CYBULSKI ZBIGNIEW, aktor, patron gdańskiej ulicy
| (Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File: | + | [[File:Zbigniew Cybulski w spektaklu „Kapelusz pełen deszczu” w Teatrze Wybrzeże, 1959.JPG|thumb|Zbigniew Cybulski w spektaklu ''Kapelusz pełen deszczu'' w Teatrze Wybrzeże, 1959]] |
| − | '''ZBIGNIEW CYBULSKI''' (3 XI 1927 Kniaże – 8 I 1967 Wrocław), aktor, reżyser. Studiował w Krakowie, początkowo | + | [[File:Zbigniew_Cybulski_tablica_pamiątkowa.JPG|thumb|Tablica pamiątkowa Zbigniewa Cybulskiego na [[BRAMA STRAGANIARSKA | Bramie Straganiarskiej]]]] |
| + | |||
| + | '''ZBIGNIEW HUBERT CYBULSKI''' (3 XI 1927 Kniaże, obecnie Ukraina – 8 I 1967 Wrocław), aktor, reżyser, patron gdańskiej ulicy. Syn Aleksandra (6 I 1896 Lwów – 12 I 1965 Katowice), prawnika, przed 1939 urzędnika Ministerstwa Spraw Zagranicznych, i poślubionej 14 IX 1926 we Lwowie Ewy Marii z domu Jaruzelskiej (7 II 1903 Niepołomice – 30 IX 1987 Katowice). Starszy brat Antoniego (1931– 23 IX 2009 Katowice), prawnika. Przed II wojną światową mieszkał z rodziną na Żoliborzu w Warszawie, gdzie w czerwcu 1939 skończył szkołę powszechną i zdał, wraz ze swoim kuzynem Andrzejem Jaruzelskim, egzamin do szkoły kadetów we Lwowie. Wybuch wojny nie pozwolił rozpocząć tam nauki. W czasie wojny ojciec wraz z ministrem Beckiem przedostał się do Francji, aresztowaną matkę Sowieci wywieźli do Kazachstanu, a on wraz z bratem Antonim trafił do babci w Kołomyi, a stamtąd do Grójca, gdzie mieszkał do końca wojny. W 1946 rodzice wrócili do kraju i cała rodzina osiadła w Dzierżoniowie, a następnie w Siemianowicach i Katowicach. <br/><br/> | ||
| + | W 1947 absolwent Gimnazjum im. Jędrzeja Śniadeckiego w Dzierżoniowie. Studiował w Krakowie, początkowo na Wydziale Konsularnym Akademii Handlowej, później do 1949 na Wydziale Dziennikarskim Wyższej Szkoły Nauk Społecznych, następnie do dyplomu w 1953 w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Wraz z Lidią Zamkow i grupą aktorów (m.in. [[KOBIELA BOGUMIŁ, aktor, patron gdańskiej ulicy | Bogumiłem Kobielą]], [[JĘDRUSIK KALINA, aktorka | Kaliną Jędrusik]], [[GOLIŃSKI JERZY, aktor, reżyser, wykładowca | Jerzym Golińskim]], Leszkiem Herdegenem) przeniósł się do Trójmiasta, z którym związał się do 1960. W latach 1960–1962 występował w Warszawie w Teatrze Ateneum. <br/><br/> | ||
| + | W [[TEATR WYBRZEŻE | Teatrze Wybrzeże]] zagrał osiem ról. Debiutował rolą Ferdynanda (''Intryga i miłość''), następnie grał: mąciwodę i sabotażystę Mechtiego Agę Rustambejlego (''Poszukiwacze''), Herszta Uzupełnienia Anarchistów (''Tragedia optymistyczna''), Zbigniewa (''Mazepa''), Bukowicza (''Grzech''), Józefa (''Ballady i romanse'') i Jana (''Pierwszy dzień wolności''). Najwybitniejszym osiągnięciem była rola narkomana Johnny’ego Pope’a (''Kapelusz pełen deszczu''). W 1954 założył w Gdańsku z Bogumiłem Kobielą teatr studencki [[BIM-BOM, teatr studencki | Bim-Bom]]. Nie interesując się polityką, szukał rozwiązań dla zagadek egzystencjalnych. Założył z Kobielą Teatr Rozmów, który traktował jak laboratorium i naukę humanizmu. Zrealizowali dziesięć premier, m.in. ''Przy drzwiach zamkniętych'' Sartre’a, ''Improwizację'' Ionesco. Do Teatru Wybrzeże wrócił za dyrekcji [[HÜBNER ZYGMUNT, aktor, reżyser, dyrektor| Zygmunta Hübnera]], reżyserując z Kobielą ''Jonasza i błazna''. <br/><br/> | ||
| + | Po wyjeździe do Warszawy zagrał dwie role: Jerry’ego (''Dwoje na huśtawce'') i Stevensa (''Requiem dla zakonnicy''). Występował w kabarecie Wagabunda. Zagrał w 37 filmach (w tym trzech zagranicznych), miał także dziewięć ról w Teatrze TV, między innymi wystąpił jako tytułowy Sammy i jako Pietuchow (''Pozwólcie mi zmartwychwstać''), oraz w popularnym telewizyjnym Teatrze Kobra, grając Paula Walby'ego (''Murowane alibi'') i Carlissa (''Cała prawda''). Wystąpił także w teatrze radiowym – jako Chauvin (''Moderato cantabile'') i Michał (''Wielki człowiek''). <br/><br/> | ||
