FIGH BENEDICT, diakon kościoła NMP

Aktualna wersja na dzień 14:33, 22 lis 2024

Strona tytułowa dysputy, którą Benedict Figh kończył studia, m.in. z przywołaniem osoby ojczyma, pastora kościoła św. Jana Johanna Jacoba Cramera, 1657

Frontyspis pracy o anabaptystach i kwakrach, Gdańsk 1664

BENEDICT FIGH (Fick, Ficke, Ficken, Figk, Figke) (31 III 1631 Gdańsk – 7 V lub 17 X 1693 Gdańsk), diakon kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). Pochodził z rodziny wywodzącej się od Loren(t)za (1486 Prusy – 1544 Gdańsk) przybyłego do Gdańska na przełomie XV/XVI w. probierza menniczego, ławnika (od 1526) i rajcy (od 1528). Syn kupca Benedicta (zm. 1638) i poślubionej przez niego 27 IV 1627 Elizabeth (II) (pochowana 15 VIII 1680 w wieku 72 lat w grobie ojca), córki Joachima Hackego (ok. 1574 – pochowany 6 VI 1643 w kościele NMP pod płytą nagrobną nr 299) i Elisabeth von Hußen (pochowana 12 II 1647 wraz z mężem). Po śmierci pierwszego męża Elizabeth (II) powtórnie wyszła w 1638 za mąż za pastora kościoła św. Jana Johanna Jacoba Cramera (1 III 1638). Ojciec miał brata bliźniaka Joachima (zm. 1690, pochowany w tym samym grobie co później brat), który był ojcem pastora Joachima Figha.

W kwietniu 1648 zapisany został do Gimnazjum Akademickiego, które zakończył mową De linuis. W trakcie nauki (1650) był autorem wiersza gratulacyjnego z okazji ślubu zawartego w Szczecinie przez najmłodszego, przyrodniego brat ojczyma Friedricha Cramera, diakona w tamtejszym kościele św. Jakuba (z Marią Elisabethą, córką Christophera Schultetiego), z którym się wychowywał podczas nauki Friedricha w Gdańsku (w podpisie podkreślał też silnie rodzinne związki z ojczymem, Johannem Jacobem Cramerem). Od maja 1651 studiował w Królewcu pod kierunkiem Celestyna Myślenty (27 III 1588 Kuty koło Węgorzewa – 20 IV 1653 Królewiec), jednocześnie pastor katedry w Królewcu. Szybko powrócił do Gdańska, a w 1653 – w towarzystwie Constantego Cramera (syna drugiego męża matki, pastora Johanna Jacoba) – udał się do Kopenhagi. W 1654 zapisał się na uniwersytet w Rostocku, słuchał wykładów z historii Kościoła, zgłębiał język hebrajski. Po przenosinach na uczelnię w Gießen brał udział w dysputach o utraconych księgach Pisma Świętego (Die libris s. Scripturae deperdits) oraz o synkretyzmie religijnym, tam też w 1657 uzyskał magisterium biorąc udział w dyspucie Instrumentum Pacis Ecclesiasticae Reformatorum : Ad subscribendum Lutheranis oblatum, sed constanter adhuc ab iis recusatum (w drukowanej wersji ponownie z szacunkiem przywołując osobę ojczyma). W 1658 powrócił do Gdańska, choć nosił się z zamiarem ukończenia doktoratu z teologii. Autor wierszy żałobnych pisanych po śmierci Friedricha Schoeningiusa (1658), Adelgundy, córki ojczyma, pastora Johanna Jacoba Cramera, żony Johanna Botsacka (1659), Friedricha Schrödera (1660), lekarza Ernsta Gottfrieda Heysego.

W kolejnych latach podjął studia lingwistyczne do Holandii, a także pół roku spędził w Anglii, gdzie przełożył na niemiecki pracę Die alte Anabapst und neue Quäcker (Starzy anabaptyści i nowi kwakrzy). Do Gdańska powrócił ostatecznie w 1661. W początkach grudnia tego roku zweryfikowany został jako kandydat przez Ministerium Duchowne i został diakonem w kościele NMP. W 1664 raz jeszcze opublikował rozprawę o anabaptystach i kwakrach (Hstoria Fanaticorum oder eine vollkommen Relation und Wissenschaft von den alten Anabaptisten und newen Quaekern ...). W 1669 był autorem wiersza żałobnego, dołączonego do zbioru podobnych utworów po śmierci Johanna Maukischa, w 1680 po śmierci pastora tego kościoła Abrahama Heysego, inny z wierszy opublikował w zbiorze przygotowanym przez tegoż Abrahama Heysego po zgonie pastora kościoła NMP Nathanaela Dilgera, wydanym dopiero w 1683. W 1682 wygłosił kazanie podczas pogrzebu burgrabiego Johanna Kratzera.

Żonaty był od 1661 z Constantią (pochowana 11 V 1712 w wieku 71 lat przy mężu). Ojciec siedmiorga dzieci chrzczonych i chowanych w kościele NMP: Euphrosyny Elisabety (29 X 1663); Corduli Constancii (8 XII 1664 – pochowana (przy rodzicach) 3 X 1720); Philipiny Concordii (27 XII 1667 – pochowana (przy rodzicach) 15 II 1725); Anny Levinii (chrzest 22 VII 1670); Anny Benigny, zaślubionej w kościele NMP 29 XI 1712 przez Georga Christiana Lehmanna (pochowany tamże 11 IV 1752 w wieku 68 lat w grobie nr 437); Adelgundy Renaty (chrzest 11 II 1681 – przed 5 V 1729), od ślubu tamże 1 VI 1717 pierwszej żony Jacoba Skurkego, z którym miała ochrzczonego tamże 21 IV 1718 syna Jakoba Benedicta; a także Adelgundy Concordii (pochowana 19 II 1756 przy rodzicach w wieku 83 lat), od 1693 żony Carla Griewego, matki jego syna Carla (zm. 1739).

Pochowany 20 V lub X 1693 w kościele NMP pod płytą nagrobną nr 65. W tym samym roku w wydawnictwie Davida Rhetego ukazały się żegnające go utwory kolegów i znajomych (Das Gedachtniss im Seegen des St. Bened. Figken. BŚ JANSZ

Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 160.
Freytag Herrmann, Geschichte des Kirchspiels Stüblau im. Danziger Werder, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1912, H. 54, s. 182–183.
Nadolski Bronisław, Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII wieku, „Rocznik Gdański” 1965, t. 24, s. 208.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…, Danzig und Leipzig, s. 3, 31, 37.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 36, 110.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 172, 419; 2, 324, 340; 3, 210; 4, 174.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 97.