ŁUBIEŃSKA KRYSTYNA, aktorka
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File:Krystyna_Łubieńska. | + | [[File:Krystyna_Łubieńska.png|thumb|Krystyna Łubieńska, 2017]] |
| − | '''KRYSTYNA ŁUBIEŃSKA''' ( | + | |
| + | '''KRYSTYNA ŁUBIEŃSKA''' (3 VIII 1932 Warszawa – 10 V 2023 Gdańsk), aktorka [[TEATR WYBRZEŻE | Teatru Wybrzeże]] w Gdańsku. Córka Aleksandra Rzążewskiego (8 V 1897 Warszawa – 19 IV 1940 Katyń), kawalerzysty 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, Hallerczyka, uczestnika Zaślubin Polski z Morzem w Pucku (1920), absolwenta Wyższej Szkoły Handlowej (obecnie Szkoła Główna Handlowa) w Warszawie, dyrektora Banku Cukrownictwa, majora Wojska Polskiego, zamordowanego w Katyniu, od 1924 męża Marii z Glińskich (18 XII 1900 Aleksandrowo (obecnie Litwa) – 21 V 1992 Sopot). Siostra Macieja (ur. 1937), współzałożyciela Ogólnopolskiej Fundacji Edukacji Komputerowej, dyrektora ETOB Wrocław (1987).<br/><br/> | ||
| + | W wieku 11 lat, razem z matką, w Armii Krajowej, łączniczka i sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim. W 1945 z rodziną przebywała w Krakowie, od 1949 we Wrocławiu. Zdała egzamin wstępny na architekturę w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych we Wrocławiu i do wrocławskiego Studia Teatralnego, które ostatecznie wybrała. Debiutowała 19 I 1951 w roli Heli w ''Wodewilu warszawskim, czyli Ślubach murarskich'' Zdzisława Gozdawy i Wacława Stępnia w reżyserii Wacława Zdanowicza w Teatrze Młodego Widza we Wrocławiu. Po zagraniu w tym teatrze kilku spektakli, w połowie 1955 przeniosła się na rok do Teatru Dolnośląskiego w Jeleniej Górze. <br/><br/> | ||
| + | W 1956 ukończyła Wydział Aktorstwa Studia Teatralnego we Wrocławiu i przeniosła się do tamtejszego Teatru Rozmaitości, następnie do Teatru Śląskiego w Katowicach na zaproszenie Jerzego Jarockiego, mając także propozycje od Mariana Godlewskiego gry w Teatrze Dramatycznym w Szczecinie oraz już wówczas od [[HÜBNER ZYGMUNT, aktor, reżyser, dyrektor | Zygmunta Hübnera]] gry w gdańskim Teatrze Wybrzeże. Na występy w Teatrze Wybrzeże zdecydowała się w 1958, gdzie debiutowała 1 X 1958 rolą Heleny w sztuce ''Wojny trojańskiej nie będzie'' Jeana Giraudoux w reżyserii Bohdana Korzeniewskiego, w której Parysa zagrał [[FETTING EDMUND, aktor | Edmund Fetting]]. Była pierwszą Ofelią w historii Teatru Wybrzeże; grała tę rolę w ''Hamlecie'' w inscenizacji [[WAJDA ANDRZEJ, reżyser, honorowy obywatel Gdańska | Andrzeja Wajdy]] (premiera 13 VIII 1960). W Teatrze Wybrzeże występowała z przerwami w 1963 (Teatr Ziemi Mazowieckiej w Warszawie) i w 1970 (Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie oraz Teatr Śląski w Katowicach).<br/><br/> | ||
| + | Występowała między innymi w sztukach Shakespeare’a, Ionesco, Gombrowicza i Mrożka, w wielkim polskim repertuarze romantycznym (''Dziadach'' (1979), ''Kordianie'' (1982), ''Irydionie'' (1986)), między innymi w ''Preparatach'' Ingmara Vilquista (premiera 15 XII 2001) w reżyserii autora, w ''Blaszanym bębenku'' według [[GRASS GÜNTER, prozaik, poeta, noblista, honorowy obywatel Gdańska | Güntera Grassa]] (16 X 2007) w reżyserii Adama Nalepy, ''Ożenku'' Mikołaja Gogola (4 VII 2009) w reżyserii Adama Orzechowskiego. 13 XI 2011 odbyła się premiera ''Nie-Boskiej komedii'' Zygmunta Krasińskiego w reżyserii Adama Nalepy z jej udziałem, zaś 24 IV 2013 ''Czarownic z Salem'' Arthura Millera tegoż reżysera. Odtwórczyni głównej roli kobiecej, żony Adolfa Dymszy, w filmie Janusza Nasfetera ''Mój stary'' (1962), który w 1966 promowała w 26 stanach USA. Wystąpiła poza tym między innymi w filmie ''Mewy'' (1986) w reżyserii Jerzego Passendorfera, w wyprodukowanych przez TVP Gdańsk serialach ''Lokatorzy'' (2000–2005) i ''Sąsiedzi'' (2003–2008); w realizowanym w Sopocie ''Pełną parą'' (2005) w reżyserii Leszka Wosiewicza; w ''Przedwiośniu'' (2001) w reżyserii Filipa Bajona, oraz etiudzie szkolnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi ''Zmiana czasu na zimowy'' w reżyserii Grzegorza Dębowskiego (2015).<br/><br/> | ||