| + | Najbardziej cenione role filmowe to Maciek Chełmicki w symbolicznym ''Popiele i diamencie'', debiut filmowy – Kostek (''Pokolenie'') oraz Rysiek (''Miłość dwudziestolatków''), Wiktor Rawicz (''Jak być kochaną''), Kowalski – Malinowski (''Salto''), Maciek (''Szyfry''), z ról komediowych: Staszek (''Giuseppe w Warszawie''), kostiumowych: Alfons van Wordem (''Rękopis znaleziony w Saragossie''), zagranicznych: rewolucjonista Corala i płk Prado Roth (''La Poupée'' (''Lalka'')). Ostatnie jego role to Rodecki (''Morderca zostawia ślad'') oraz trener Księżek (''Jowita''). Zagrał również w dziejącym się w Gdańsku filmie Janusza Morgensterna ''Do widzenia, do jutra'' z 1960 (zob. [[GDAŃSK W FILMIE | film w Gdańsku]]). Po ''Popiele i diamencie'', ''Rękopisie znalezionym w Saragossie'', szwedzkim filmie ''Kochać'' i francuskiej ''Lalce'' trafił do encyklopedii światowych, m.in. Britannica i Brockhaus. <br/><br/> | ||
| + | Był idolem młodzieży lat 50. i 60. XX wieku. Ucieleśniał sumienie i uosabiał rozdarcie moralne całej generacji. Popularność zyskał dzięki naturalności, spontaniczności oraz grze pełnej ekspresji. Budowanie postaci opierał na kontrastach stanów emocjonalnych, gestu i mimiki, przy jednoczesnym braku dbałości o wyrazistość wypowiedzi, nonszalancji i niechęci do kostiumu (zwłaszcza historycznego). Wprowadził do polskiego kina nowoczesny typ aktorstwa i aktora nawiązującego własny dialog z publicznością.<br/><br/> | ||
| + | Od 30 VIII 1960 mąż Elżbiety z domu Chwalibóg, absolwentki [[AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W GDAŃSKU | Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych]] w Gdańsku, działającej w [[STUDENCKI TEATR PANTOMIMY RĄK I PRZEDMIOTÓW „CO TO” | Studenckim Teatrze Pantomimy Rąk i Przedmiotów „Co To”]], ojciec Macieja (30 I 1961 – 19 II 2016). Zginął tragicznie we Wrocławiu wskakując do ruszającego pociągu. Pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach. <br/><br/> | ||
| + | Jego imię nosi od 22 V 1997 ulica w Gdańsku-[[BRZEŹNO |Brzeźnie]]. Poświęcone mu tablice odsłonięto na [[BRAMA STRAGANIARSKA | Bramie Straganiarskiej]], w której mieszkał w latach 1959–1960 (odsłonięta 17 XI 1967, z błędna datą: 1963), i w Sopocie, na kamienicy przy ul. gen. Andersa 11, gdzie zamieszkał z Bogumiłem Kobielą po przyjeździe do Trójmiasta (odsłonięta 15 IX 2009). 3 XI 2020, w 93 rocznicę urodzin, jego imię otrzymał tramwaj Pesa Jazz Duo 128NG nr 1062.{{author: HD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 15:23, 29 mar 2024
ZBIGNIEW HUBERT CYBULSKI (3 XI 1927 Kniaże, obecnie Ukraina – 8 I 1967 Wrocław), aktor, reżyser, patron gdańskiej ulicy. Syn Aleksandra (6 I 1896 Lwów – 12 I 1965 Katowice), prawnika, przed 1939 urzędnika Ministerstwa Spraw Zagranicznych, i poślubionej 14 IX 1926 we Lwowie Ewy Marii z domu Jaruzelskiej (7 II 1903 Niepołomice – 30 IX 1987 Katowice). Starszy brat Antoniego (1931– 23 IX 2009 Katowice), prawnika. Przed II wojną światową mieszkał z rodziną na Żoliborzu w Warszawie, gdzie w czerwcu 1939 skończył szkołę powszechną i zdał, wraz ze swoim kuzynem Andrzejem Jaruzelskim, egzamin do szkoły kadetów we Lwowie. Wybuch wojny nie pozwolił rozpocząć tam nauki. W czasie wojny ojciec wraz z ministrem Beckiem przedostał się do Francji, aresztowaną matkę Sowieci wywieźli do Kazachstanu, a on wraz z bratem Antonim trafił do babci w Kołomyi, a stamtąd do Grójca, gdzie mieszkał do końca wojny. W 1946 rodzice wrócili do kraju i cała rodzina osiadła w Dzierżoniowie, a następnie w Siemianowicach i Katowicach.
