GRONAU DANIEL MAGNUS, organista, kompozytor
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''DANIEL MAGNUS GRONAU''' ( | + | [[File: 2_Wielkie_organy_kościoła_św._Jana.jpg |thumb| Wielkie organy [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]], stan z 1912]] |
| + | |||
| + | '''DANIEL MAGNUS GRONAU''' (chrzest 16 IV 1700 – 2 II 1747 Gdańsk), organista i kompozytor. | ||
| + | Jeden z co najmniej trojga, ochrzczonych w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP), dzieci Paula Dietricha Grunaua (pochowany 7 V 1717 w [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościele św. Trójcy]], w odziedziczonym 11 X 1712 po teściu grobie nr 15) i poślubionej 30 X 1694 w kościele NMP Anny Cathariny (1677 – pochowana 29 XI 1725 wraz z mężem), córki Hartmanna (Heinricha) Maula (31 VII 1637 Lipsk – pochowany 19 VIII 1715 Gdańsk), rajcy lipskiego, od około 1672 w kupca Gdańsku, [[ŁAWA MIEJSKA | ławnika]] (od 1698), [[RADA MIEJSKA | rajcy]] (od 1705), [[SĘDZIA | sędziego]] (w 1709) i jego pierwszej żony, poślubionej 5 XI 1673 w kościele NMP Elżbiety z domu Vermeulen (zm. 10 VI 1684). <br/><br/> | ||
| + | Od września 1704 studiował w Królewcu. W latach 1717–1719 organista kaplicy św. Anny ([[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościół św. Trójcy]]), 1719–1724 [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościoła św. Katarzyny]], 1724–1730 [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Najświętszej Marii Panny]], 1730–1747 organista tytularny (do spraw zarówno liturgicznych i koncertowych) [[ORGANY KOŚCIOŁA ŚW. JANA | wielkich organów]] [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]], z uposażeniem 100 florenów kwartalnie.<br/><br/> | ||
| + | W 1738 wszedł w skład siedmioosobowej komisji oceniającej jakość dzwonów [[CARILLONY | carillonowych]], wykonanych przez ludwisarza Jana Nicolaasa Dercka dla kościoła św. Katarzyny. Ekspertyzę wystawioną 3 X 1738 podpisali także: [[BIEHN EPHRAIM, organista | Ephraim Biehn]], Johann Carl Braunitz, [[FREISLICH JOHANN BALTHASAR CHRISTIAN, kompozytor | Johann Balthasar Christian Freislich]], Christian Petratz, [[HILDEBRANDT ANDREAS, organmistrz | Andreas Hildebrandt]] oraz Eltjen Wolthers. Jego uczniem był m.in. kompozytor [[GLUMMERT JOHANN DANIEL, pisarz, kompozytor | Johann Daniel Glummert]].<br/><br/> | ||
| + | Żonaty. Pochowany 9 II 1747 w kościele św. Trójcy w grobie nr 166. Po jego śmierci witrycy kościoła św. Jana ([[ELERT BALTHASAR, rajca | Balthasar Elert]], [[BREST GOTTFRIED, kupiec | Gottfried Brest]], Michael Langwaldt, Christian Thieme) odkupili od jego siostry za trzykrotną jego dawną pensję (300 florenów) cykl wariacji chorałowych na organy i przekazali do zbiorów reprezentowanego przez siebie kościoła. Według jego następcy na stanowisku organisty w kościele św. Jana, [[GLEIMANN FRIEDRICH GOTTLIEB, organista, kompozytor | Friedricha Gottlieba Gleimanna]], był „najpiękniejszym duchem muzycznym, jakiego Gdańsk miał w swych murach”. Pozostawił cztery tomy utworów organowych: preludia, fugi i chorały z ponad 100 wariacjami. Jedyny rękopis, który dotrwał do XX wieku, zawierający sześć wariacji, zaginął w 1945. Zawierał m.in. cenne wskazówki dotyczące registracji: każda wariacja jest registrowana, a partytury te są jednym z najważniejszych źródeł registracji organowej