POLSKI REJESTR STATKÓW

< Poprzednie

Następne >

Znak Polskiego Rejestru Statków

Siedziba Polskiego Rejestru Statków przy ul. Stągiewnej 20, 2020

Siedziba Polskiego Rejestru Statków przy ul. Stągiewnej 20, 2021

POLSKI REJESTR STATKÓW (PRS), towarzystwo klasyfikacyjne. Utworzony w 1936 jako Polski Rejestr Żeglugi Śródlądowej z siedzibą w Warszawie, ponieważ niemieckie instytucje czyniły trudności polskiej flocie śródlądowej, przewożącej towary między portami II Wolnego Miasta Gdańska i Gdyni. Powodowało to kłopoty z ubezpieczaniem polskich barek i ładunków. Przed II wojną światową zdążono opracować przepisy: „Klasyfikacja i konstrukcja barek drewnianych i stalowych”.

W 1946 powołano Polski Rejestr Statków SA z siedzibą w Gdańsku przy ul. Stągiewnej 20, organizatorem i pierwszym dyrektorem był Aleksander Potyrała. Od 1954 przedsiębiorstwo państwowe, z główną siedzibą przy ul. Marksa 126 (al. Hallera). W 2001 przekształcony zgodnie z ustawą sejmową z 26 X 2000 z przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną o charakterze wyższej użyteczności. Początkowo nadzorował budowane w polskich stoczniach jednostki żeglugi śródlądowej, przybrzeżnej i kutry rybackie oraz ich remonty. W 1950 pod jego nadzór trafiły pierwsze statki pełnomorskie: budowane w Stoczni Gdańskiej rudowęglowce z serii 29 małych masowców – zapoczątkowanej zbudowanym w 1949 „Sołdkiem”, drobnicowce o nośności 660 ton, drobnicowce typu Lewant 4000 ton, supertrawlery i holowniki.

Od 1949 rozpoczął nadzory nad produkcją stali okrętowej, wyposażenia i urządzeń okrętowych: kotłów, maszyn parowych, turbin na parę odlotową, następnie wysokoprężnych silników spalinowych i prądnic. Pierwsze „Zasady klasyfikacji statków” ukazały się w 1956, rok później „Księga rejestru statków morskich”. Do podpisania w 1956 umów o współpracy i wzajemnym zastępstwie między PRS a Det Norske Veritas oraz Rejestrem ZSRR (1957) polskie towarzystwo klasyfikacyjne sprawowało nadzór wyłącznie nad jednostkami pływającymi pod polską banderą lub budowanymi w polskich stoczniach dla rodzimych armatorów. Nawiązanie współpracy z instytucjami o większym doświadczeniu ułatwiło podjęcie przez PRS prac nad własnymi przepisami budowy i klasyfikacji statków. Istotny wpływ miało tu przystąpienie w roku 1962 do Instytutu Nadzoru Technicznego i Klasyfikacji (INTK), organizacji zrzeszającej towarzystwa klasyfikacyjne państw należących do Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.

W latach 60. XX wieku zaszły znaczące zmiany. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Żeglugi z 26 III 1964 przepisy PRS zyskały rangę przepisów państwowych, instytucja otrzymała status narodowej instytucji klasyfikacyjnej, przejmując niemal w całości nadzór nad polską flotą morską i śródlądową. W 1970 PRS został przyjęty do Międzynarodowego Stowarzyszenia Instytucji Klasyfikacyjnych (IACS). Dzięki temu w 1971 wpisano go do klauzuli ubezpieczeniowej Ubezpieczycieli Londyńskich, co oznaczało stosowanie wobec statków z klasą PRS oraz przewożonych na nich towarów najkorzystniejszych stawek ubezpieczeniowych. Łatwiejszy stał się dostęp do prac badawczych i know how postępowania nadzorczego. Nastąpił wzrost udziału statków obcych bander w tonażu nadzorowanym przez PRS, rozszerzono działalność na budowę i eksploatację kontenerów, jednostek wiertniczych, obiektów zanurzalnych i jachtów.

Kryzys w polskim przemyśle stoczniowym na przełomie lat 80. i 90. XX wieku (w 1989 wybudowano w Polsce 201 jednostek, w 1994 tylko 51) i spadek liczby statków pod polską banderą zmusił PRS do dywersyfikacji usług, zaczęto nadzorować budowę obiektów przemysłowych. PRS miał udział w budowie gazociągu Jamał – Europa Zachodnia i pierwszego odcinka autostrady A1, od roku 1994 wystawia certyfikaty systemom zarządzania. Poważny kryzys nastąpił w 2000: 23 marca zatonął na Oceanie Atlantyckim statek pływający pod banderą panamską m/s „Leader L”, masowiec o nośności 69 120 DWT, życie straciło 18 członków załogi. Statek był zbudowany w Japonii pod nadzorem American Bureau of Shipping (ABS), w latach 1982–1997 klasyfikował go Lloyd’s Register of Shipping, od 1997 pływał w klasie PRS. Po katastrofie polskie towarzystwo zostało wykluczone z IACS i powtórnie przyjęte dopiero 3 VI 2011. Wcześniej, 30 IX 2009, na mocy decyzji Komisji Europejskiej, PRS uzyskał prawo dokonywania przeglądów wszystkich statków morskich pływających pod banderami państw unijnych, które upoważnią go do działania w swoim imieniu. JMY

Polski Rejestr Statków. Dyrektorzy Naczelni

Lata	Imię i nazwisko
1947–1950	prof. mgr inż. Aleksander Potyrała
1951–1954	mgr inż. Mirosław Garnuszewski
1954–1956	prof. mgr inż. Józef Wysocki
1956–1958	prof. mgr inż. Aleksander Potyrała
1958–1969	inż. Władysław Milewski
1969–1971	mgr inż. Stefan Czarnecki
1971–1982	inż. Henryk Cygan
1982–1985	inż. Bogdan Niemczyk
1985–1998	mgr inż. Wojciech Szwoch
1998–2013	dr inż. Jan Jankowski (pierwszy Prezes Zarządu i ostatni dyrektor naczelny)
2013 p.o.	mgr inż. kpt. żeglugi wielkiej Henryk Śniegocki
2014–2016	mgr inż. Dariusz Rudziński
2016 – kwiecień 2021	mgr inż. Andrzej Madejski
maj 2021 – marzec 2024	kpt. żeglugi wielkiej dr hab. inż. Henryk Śniegocki, prof. Uniwersytetu Morskiego w Gdyni
kwiecień – maj 2024	mgr inż. Jacek Witt
czerwiec 2024 –	mgr inż. Grzegorz Pettke
WP