i Królewcu. W latach 1885–1886 kaznodzieja w Nowym Barkoczynie, następnie w Waldeck (powiat Gerdau, obecnie rejon Bagrationowsk, obwód kaliningradzki, Rosja). Zrezygnował z pracy duszpasterskiej ze względów zdrowotnych, powrócił do Gdańska i poświęcił się pracy publicystyczno-literackiej. Był także kompozytorem.
Publikował w prasie codziennej ( „Danziger Zeitung”, „Danziger Neueste Nachrichten”) i w zbiorach książkowych opowiadania religijne oraz aktualne także dzisiaj szkice o dawnym Gdańsku i jego mieszkańcach; pisał również w gdańskim dialekcie. Do ważniejszych prac należą: Danziger Allerlei (Gdańsk pod każdym względem; 1903), Danziger Pomuchelsköpfe (Gdańskie głowy dorszy; 1917), Alte Danziger Lebensbeschreibungen (Biografie dawnych Gdańszczan; 1923), Rund um den Pfarrturm (Wokół wieży farnej; 1928), O, du mein Danzig (O, mój Gdańsku; 1930), zaś w dialekcie gdańskim (dolnoniemieckim, Plattdeutsch) Danz’ger Dittchen (Wiersze gdańskie; 1903) oraz Ein Bundchen Flundern (Kawałek flądry; 1904). Publikował również artykuły naukowe na temat tego dialektu, m.in. doceniając prekursorską w Plattdeutsch twórczość Anne Renate Breyn.
Po powrocie do Gdańska mieszkał u siostry przy Straußgasse 13 (ul. Chłodna), w latach 1892–1897 przy Wallplatz 5b (Plac Wałowy), następnie w domach opieki: w 1908–1921 w szpitalu św. Barbary, w 1928–1935 w Fundacji Augusty Victorii.
Bibliografia:
Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska, Ee 1827, 4°; Ee 1827/2, 4°; Ee 1827/3, 4°; Ee 1827/4, 4°; Ee 1559/54, 4° (kompozycje).
Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, nr 1899/35 (akt zgonu).
Altpreuss. Biogr., Bd. 1, s. 146.
„Danziger Neueste Nachrichten” z 10/11 X 1936 (nekrolog).
Gliński Mirosław, Pastorzy gdańscy w okresie zaboru pruskiego (1793–1920), Gdański Rocznik Ewangelicki, 2, 2008, s. 106.