W 1947 absolwent Gimnazjum im. Jędrzeja Śniadeckiego w Dzierżoniowie. Studiował w Krakowie, początkowo na Wydziale Konsularnym Akademii Handlowej, później do 1949 na Wydziale Dziennikarskim Wyższej Szkoły Nauk Społecznych, następnie do dyplomu w 1953 w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Wraz z Lidią Zamkow i grupą aktorów (m.in. Bogumiłem Kobielą, Kaliną Jędrusik, Jerzym Golińskim, Leszkiem Herdegenem) przeniósł się do Trójmiasta, z którym związał się do 1960. W latach 1960–1962 występował w Warszawie w Teatrze Ateneum.
W Teatrze Wybrzeże zagrał osiem ról. Debiutował rolą Ferdynanda (Intryga i miłość), następnie grał: mąciwodę i sabotażystę Mechtiego Agę Rustambejlego (Poszukiwacze), Herszta Uzupełnienia Anarchistów (Tragedia optymistyczna), Zbigniewa (Mazepa), Bukowicza (Grzech), Józefa (Ballady i romanse) i Jana (Pierwszy dzień wolności). Najwybitniejszym osiągnięciem była rola narkomana Johnny’ego Pope’a (Kapelusz pełen deszczu). W 1954 założył w Gdańsku z Bogumiłem Kobielą teatr studencki Bim-Bom. Nie interesując się polityką, szukał rozwiązań dla zagadek egzystencjalnych. Założył z Kobielą Teatr Rozmów, który traktował jak laboratorium i naukę humanizmu. Zrealizowali dziesięć premier, m.in. Przy drzwiach zamkniętych Sartre’a, Improwizację Ionesco. Do Teatru Wybrzeże wrócił za dyrekcji Zygmunta Hübnera, reżyserując z Kobielą Jonasza i błazna.
Po wyjeździe do Warszawy zagrał dwie role: Jerry’ego (Dwoje na huśtawce) i Stevensa (Requiem dla zakonnicy). Występował w kabarecie Wagabunda. Zagrał w 37 filmach (w tym trzech zagranicznych), miał także dziewięć ról w Teatrze TV, między innymi wystąpił jako tytułowy Sammy i jako Pietuchow (Pozwólcie mi zmartwychwstać), oraz w popularnym telewizyjnym Teatrze Kobra, grając Paula Walby'ego (Murowane alibi) i Carlissa (Cała prawda). Wystąpił także w teatrze radiowym – jako Chauvin (Moderato cantabile) i Michał (Wielki człowiek).
Najbardziej cenione role filmowe to Maciek Chełmicki w symbolicznym Popiele i diamencie, debiut filmowy – Kostek (Pokolenie) oraz Rysiek (Miłość dwudziestolatków), Wiktor Rawicz (Jak być kochaną), Kowalski – Malinowski (Salto), Maciek (Szyfry), z ról komediowych: Staszek (Giuseppe w Warszawie), kostiumowych: Alfons van Wordem (Rękopis znaleziony w Saragossie), zagranicznych: rewolucjonista Corala i płk Prado Roth (La Poupée (Lalka)). Ostatnie jego role to Rodecki (Morderca zostawia ślad) oraz trener Księżek (Jowita). Zagrał również w dziejącym się w Gdańsku filmie Janusza Morgensterna Do widzenia, do jutra z 1960 (zob. film w Gdańsku). Po Popiele i diamencie, Rękopisie znalezionym w Saragossie, szwedzkim filmie Kochać i francuskiej Lalce trafił do encyklopedii światowych, m.in. Britannica i Brockhaus.
Był idolem młodzieży lat 50. i 60. XX wieku. Ucieleśniał sumienie i uosabiał rozdarcie moralne całej generacji. Popularność zyskał dzięki naturalności, spontaniczności oraz grze pełnej ekspresji. Budowanie postaci opierał na kontrastach stanów emocjonalnych, gestu i mimiki, przy jednoczesnym braku dbałości o wyrazistość wypowiedzi, nonszalancji i niechęci do kostiumu (zwłaszcza historycznego). Wprowadził do polskiego kina nowoczesny typ aktorstwa i aktora nawiązującego własny dialog z publicznością.
Od 30 VIII 1960 mąż Elżbiety z domu Chwalibóg, absolwentki Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, działającej w Studenckim Teatrze Pantomimy Rąk i Przedmiotów „Co To”, ojciec Macieja (30 I 1961 – 19 II 2016). Zginął tragicznie we Wrocławiu wskakując do ruszającego pociągu. Pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.
Jego imię nosi od 22 V 1997 ulica w Gdańsku-Brzeźnie. Poświęcone mu tablice odsłonięto na Bramie Straganiarskiej, w której mieszkał w latach 1959–1960 (odsłonięta 17 XI 1967, z błędna datą: 1963), i w Sopocie, na kamienicy przy ul. gen. Andersa 11, gdzie zamieszkał z Bogumiłem Kobielą po przyjeździe do Trójmiasta (odsłonięta 15 IX 2009). 3 XI 2020, w 93 rocznicę urodzin, jego imię otrzymał tramwaj Pesa Jazz Duo 128NG nr 1062.