| + | W latach 1960–1985 zagrała w 21 spektaklach Teatru Polskiego Radia (między innymi 9 VIII 1961 w ''Pod tym samym niebem'' | ||
| + | [[RADOWICZ KAZIMIERZ PIOTR, dziennikarz, pisarz | Kazimierza Radowicza]] w reżyserii autora, 10 IX 1968 w ''Krokodylu'' Fiodora Dostojewskiego w reżyserii [[SZCZEPKOWSKA MALWINA, pisarka, reżyser| Malwiny Szczepkowskiej]], 20 X 1971 w ''Kamiennym sercu'' Móra Jókaia w reżyserii tej samej czy 15 III 1985 w ''Nowym Wyzwoleniu'' Witkacego w reżyserii Andrzeja Jarskiego). Wystąpiła także dwukrotnie w Teatrze Telewizji (9 VII 1967 w ''Zamachu'' Tadeusza Brezy i Stanisława Dygata w reżyserii [[ŁASTAWIECKI KAZIMIERZ, aktor, reżyser, dyrektor teatru | Kazimierza Łastawieckiego]] i 27 VI 1991 w ''Już prawie nic'' Jerzego Andrzejewskiego w reżyserii [[BABICKI KRZYSZTOF, reżyser | Krzysztofa Babickiego]].<br/><br/> | ||
| + | Mieszka w Sopocie. Odznaczona Złotym Krzyż Zasługi z okazji 50-lecia Teatru Wybrzeże (1996) i medalem „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis” (2010). Uhonorowana między innymi [[NAGRODY MIASTA GDAŃSKA: KULTURALNE I NAUKOWE | Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury]] w 2005 za całokształt pracy artystycznej, w 2007 z okazji jubileuszu 50-lecia pracy artystycznej, w 2013 z okazji jubileuszu 55-lecia pracy artystycznej, za wiele niezapomnianych kreacji aktorskich oraz za działalność charytatywną, a w 2015 w podziękowaniu za organizację spotkań poetyckich, za promowanie początkujących twórców oraz za działalność charytatywną. W 2016 otrzymała Nagrodą Specjalną Prezydenta Miasta Gdańska. W 2008 uhonorowana otrzymała medal „Za Zasługi dla Miasta Sopotu”, w 2009 Nagrodą Artystyczną [[GDAŃSKIE TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI | Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki]], w 2009 i 2013 Nagrodę Specjalną Marszałka Województwa Pomorskiego, w 2012 „Sopocką Muzę” w dziedzinie kultury i sztuki.<br/><br/> | ||
| + | Od 1950 żona Erazma Łubieńskiego (1924–1991), od 1972 [[KUSZEWSKI JÓZEF, dyrektor muzeów | Józefa Kuszewskiego]]. Pochowana na Cmentarzu Katolickim w Sopocie. {{author: JAK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 15:39, 17 maj 2023
KRYSTYNA ŁUBIEŃSKA (3 VIII 1932 Warszawa – 10 V 2023 Gdańsk), aktorka Teatru Wybrzeże w Gdańsku. Córka Aleksandra Rzążewskiego (8 V 1897 Warszawa – 19 IV 1940 Katyń), kawalerzysty 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, Hallerczyka, uczestnika Zaślubin Polski z Morzem w Pucku (1920), absolwenta Wyższej Szkoły Handlowej (obecnie Szkoła Główna Handlowa) w Warszawie, dyrektora Banku Cukrownictwa, majora Wojska Polskiego, zamordowanego w Katyniu, od 1924 męża Marii z Glińskich (18 XII 1900 Aleksandrowo (obecnie Litwa) – 21 V 1992 Sopot). Siostra Macieja (ur. 1937), współzałożyciela Ogólnopolskiej Fundacji Edukacji Komputerowej, dyrektora ETOB Wrocław (1987).
W wieku 11 lat, razem z matką, w Armii Krajowej, łączniczka i sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim. W 1945 z rodziną przebywała w Krakowie, od 1949 we Wrocławiu. Zdała egzamin wstępny na architekturę w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych we Wrocławiu i do wrocławskiego Studia Teatralnego, które ostatecznie wybrała. Debiutowała 19 I 1951 w roli Heli w Wodewilu warszawskim, czyli Ślubach murarskich Zdzisława Gozdawy i Wacława Stępnia w reżyserii Wacława Zdanowicza w Teatrze Młodego Widza we Wrocławiu. Po zagraniu w tym teatrze kilku spektakli, w połowie 1955 przeniosła się na rok do Teatru Dolnośląskiego w Jeleniej Górze.