XVIII wieku. Niektóre rękopisy były badane przez niemieckiego muzykologa, Gottholda Frotschera, wyniki tych badań autor prezentował w 1926, w czasie konferencji we Freiburgu na temat niemieckiej muzyki organowej, w 1927 wraz z publikacją czterech wariacji chorałowych, w dwutomowym dziele ''Geschichte des Orgelspiels und der Orgelkomposition'' (Berlin 1935-1936) z załączoną do niego taśmą zawierającą pięć wariacji chorałowych ''Gott hat das Evangelium''. Uważa się, że registracja ta podana jest na organy kościoła św. Jana wg stanu tuż przed końcem posługi Daniela Gronaua – po gruntownej ich przebudowie przez [[HILDEBRANDT ANDREAS, organmistrz | Andreasa Hildebrandta]] w latach 1744–1746.<br/><br/> | ||
| + | Mikrofilm zaginionego w 1945 manuskryptu zawierającego 40 cykli wariacji autorstwa, przeznaczonych na nieistniejące już organy Hildebrandta w gdańskim kościele św. Jana, odnaleziony został jesienią 2012 w Newberry Library w Chicago przez Martina Rosta i Krzysztofa Urbaniaka. Obecnie jedynym instrumentem, na którym w sposób niemal dosłowny można zrealizować wskazówki registracyjne Gronaua, są organy w kościele św. Bartłomieja w Pasłęku – po renowacji zakończonej w 2013. {{author: MaBa}} {{author: JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | Archiwum Państwowe Gdańsk, Akta kościoła św. Jana, 352/22, s. 62.<br/> | ||
| + | Frotscher Gotthold, ''Zur Registrierkunst des achtzehnten Jahrhunderts'' w: ''Bericht über die Freiburger Tagung für Deutsche Orgelkunst vom 27. bis 30. Juli 1926'', Augsburg 1926, s. 70–75.<br/> | ||
| + | Rost Martin, ''Daniel Magnus Gronau und seine Choralvariationen für Orgel'', Berlin, 2015. <br/> | ||
| + | Schwarz Friedrich, ''Gronau Magnus Daniel'', w: Altpreußische Biographie, Bd. I, Marburg/Lahn, 1974, s. 234-235. <br/> | ||
| + | Venturini Matteo: www.facebook.com/elena.abruzzo/posts/693023387404945. <br/> | ||
| + | Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986-1992, Bd. 1, 323; 2, 329.<br/> | ||
| + | Zdrenka Joachim, ''Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814'', t. II, Gdańsk 2008, s. 210. <br/> | ||
| + | Z programu koncertu inaugurującego festiwal organowy w Pasłęku 23 VI 2013, http://www.walcker-stiftung.de/Orgelregistrierung.html. | ||
Aktualna wersja na dzień 12:19, 9 sie 2023
DANIEL MAGNUS GRONAU (chrzest 16 IV 1700 – 2 II 1747 Gdańsk), organista i kompozytor.
Jeden z co najmniej trojga, ochrzczonych w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP), dzieci Paula Dietricha Grunaua (pochowany 7 V 1717 w kościele św. Trójcy, w odziedziczonym 11 X 1712 po teściu grobie nr 15) i poślubionej 30 X 1694 w kościele NMP Anny Cathariny (1677 – pochowana 29 XI 1725 wraz z mężem), córki Hartmanna (Heinricha) Maula (31 VII 1637 Lipsk – pochowany 19 VIII 1715 Gdańsk), rajcy lipskiego, od około 1672 w kupca Gdańsku, ławnika (od 1698), rajcy (od 1705), sędziego (w 1709) i jego pierwszej żony, poślubionej 5 XI 1673 w kościele NMP Elżbiety z domu Vermeulen (zm. 10 VI 1684).
Od września 1704 studiował w Królewcu. W latach 1717–1719 organista kaplicy św. Anny ( kościół św. Trójcy), 1719–1724 kościoła św. Katarzyny, 1724–1730 kościoła Najświętszej Marii Panny, 1730–1747 organista tytularny (do spraw zarówno liturgicznych i koncertowych) wielkich organów kościoła św. Jana, z uposażeniem 100 florenów kwartalnie.
