GIEŁDZIK HENRYK, inżynier budowy okrętów

Aktualna wersja na dzień 07:45, 20 lip 2024

Od prawej: Henryk Giełdzik, Witold Urbanowicz, Olgierd Jabłoński, 1950

HENRYK GIEŁDZIK (12 IV 1906 Duisburg, Niemcy – 11 X 1981 Gdynia), inżynier budowy okrętów, współprojektant pierwszego polskiego statku pełnomorskiego „Olza”, główny projektant „Sołdka”. Syn Wincentego (1 I 1877 – 6 IX 1953 Gdańsk) i Józefy z domu Haegenbarth (27 II 1881 – 25 X 1964 Gdańsk). Od 1918 mieszkał w Ostrowie (Ostrów Mazowiecka), w 1927 ukończył Państwowe Gimnazjum Męskie Klasyczne. W 1927 został studentem Technische Hochschule Danzig (THD), należał do Polskiej Korporacji Akademickiej „Rosevia” i Koła Studentów Polaków Techniki Okrętowej „Korab”. W 1930 wyjechał do USA, skąd powrócił i w 1934 ukończył Wydział Techniki Okrętowej i Lotniczej.

W latach 1934–1936 pracował w Warsztatach Portowych Marynarki Wojennej w Gdyni, a następnie w Urzędzie Morskim w Gdyni, od 1937 do 1939 w Stoczni Gdyńskiej SA jako starszy konstruktor, kierownik biura konstrukcyjnego i dyrektor do spraw technicznych. Był autorem projektów pierwszych polskich konstrukcji okrętowych: statku inspekcyjnego rybołówstwa „Birkut”, pogłębiarki, pierwszego kutra śledziowego, obliczeń statycznych pilotówki Urzędu Morskiego w Gdyni „Pilot IV”. W 1938 prowadził prace projektowe nad pierwszym polskim statkiem pełnomorskim „Olza” (dla Żeglugi Polskiej Spółka Akcyjna w Gdyni), w porozumieniu z armatorem dokonując znacznych zmian w pierwotnym projekcie dostarczonym przez Anglików. Statek został zbudowany na pochylni w Stoczni Gdyńskiej, wybuch II wojny światowej uniemożliwił jego wodowanie.

Od października 1939 do marca 1945 mieszkał w Toruniu, gdzie pracował w warsztatach mechanicznych jako księgowy, robotnik oraz technik melioracji i budowy mostów na Wiśle. Od 1942 żołnierz Komendy Głównej Armii Krajowej – Oddział III (Operacyjno-Szkoleniowy) – Wydział Marynarki Wojennej „Alfa”, „Ostryga”. Od kwietnia 1945 przebywał w Bydgoszczy, był członkiem grupy stoczniowej w Departamencie Morskim Ministerstwa Przemysłu. Z Morską Grupą Operacyjną przyjechał do Gdańska, od 1 VII 1945 do 1946 był dyrektorem Stoczni nr 3 (późniejszej Stoczni Północnej, Stocznie po 1945. Zjednoczenie Stoczni Polskich), odbudował ją i zorganizował biuro konstrukcyjno-projektowe. W 1946 jako główny konstruktor pracował nad projektem „Sołdka”.

W latach 1947–1953 był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Robót Czerpalnych i Podwodnych w Gdańsku i w Biurze Projektów Budownictwa Morskiego w Gdańsku. W 1950 jako pierwszy mechanik pływał na promie „Kopernik” (armator: Polskie Koleje Państwowe) na trasie Świnoujście–Trelleborg. W latach 1954–1959 pełnił funkcję trzeciego, drugiego i pierwszego mechanika na statkach Polskich Linii Oceanicznych i Polskiej Żeglugi Morskiej. W latach 1959–1975 pracował dla francuskiego towarzystwa klasyfikacyjnego Bureau Veritas jako inspektor polskiego przedstawicielstwa biura w Gdyni. Był konsultantem Polskiego Rejestru Statków. Od 1975 na emeryturze.

W 1937 współorganizował pierwszą polską organizację okrętowców – Stowarzyszenie Polskich Inżynierów Budownictwa Okrętowego w Gdyni, a w latach 1937–1939 był członkiem jej zarządu. Należał też do Oddziału Morskiego Yacht Klubu Polski w Sopocie (członek zarządu w 1945) i Towarzystwa Miłośników Gdyni. Został wyróżniony m.in. złotą odznaką honorową „Zasłużony Pracownik Morza”. Do 1939 mieszkał w Gdyni, od 1945 w Gdańsku, od 1972 ponownie w Gdyni.

Od 5 I 1934 był żonaty z poślubioną w Gdyni Pelagią z domu Banach (14 X 1904 Ostrowo (Ostrów Mazowiecka) – 14 VIII 1986 Gdynia), miał syna Eugeniusza (13 XI 1935 Gdynia – 30 VIII 2017 Frankfurt nad Menem) i cztery córki, w tym Hannę, po mężu Piasecką (5 VI 1941 Toruń – 12 XI 2008 Montreal, Kanada). Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu w Oliwie. WP







Bibliografia:
Księga pamiątkowa studentów Polaków Politechniki Gdańskiej w latach 1904–1939, red. Henryk Hadrian, Marian Rakowski, Roman Wieloch, Gdańsk 1993, s. 72.