W 1956 ukończyła Wydział Aktorstwa Studia Teatralnego we Wrocławiu i przeniosła się do tamtejszego Teatru Rozmaitości, następnie do Teatru Śląskiego w Katowicach na zaproszenie Jerzego Jarockiego, mając także propozycje od Mariana Godlewskiego gry w Teatrze Dramatycznym w Szczecinie oraz już wówczas od Zygmunta Hübnera gry w gdańskim Teatrze Wybrzeże. Na występy w Teatrze Wybrzeże zdecydowała się w 1958, gdzie debiutowała 1 X 1958 rolą Heleny w sztuce Wojny trojańskiej nie będzie Jeana Giraudoux w reżyserii Bohdana Korzeniewskiego, w której Parysa zagrał Edmund Fetting. Była pierwszą Ofelią w historii Teatru Wybrzeże; grała tę rolę w Hamlecie w inscenizacji Andrzeja Wajdy (premiera 13 VIII 1960). W Teatrze Wybrzeże występowała z przerwami w 1963 (Teatr Ziemi Mazowieckiej w Warszawie) i w 1970 (Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie oraz Teatr Śląski w Katowicach).
Występowała między innymi w sztukach Shakespeare’a, Ionesco, Gombrowicza i Mrożka, w wielkim polskim repertuarze romantycznym (Dziadach (1979), Kordianie (1982), Irydionie (1986)), między innymi w Preparatach Ingmara Vilquista (premiera 15 XII 2001) w reżyserii autora, w Blaszanym bębenku według Güntera Grassa (16 X 2007) w reżyserii Adama Nalepy, Ożenku Mikołaja Gogola (4 VII 2009) w reżyserii Adama Orzechowskiego. 13 XI 2011 odbyła się premiera Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego w reżyserii Adama Nalepy z jej udziałem, zaś 24 IV 2013 Czarownic z Salem Arthura Millera tegoż reżysera. Odtwórczyni głównej roli kobiecej, żony Adolfa Dymszy, w filmie Janusza Nasfetera Mój stary (1962), który w 1966 promowała w 26 stanach USA. Wystąpiła poza tym między innymi w filmie Mewy (1986) w reżyserii Jerzego Passendorfera, w wyprodukowanych przez TVP Gdańsk serialach Lokatorzy (2000–2005) i Sąsiedzi (2003–2008); w realizowanym w Sopocie Pełną parą (2005) w reżyserii Leszka Wosiewicza; w Przedwiośniu (2001) w reżyserii Filipa Bajona, oraz etiudzie szkolnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi Zmiana czasu na zimowy w reżyserii Grzegorza Dębowskiego (2015).
W latach 1960–1985 zagrała w 21 spektaklach Teatru Polskiego Radia (między innymi 9 VIII 1961 w Pod tym samym niebem
Kazimierza Radowicza w reżyserii autora, 10 IX 1968 w Krokodylu Fiodora Dostojewskiego w reżyserii Malwiny Szczepkowskiej, 20 X 1971 w Kamiennym sercu Móra Jókaia w reżyserii tej samej czy 15 III 1985 w Nowym Wyzwoleniu Witkacego w reżyserii Andrzeja Jarskiego). Wystąpiła także dwukrotnie w Teatrze Telewizji (9 VII 1967 w Zamachu Tadeusza Brezy i Stanisława Dygata w reżyserii Kazimierza Łastawieckiego i 27 VI 1991 w Już prawie nic Jerzego Andrzejewskiego w reżyserii Krzysztofa Babickiego.
Mieszka w Sopocie. Odznaczona Złotym Krzyż Zasługi z okazji 50-lecia Teatru Wybrzeże (1996) i medalem „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis” (2010). Uhonorowana między innymi Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury w 2005 za całokształt pracy artystycznej, w 2007 z okazji jubileuszu 50-lecia pracy artystycznej, w 2013 z okazji jubileuszu 55-lecia pracy artystycznej, za wiele niezapomnianych kreacji aktorskich oraz za działalność charytatywną, a w 2015 w podziękowaniu za organizację spotkań poetyckich, za promowanie początkujących twórców oraz za działalność charytatywną. W 2016 otrzymała Nagrodą Specjalną Prezydenta Miasta Gdańska. W 2008 uhonorowana otrzymała medal „Za Zasługi dla Miasta Sopotu”, w 2009 Nagrodą Artystyczną Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, w 2009 i 2013 Nagrodę Specjalną Marszałka Województwa Pomorskiego, w 2012 „Sopocką Muzę” w dziedzinie kultury i sztuki.
Od 1950 żona Erazma Łubieńskiego (1924–1991), od 1972 Józefa Kuszewskiego. Pochowana na Cmentarzu Katolickim w Sopocie.