W 1738 wszedł w skład siedmioosobowej komisji oceniającej jakość dzwonów carillonowych, wykonanych przez ludwisarza Jana Nicolaasa Dercka dla kościoła św. Katarzyny. Ekspertyzę wystawioną 3 X 1738 podpisali także: Ephraim Biehn, Johann Carl Braunitz, Johann Balthasar Christian Freislich, Christian Petratz, Andreas Hildebrandt oraz Eltjen Wolthers. Jego uczniem był m.in. kompozytor Johann Daniel Glummert.
Żonaty. Pochowany 9 II 1747 w kościele św. Trójcy w grobie nr 166. Po jego śmierci witrycy kościoła św. Jana ( Balthasar Elert, Gottfried Brest, Michael Langwaldt, Christian Thieme) odkupili od jego siostry za trzykrotną jego dawną pensję (300 florenów) cykl wariacji chorałowych na organy i przekazali do zbiorów reprezentowanego przez siebie kościoła. Według jego następcy na stanowisku organisty w kościele św. Jana, Friedricha Gottlieba Gleimanna, był „najpiękniejszym duchem muzycznym, jakiego Gdańsk miał w swych murach”. Pozostawił cztery tomy utworów organowych: preludia, fugi i chorały z ponad 100 wariacjami. Jedyny rękopis, który dotrwał do XX wieku, zawierający sześć wariacji, zaginął w 1945. Zawierał m.in. cenne wskazówki dotyczące registracji: każda wariacja jest registrowana, a partytury te są jednym z najważniejszych źródeł registracji organowej XVIII wieku. Niektóre rękopisy były badane przez niemieckiego muzykologa, Gottholda Frotschera, wyniki tych badań autor prezentował w 1926, w czasie konferencji we Freiburgu na temat niemieckiej muzyki organowej, w 1927 wraz z publikacją czterech wariacji chorałowych, w dwutomowym dziele Geschichte des Orgelspiels und der Orgelkomposition (Berlin 1935-1936) z załączoną do niego taśmą zawierającą pięć wariacji chorałowych Gott hat das Evangelium. Uważa się, że registracja ta podana jest na organy kościoła św. Jana wg stanu tuż przed końcem posługi Daniela Gronaua – po gruntownej ich przebudowie przez Andreasa Hildebrandta w latach 1744–1746.
Mikrofilm zaginionego w 1945 manuskryptu zawierającego 40 cykli wariacji autorstwa, przeznaczonych na nieistniejące już organy Hildebrandta w gdańskim kościele św. Jana, odnaleziony został jesienią 2012 w Newberry Library w Chicago przez Martina Rosta i Krzysztofa Urbaniaka. Obecnie jedynym instrumentem, na którym w sposób niemal dosłowny można zrealizować wskazówki registracyjne Gronaua, są organy w kościele św. Bartłomieja w Pasłęku – po renowacji zakończonej w 2013.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Akta kościoła św. Jana, 352/22, s. 62.
Frotscher Gotthold, Zur Registrierkunst des achtzehnten Jahrhunderts w: Bericht über die Freiburger Tagung für Deutsche Orgelkunst vom 27. bis 30. Juli 1926, Augsburg 1926, s. 70–75.
Rost Martin, Daniel Magnus Gronau und seine Choralvariationen für Orgel, Berlin, 2015.
Schwarz Friedrich, Gronau Magnus Daniel, w: Altpreußische Biographie, Bd. I, Marburg/Lahn, 1974, s. 234-235.
Venturini Matteo: www.facebook.com/elena.abruzzo/posts/693023387404945.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986-1992, Bd. 1, 323; 2, 329.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 210.
Z programu koncertu inaugurującego festiwal organowy w Pasłęku 23 VI 2013, http://www.walcker-stiftung.de/Orgelregistrierung.html.
