MIROTA ZENON, artysta fotografik

Aktualna wersja na dzień 19:33, 29 lut 2024

Zenon Mirota, lata 70. XX w.

Zenon Mirota

„Pomnik”, kolaż zdjęć wykonanych przez Zenona Mirotę dla Społecznego Komitetu Budowy Pomnika, 1980

„Latający statek”, Zenon Mirota, przełom lat 70. i 80. XX w.

Zenon Mirota, „Stoczniowe impresje”, początek XXI w.

ZENON MIROTA (ur. 22 II 1935 Kamionka, pow. Starogard Gdański), artysta fotografik, zakładowy fotograf Stoczni Gdańskiej. Syn Władysława (5 V 1902 – 24 V 1965 Gdańsk) i Salomei (30 VII 1905 – 3 II 2007 Gdańsk). Od 1947 mieszkał z rodziną w Gdańsku przy ul. Podgórnej. W pierwszej połowie lat 50. XX w. należał do Związku Harcerstwa Polskiego. W 1953, po ukończeniu VIII Liceum Ogólnokształcącego, zatrudniony został w Laboratorium Badania Jakości Stoczni Gdańskiej. Za pomocą fotografii i badań rentgenowskich sprawdzał jakość spoin, oceniał też, czy silnikach i łożyskach nie pojawiają się wgniecenia i rysy. Wykonywał kopie dokumentacji technicznej na foliach oraz odbitkach. 16 III 1956 uczestniczył w pogrzebie prezydenta Polski Bolesława Bieruta i wykonywał zdjęcia reporterskie.

Od 1962 do przejścia na emeryturę w 1990 był kierownikiem Pracowni Fotograficzno-Filmowej przy Pracowni Metalograficznej Stoczni Gdańskiej. W 1965 zdał egzamin zawodowy i uzyskał tytuł mistrza fotografii. Przygotowywał materiały informacyjne o jednostkach pływających, dokumentował prace w procesie budowy statku od położenia stępki poprzez montaż kadłuba, wodowanie, wyposażenie, po podniesienie bandery, także w trakcie prób morskich. Jako jedyny spośród zespołu posiadał zgodę na fotografowanie Stoczni Gdańskiej z góry, tj. z dźwigów lub samolotu. Był kronikarzem licznych wizyt oficjalnych mających miejsce na terenie zakładu, wykonywał np. zdjęcia podczas wizyty premiera Kuby Fidela Castro w czerwcu 1972. Wykonywał portrety dyrektorów zakładu, portretował także budowniczych statków, obrazując trud wykonywanych obowiązków. Efektem tego była wystawa zdjęć na wydziale K2 pod koniec lat 70., znakomicie przyjęta przez załogę. Jego prace dekorowały także wnętrza statków (kajuty, korytarze, mesy).

Do jego obowiązków należało także dokumentowanie wypadków przy pracy. Wykonywał zdjęcia m.in. pożaru na statku m/s „Konopnicka” 13 XII 1961. Fotografie przekazano do kancelarii tajnej, zaginęły w trakcie likwidacji Stoczni Gdańskiej. Po ogłoszeniu stanu wojennego (13 XII 1981) zarekwirowano jego zdjęcia wykonane prywatnym sprzętem w Grudniu ’70 oraz Sierpniu ’80.

Od 1 II 1965 członek Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego (GTF), w którym pełnił funkcję członka zarządu, komisji artystycznej i rewizyjnej. W 1966 brał udział w wystawie fotografii w Warszawie, na której GTF otrzymało dyplom Federacji Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce. Za zdjęcia „Montaż sekcji”, „Spawacz”, „Budowniczy”, „W natarciu”, zamieszczone w katalogu „XIV Dorocznej wystawy Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego 1965–1966”, otrzymał nagrodę Wydziału Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku. W latach 1968–1969 był słuchaczem Studium Fotografiki przy Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, prowadzonym pod kierunkiem Kazimierza Lelewicza. Od 1971 członek rzeczywisty Związku Polskich Artystów Fotografików Okręgu Gdańskiego.

Chętnie korzysta z technik specjalnych i fotomontażu. Stosuje w swoich pracach efekt lustrzanego odbicia; negatywy poddaje grafizacji. Jego zdjęcia często utrzymane są w kolorystyce czarno-białej. Uczestnik ok. 240 wystaw w kraju i za granicą, w tym 32 wystaw indywidualnych. Wchodził w skład jury wielu konkursów fotograficznych. W 2015 w Europejskim Centrum Solidarności zaprezentował wystawę „Stocznia według Miroty”, gdzie prace o industrialnym charakterze zestawiono z obrazami drzew. W tym samym roku, dzięki wsparciu Remontowa Holding SA, ukazał się jego album Stocznia jaka była. Stocznia Gdańska. Powstanie, rozwój, upadek z ok. 1000 fotografiami, będący historycznym zapisem obrazu zakładu.

Był członkiem Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Poległych Stoczniowców 1970, stworzył kolekcję zdjęć dotyczących powstania pomnika, a także jego odsłonięcia 16 XII 1980. Od 2018 współpracuje ze Stowarzyszeniem Strażników Pamięci Stoczni Gdańskiej. Jego prace znajdują się w Archiwum ECS. Na ok. 14 000 fotografii odnaleźć można tematy najbardziej interesujące autora: proces budowy statków, architekturę oraz urządzenia, pracę i portrety stoczniowców, obraz życia codziennego w Stoczni. Jego fotografie umieszczane są w licznych publikacjach związanych z tematyką przemysłową i marynistyczną.

Uhonorowany Medalem 40-lecia PRL, Medalem 1000-lecia Miasta Gdańska (1997). Laureat Nagrody Ministra Kultury i Sztuki. Mąż Ewy, ojciec Marka. MTO

Bibliografia:
Informacje przekazane przez Zenona Mirotę.
Bacławska-Kornacka Agnieszka, Stocznia wg Miroty. Chwytanie ostrości, w: Historia Stoczni Gdańskiej, red. Konrad Koch i inni, Gdańsk 2018.
Mirota Zenon, Stocznia jaka była. Stocznia Gdańska. Powstanie, rozwój, upadek, Gdańsk 2015.